ortel

Inherited from Old Czech ortel, from Middle High German urteil.

• IPA^(key): [ˈortɛl]

ortel m inan

1. (literary) judgement, sentence, verdict

   Synonym: rozsudek

• “ortel”, in Příruční slovník jazyka českého (in Czech), 1935–1957
• “ortel”, in Slovník spisovného jazyka českého (in Czech), 1960–1971, 1989
• “ortel”, in Internetová jazyková příručka (in Czech), 2008–2025

• hortyl, ortyl

Borrowed from Middle High German urteil. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ɔrtɛːlʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ɔrtelʲ/

ortel m inan

1. (law, attested in Silesia) judgment, sentence, especially a legal admonition
   • 1884 [c. 1455-1460], “Die Magdeburger Urtheile. Ein Deutschen Rechtes in polnischer Sprache aus der Mitte des XV Jahrhunderts”, in Aleksander Brückner, editor, Archiv für slavische Philologie, pages 42, 2:

     Przeczywo themv ortelowy rzekl Andrzey takymy szlowy

     [Przeciwo temu ortelowi rzekł Andrzej takimi słowy]

   • 1884 [c. 1455-1460], “Die Magdeburger Urtheile. Ein Deutschen Rechtes in polnischer Sprache aus der Mitte des XV Jahrhunderts”, in Aleksander Brückner, editor, Archiv für slavische Philologie, pages 32, 3:

     Chczą prawy nalescz y proszą lawycze, abysz mogl lepszy ortel wyrzecz

     [Chcę prawy naleźć i proszę ławice, abych mogł lepszy ortel wyrzec]

   • 1956 [Middle of the 15th century], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku‎^[1], Silesia, page 67v:

     Per Asswerum regem Christum debemus int[e]lligere, qui sentenciam, ortel,*ossodzene, mortis eterne prolaturus est in die iudicii

     [Per Asswerum regem Christum debemus int[e]lligere, qui sentenciam, ortel, osądzenie, mortis eterne prolaturus est in die iudicii]

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “ortyl, hortyl, ortel”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN