díog

See also: diog

Irish

Pronunciation

  • IPA(key): /ˈdʲiːɡ/[1]

Etymology 1

From Middle Irish díc,[2] from Middle French digue, from Old French dike, diic, from Middle Dutch dijc, from Old Dutch diic, dīc, from Frankish *dīk, from Proto-Germanic *dīkaz (“pool”), from Proto-Indo-European *dʰeygʷ- (“to stick, stab, pierce, dig”).

Noun

díog f (genitive singular díge, nominative plural díoga or díogacha)

  1. ditch, trench (also in archaeology), dyke
    Synonyms: clais, trinse, silteán
  2. moat
    Synonym: móta
  3. drain (conduit for rainwater)
    Synonym: draein
Declension
Declension of díog (second declension)
bare forms
singular plural
nominative díog díoga
vocative a dhíog a dhíoga
genitive díge díog
dative díog
díg (archaic, dialectal) 		díoga
forms with the definite article
singular plural
nominative an díog na díoga
genitive na díge na ndíog
dative leis an díog
leis an díg (archaic, dialectal)
don díog
don díg (archaic, dialectal) 		leis na díoga
Alternative forms

Further reading

Etymology 2

Noun

díog f (genitive singular díge, nominative plural díoga)

  1. alternative form of diúg (“a drop of drink”)
Declension
Declension of díog (second declension)
bare forms
singular plural
nominative díog díoga
vocative a dhíog a dhíoga
genitive díge díog
dative díog
díg (archaic, dialectal) 		díoga
forms with the definite article
singular plural
nominative an díog na díoga
genitive na díge na ndíog
dative leis an díog
leis an díg (archaic, dialectal)
don díog
don díg (archaic, dialectal) 		leis na díoga

Verb

díog (present analytic díogann, future analytic díogfaidh, verbal noun díogadh, past participle díogtha)

  1. alternative form of diúg (“to drink to the last drop”)
Conjugation
conjugation of díog (first conjugation – A)
verbal noun díogadh
past participle díogtha
tense singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative
present díogaim díogann tú;
díogair† 		díogann sé, sí díogaimid díogann sibh díogann siad;
díogaid† 		a dhíogann; a dhíogas /
a ndíogann* 		díogtar
past dhíog mé; dhíogas dhíog tú; dhíogais dhíog sé, sí dhíogamar; dhíog muid dhíog sibh; dhíogabhair dhíog siad; dhíogadar a dhíog /
ar dhíog* 		díogadh
past habitual dhíogainn / ndíogainn‡‡ dhíogtá / ndíogtᇇ dhíogadh sé, sí / ndíogadh sé, s퇇 dhíogaimis; dhíogadh muid / ndíogaimis‡‡; ndíogadh muid‡‡ dhíogadh sibh / ndíogadh sibh‡‡ dhíogaidís; dhíogadh siad / ndíogaidís‡‡; ndíogadh siad‡‡ a dhíogadh /
a ndíogadh* 		dhíogtaí / ndíogta퇇
future díogfaidh mé;
díogfad 		díogfaidh tú;
díogfair† 		díogfaidh sé, sí díogfaimid;
díogfaidh muid 		díogfaidh sibh díogfaidh siad;
díogfaid† 		a dhíogfaidh; a dhíogfas /
a ndíogfaidh* 		díogfar
conditional dhíogfainn / ndíogfainn‡‡ dhíogfá / ndíogfᇇ dhíogfadh sé, sí / ndíogfadh sé, s퇇 dhíogfaimis; dhíogfadh muid / ndíogfaimis‡‡; ndíogfadh muid‡‡ dhíogfadh sibh / ndíogfadh sibh‡‡ dhíogfaidís; dhíogfadh siad / ndíogfaidís‡‡; ndíogfadh siad‡‡ a dhíogfadh /
a ndíogfadh* 		dhíogfaí / ndíogfa퇇
subjunctive
present go ndíoga mé;
go ndíogad† 		go ndíoga tú;
go ndíogair† 		go ndíoga sé, sí go ndíogaimid;
go ndíoga muid 		go ndíoga sibh go ndíoga siad;
go ndíogaid† 		— go ndíogtar
past dá ndíogainn dá ndíogtá dá ndíogadh sé, sí dá ndíogaimis;
dá ndíogadh muid 		dá ndíogadh sibh dá ndíogaidís;
dá ndíogadh siad 		— dá ndíogtaí
imperative
– díogaim díog díogadh sé, sí díogaimis díogaigí;
díogaidh† 		díogaidís — díogtar

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Etymology 3

Noun

díog f (genitive singular díge, nominative plural díoga)

  1. alternative form of gíog (“cheep, chirp”)
Declension
Declension of díog (second declension)
bare forms
singular plural
nominative díog díoga
vocative a dhíog a dhíoga
genitive díge díog
dative díog
díg (archaic, dialectal) 		díoga
forms with the definite article
singular plural
nominative an díog na díoga
genitive na díge na ndíog
dative leis an díog
leis an díg (archaic, dialectal)
don díog
don díg (archaic, dialectal) 		leis na díoga

Verb

díog (present analytic díogann, future analytic díogfaidh, verbal noun díogadh, past participle díogtha)

  1. alternative form of gíog (“to cheep, chirp”)
Conjugation
conjugation of díog (first conjugation – A)
verbal noun díogadh
past participle díogtha
tense singular plural relative autonomous
first second third first second third
indicative
present díogaim díogann tú;
díogair† 		díogann sé, sí díogaimid díogann sibh díogann siad;
díogaid† 		a dhíogann; a dhíogas /
a ndíogann* 		díogtar
past dhíog mé; dhíogas dhíog tú; dhíogais dhíog sé, sí dhíogamar; dhíog muid dhíog sibh; dhíogabhair dhíog siad; dhíogadar a dhíog /
ar dhíog* 		díogadh
past habitual dhíogainn / ndíogainn‡‡ dhíogtá / ndíogtᇇ dhíogadh sé, sí / ndíogadh sé, s퇇 dhíogaimis; dhíogadh muid / ndíogaimis‡‡; ndíogadh muid‡‡ dhíogadh sibh / ndíogadh sibh‡‡ dhíogaidís; dhíogadh siad / ndíogaidís‡‡; ndíogadh siad‡‡ a dhíogadh /
a ndíogadh* 		dhíogtaí / ndíogta퇇
future díogfaidh mé;
díogfad 		díogfaidh tú;
díogfair† 		díogfaidh sé, sí díogfaimid;
díogfaidh muid 		díogfaidh sibh díogfaidh siad;
díogfaid† 		a dhíogfaidh; a dhíogfas /
a ndíogfaidh* 		díogfar
conditional dhíogfainn / ndíogfainn‡‡ dhíogfá / ndíogfᇇ dhíogfadh sé, sí / ndíogfadh sé, s퇇 dhíogfaimis; dhíogfadh muid / ndíogfaimis‡‡; ndíogfadh muid‡‡ dhíogfadh sibh / ndíogfadh sibh‡‡ dhíogfaidís; dhíogfadh siad / ndíogfaidís‡‡; ndíogfadh siad‡‡ a dhíogfadh /
a ndíogfadh* 		dhíogfaí / ndíogfa퇇
subjunctive
present go ndíoga mé;
go ndíogad† 		go ndíoga tú;
go ndíogair† 		go ndíoga sé, sí go ndíogaimid;
go ndíoga muid 		go ndíoga sibh go ndíoga siad;
go ndíogaid† 		— go ndíogtar
past dá ndíogainn dá ndíogtá dá ndíogadh sé, sí dá ndíogaimis;
dá ndíogadh muid 		dá ndíogadh sibh dá ndíogaidís;
dá ndíogadh siad 		— dá ndíogtaí
imperative
– díogaim díog díogadh sé, sí díogaimis díogaigí;
díogaidh† 		díogaidís — díogtar

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Mutation

Mutated forms of díog
radical lenition eclipsis
díog dhíog ndíog

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

  1. ^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 187, page 72
  2. ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “díc”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.