karaíb
Old Tupi
Alternative forms
- karaí
Etymology
Back-formation from karaíba.
Adjective
karaíb (noun form karaíba)
- (Christianity, Late Tupi) holy; sacred
- 1618, Antônio de Araújo, chapter III, in Cateciſmo na Lingoa Braſilica [Catechism in the Brazilian Language], Livro Primeiro da Doctrina Christam (overall work in Old Tupi, Portuguese, and Latin), Lisbon: Pedro Crasbeeck, page 24:
- M[estre]. marãgatupeacerecou Tupã oc-îpe oiquiabo?
D[isciple]. Oye î piî igcaraiba pupè.- [Mestre: Marangatupe asé rekóû tupãokype oîkŷabo?
Discípulo: Oîeypyî 'ykaraíba pupé.] - Master: How do the people behave entering the church?
Disciple: They sprinkle themselves with holy water.
- [Mestre: Marangatupe asé rekóû tupãokype oîkŷabo?
Declension
Declension of karaíb (consonant ending) (See Appendix:Old Tupi adjectives)
Note: not all forms are attested, most of the table is reconstructed based on known patterns.
| Causative | mongaraíb | |||||
| Deadjectivals | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| -ba'e | i karaiba'e / i karaibyba'e | |||||
| -sab(a) | karaipaba | |||||
| Singular | Singular & Plural | Plural | ||||
| 1st person | 2nd person | 3rd person | 1st person exclusive | 1st person inclusive | 2nd person | |
| Adjectival forms | ||||||
| Active | ||||||
| Indicative | xe karaíb | nde karaíb | i karaíb | oré karaíb | îandé karaíb | pe karaíb |
| Imperative | ||||||
| Permissive | ta xe karaíb | ta nde karaíb | t'i karaíb | t'oré karaíb | t'îandé karaíb | ta pe karaíb |
| Negative indicative | na xe karaíbi | na nde karaíbi | n'i karaíbi | n'oré karaíbi | n'îandé karaíbi | na pe karaíbi |
| Negative imperative | nde karaíb umẽ | pe karaíb umẽ | ||||
| Negative permissive | ta xe karaíb umẽ | ta nde karaíb umẽ | t'i karaíb umẽ | t'oré karaíb umẽ | t'îandé karaíb umẽ | ta pe karaíb umẽ |
| Gerund | ||||||
| Affirmative | xe karaíbamo | nde karaíbamo | o karaíbamo | oré karaíbamo | îandé karaíbamo | pe karaíbamo |
| Negative | xe karaibe'ymamo | nde karaibe'ymamo | o karaibe'ymamo | oré karaibe'ymamo | îandé karaibe'ymamo | pe karaibe'ymamo |
| Nominal forms | ||||||
| Infinitive | ||||||
| Affirmative | karaíba | |||||
| Negative | karaibe'yma | |||||
| Circumstantial | ||||||
| Affirmative | same as gerund1 | |||||
| xe karaíbi2 | i karaíbi2 | oré karaíbi2 | îandé karaíbi2 | |||
| Negative | same as gerund1 | |||||
| xe karaibe'ymi2 | i karaibe'ymi2 | oré karaibe'ymi2 | îandé karaibe'ymi2 | |||
| 1South Tupi 2North Tupi | ||||||
Derived terms
- 'ykaraíba
- po'ykaraíba
- îandykaraíba
- îukykaraíba
References
- Eduardo de Almeida Navarro (2013) “karaíba”, in Dicionário de tupi antigo: a língua indígena clássica do Brasil [Dictionary of Old Tupi: The Classical Indigenous Language of Brazil] (overall work in Portuguese), São Paulo: Global, →ISBN, page 219, column 2