pierwszy
Polish
| 10 | ||||
| ← 0 | 1 | 2 → | 10 → | |
|---|---|---|---|---|
| Cardinal: jeden Ordinal: pierwszy Adverbial: jednokrotnie, jednokroć, raz Multiplier: pojedynczy, jednokrotny Distributive: pojedynczo Adverbial qualitative: jednorako Multiplier qualitative: jednoraki Fractional: całość Numeral noun: jedynka Relational adjective: jedynkowy | ||||
Alternative forms
- pierwy, pirwszy, najpierwszy, najpirwszy, napierwszy, napirwszy, pierszy, najpierszy, najpirszy, napierszy, napir (Middle Polish)
- piersy (Near Masovian)
- pirszy (Middle Polish, Przemyśl)
Etymology
From Old Polish pierwy + -szy (forms comparative adjectives).
Pronunciation
Audio 1: (file) Audio 2: (file) - Rhymes: -ɛrfʂɘ
- Syllabification: pierw‧szy
Adjective
pierwszy (not comparable, no derived adverb, abbreviation 1.)
- first (in order)
- Antonyms: niepierwszy, ostatni
- first (in time)
- first (most important)
- first (best in some regard)
- (mathematics) prime
Declension
Declension of pierwszy (hard)
| singular | plural | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| masculine animate | masculine inanimate | feminine | neuter | virile (= masculine personal) | non-virile | |
| nominative | pierwszy | pierwsza | pierwsze | pierwsi | pierwsze | |
| genitive | pierwszego | pierwszej | pierwszego | pierwszych | ||
| dative | pierwszemu | pierwszej | pierwszemu | pierwszym | ||
| accusative | pierwszego | pierwszy | pierwszą | pierwsze | pierwszych | pierwsze |
| instrumental | pierwszym | pierwszą | pierwszym | pierwszymi | ||
| locative | pierwszym | pierwszej | pierwszym | pierwszych | ||
Noun
pierwszy m inan
- the first day of the month; the first
- żyć od pierwszego do pierwszego ― to live paycheck to paycheck (literally, “to live from first [day of the month] to first [day of the month]”)
Declension
Declension of pierwszy
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | pierwszy | pierwsze |
| genitive | pierwszego | pierwszych |
| dative | pierwszemu | pierwszym |
| accusative | pierwszy | pierwsze |
| instrumental | pierwszym | pierwszymi |
| locative | pierwszym | pierwszych |
| vocative | pierwszy | pierwsze |
Derived terms
adjectives
- pierwszoligowy
- pierwszomajowy
- pierwszoplanowy
- pierwszoroczny
- pierwszorzędny
adverbs
nouns
- biopierwiastek
- pierwiastek
- pierwszak
- pierwszeństwo
- pierwszoklasista
- pierwszoklasistka
- pierwszoligowiec
Descendants
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), pierwszy is one of the most used words in Polish, appearing 225 times in scientific texts, 345 times in news, 151 times in essays, 119 times in fiction, and 96 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 936 times, making it the 43rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
Further reading
- pierwszy in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- pierwszy in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “pierwszy”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “PIERWSZY_I”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 23 March 2023
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “pierwszy”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “pierwszy”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1908), “pierwszy”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 4, Warsaw, page 164
- pierwszy in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego