qhelisa
Zulu
Etymology
Pronunciation
IPA(key): /ǃʰelíːsa/
Verb
-qhelísa
- (transitive) to move aside, to move away, to move over
- (transitive) to move out of the way, to remove
Inflection
| positive | negative | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| infinitive | ukuqhelisa | ukungaqhelisi | ||||
| imperative | ||||||
| simple | + object concord | |||||
| singular | qhelisa | -qhelise | ||||
| plural | qhelisani | -qheliseni | ||||
| present | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyaqhelisa, ngiqhelisa | engiqhelisayo, engiqhelisa | ngiqhelisa | angiqhelisi | engingaqhelisi | ngingaqhelisi |
| 2nd singular | uyaqhelisa, uqhelisa | oqhelisayo, oqhelisa | uqhelisa | awuqhelisi | ongaqhelisi | ungaqhelisi |
| 1st plural | siyaqhelisa, siqhelisa | esiqhelisayo, esiqhelisa | siqhelisa | asiqhelisi | esingaqhelisi | singaqhelisi |
| 2nd plural | niyaqhelisa, niqhelisa | eniqhelisayo, eniqhelisa | niqhelisa | aniqhelisi | eningaqhelisi | ningaqhelisi |
| class 1 | uyaqhelisa, uqhelisa | oqhelisayo, oqhelisa | eqhelisa | akaqhelisi | ongaqhelisi | engaqhelisi |
| class 2 | bayaqhelisa, baqhelisa | abaqhelisayo, abaqhelisa | beqhelisa | abaqhelisi | abangaqhelisi | bengaqhelisi |
| class 3 | uyaqhelisa, uqhelisa | oqhelisayo, oqhelisa | uqhelisa | awuqhelisi | ongaqhelisi | ungaqhelisi |
| class 4 | iyaqhelisa, iqhelisa | eqhelisayo, eqhelisa | iqhelisa | ayiqhelisi | engaqhelisi | ingaqhelisi |
| class 5 | liyaqhelisa, liqhelisa | eliqhelisayo, eliqhelisa | liqhelisa | aliqhelisi | elingaqhelisi | lingaqhelisi |
| class 6 | ayaqhelisa, aqhelisa | aqhelisayo, aqhelisa | eqhelisa | awaqhelisi | angaqhelisi | engaqhelisi |
| class 7 | siyaqhelisa, siqhelisa | esiqhelisayo, esiqhelisa | siqhelisa | asiqhelisi | esingaqhelisi | singaqhelisi |
| class 8 | ziyaqhelisa, ziqhelisa | eziqhelisayo, eziqhelisa | ziqhelisa | aziqhelisi | ezingaqhelisi | zingaqhelisi |
| class 9 | iyaqhelisa, iqhelisa | eqhelisayo, eqhelisa | iqhelisa | ayiqhelisi | engaqhelisi | ingaqhelisi |
| class 10 | ziyaqhelisa, ziqhelisa | eziqhelisayo, eziqhelisa | ziqhelisa | aziqhelisi | ezingaqhelisi | zingaqhelisi |
| class 11 | luyaqhelisa, luqhelisa | oluqhelisayo, oluqhelisa | luqhelisa | aluqhelisi | olungaqhelisi | lungaqhelisi |
| class 14 | buyaqhelisa, buqhelisa | obuqhelisayo, obuqhelisa | buqhelisa | abuqhelisi | obungaqhelisi | bungaqhelisi |
| class 15 | kuyaqhelisa, kuqhelisa | okuqhelisayo, okuqhelisa | kuqhelisa | akuqhelisi | okungaqhelisi | kungaqhelisi |
| class 17 | kuyaqhelisa, kuqhelisa | okuqhelisayo, okuqhelisa | kuqhelisa | akuqhelisi | okungaqhelisi | kungaqhelisi |
| recent past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiqhelisile, ngiqhelisē | engiqhelisile, engiqhelisē | ngiqhelisile, ngiqhelisē | angiqhelisanga | engingaqhelisanga | ngingaqhelisanga |
| 2nd singular | uqhelisile, uqhelisē | oqhelisile, oqhelisē | uqhelisile, uqhelisē | awuqhelisanga | ongaqhelisanga | ungaqhelisanga |
| 1st plural | siqhelisile, siqhelisē | esiqhelisile, esiqhelisē | siqhelisile, siqhelisē | asiqhelisanga | esingaqhelisanga | singaqhelisanga |
| 2nd plural | niqhelisile, niqhelisē | eniqhelisile, eniqhelisē | niqhelisile, niqhelisē | aniqhelisanga | eningaqhelisanga | ningaqhelisanga |
| class 1 | uqhelisile, uqhelisē | oqhelisile, oqhelisē | eqhelisile, eqhelisē | akaqhelisanga | ongaqhelisanga | engaqhelisanga |
| class 2 | baqhelisile, baqhelisē | abaqhelisile, abaqhelisē | beqhelisile, beqhelisē | abaqhelisanga | abangaqhelisanga | bengaqhelisanga |
| class 3 | uqhelisile, uqhelisē | oqhelisile, oqhelisē | uqhelisile, uqhelisē | awuqhelisanga | ongaqhelisanga | ungaqhelisanga |
| class 4 | iqhelisile, iqhelisē | eqhelisile, eqhelisē | iqhelisile, iqhelisē | ayiqhelisanga | engaqhelisanga | ingaqhelisanga |
| class 5 | liqhelisile, liqhelisē | eliqhelisile, eliqhelisē | liqhelisile, liqhelisē | aliqhelisanga | elingaqhelisanga | lingaqhelisanga |
| class 6 | aqhelisile, aqhelisē | aqhelisile, aqhelisē | eqhelisile, eqhelisē | awaqhelisanga | angaqhelisanga | engaqhelisanga |
| class 7 | siqhelisile, siqhelisē | esiqhelisile, esiqhelisē | siqhelisile, siqhelisē | asiqhelisanga | esingaqhelisanga | singaqhelisanga |
| class 8 | ziqhelisile, ziqhelisē | eziqhelisile, eziqhelisē | ziqhelisile, ziqhelisē | aziqhelisanga | ezingaqhelisanga | zingaqhelisanga |
| class 9 | iqhelisile, iqhelisē | eqhelisile, eqhelisē | iqhelisile, iqhelisē | ayiqhelisanga | engaqhelisanga | ingaqhelisanga |
| class 10 | ziqhelisile, ziqhelisē | eziqhelisile, eziqhelisē | ziqhelisile, ziqhelisē | aziqhelisanga | ezingaqhelisanga | zingaqhelisanga |
| class 11 | luqhelisile, luqhelisē | oluqhelisile, oluqhelisē | luqhelisile, luqhelisē | aluqhelisanga | olungaqhelisanga | lungaqhelisanga |
| class 14 | buqhelisile, buqhelisē | obuqhelisile, obuqhelisē | buqhelisile, buqhelisē | abuqhelisanga | obungaqhelisanga | bungaqhelisanga |
| class 15 | kuqhelisile, kuqhelisē | okuqhelisile, okuqhelisē | kuqhelisile, kuqhelisē | akuqhelisanga | okungaqhelisanga | kungaqhelisanga |
| class 17 | kuqhelisile, kuqhelisē | okuqhelisile, okuqhelisē | kuqhelisile, kuqhelisē | akuqhelisanga | okungaqhelisanga | kungaqhelisanga |
| remote past | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngāqhelisa | engāqhelisa | ngāqhelisa | angiqhelisanga | engingaqhelisanga | ngingaqhelisanga |
| 2nd singular | wāqhelisa | owāqhelisa | wāqhelisa | awuqhelisanga | ongaqhelisanga | ungaqhelisanga |
| 1st plural | sāqhelisa | esāqhelisa | sāqhelisa | asiqhelisanga | esingaqhelisanga | singaqhelisanga |
| 2nd plural | nāqhelisa | enāqhelisa | nāqhelisa | aniqhelisanga | eningaqhelisanga | ningaqhelisanga |
| class 1 | wāqhelisa | owāqhelisa | āqhelisa | akaqhelisanga | ongaqhelisanga | engaqhelisanga |
| class 2 | bāqhelisa | abāqhelisa | bāqhelisa | abaqhelisanga | abangaqhelisanga | bengaqhelisanga |
| class 3 | wāqhelisa | owāqhelisa | wāqhelisa | awuqhelisanga | ongaqhelisanga | ungaqhelisanga |
| class 4 | yāqhelisa | eyāqhelisa | yāqhelisa | ayiqhelisanga | engaqhelisanga | ingaqhelisanga |
| class 5 | lāqhelisa | elāqhelisa | lāqhelisa | aliqhelisanga | elingaqhelisanga | lingaqhelisanga |
| class 6 | āqhelisa | āqhelisa | āqhelisa | awaqhelisanga | angaqhelisanga | engaqhelisanga |
| class 7 | sāqhelisa | esāqhelisa | sāqhelisa | asiqhelisanga | esingaqhelisanga | singaqhelisanga |
| class 8 | zāqhelisa | ezāqhelisa | zāqhelisa | aziqhelisanga | ezingaqhelisanga | zingaqhelisanga |
| class 9 | yāqhelisa | eyāqhelisa | yāqhelisa | ayiqhelisanga | engaqhelisanga | ingaqhelisanga |
| class 10 | zāqhelisa | ezāqhelisa | zāqhelisa | aziqhelisanga | ezingaqhelisanga | zingaqhelisanga |
| class 11 | lwāqhelisa | olwāqhelisa | lwāqhelisa | aluqhelisanga | olungaqhelisanga | lungaqhelisanga |
| class 14 | bāqhelisa | obāqhelisa | bāqhelisa | abuqhelisanga | obungaqhelisanga | bungaqhelisanga |
| class 15 | kwāqhelisa | okwāqhelisa | kwāqhelisa | akuqhelisanga | okungaqhelisanga | kungaqhelisanga |
| class 17 | kwāqhelisa | okwāqhelisa | kwāqhelisa | akuqhelisanga | okungaqhelisanga | kungaqhelisanga |
| potential | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngingaqhelisa | — | ngingaqhelisa | ngingeqhelise | — | ngingeqhelise |
| 2nd singular | ungaqhelisa | — | ungaqhelisa | ungeqhelise | — | ungeqhelise |
| 1st plural | singaqhelisa | — | singaqhelisa | singeqhelise | — | singeqhelise |
| 2nd plural | ningaqhelisa | — | ningaqhelisa | ningeqhelise | — | ningeqhelise |
| class 1 | angaqhelisa | — | engaqhelisa | angeqhelise | — | engeqhelise |
| class 2 | bangaqhelisa | — | bengaqhelisa | bangeqhelise | — | bengeqhelise |
| class 3 | ungaqhelisa | — | ungaqhelisa | ungeqhelise | — | ungeqhelise |
| class 4 | ingaqhelisa | — | ingaqhelisa | ingeqhelise | — | ingeqhelise |
| class 5 | lingaqhelisa | — | lingaqhelisa | lingeqhelise | — | lingeqhelise |
| class 6 | angaqhelisa | — | engaqhelisa | angeqhelise | — | engeqhelise |
| class 7 | singaqhelisa | — | singaqhelisa | singeqhelise | — | singeqhelise |
| class 8 | zingaqhelisa | — | zingaqhelisa | zingeqhelise | — | zingeqhelise |
| class 9 | ingaqhelisa | — | ingaqhelisa | ingeqhelise | — | ingeqhelise |
| class 10 | zingaqhelisa | — | zingaqhelisa | zingeqhelise | — | zingeqhelise |
| class 11 | lungaqhelisa | — | lungaqhelisa | lungeqhelise | — | lungeqhelise |
| class 14 | bungaqhelisa | — | bungaqhelisa | bungeqhelise | — | bungeqhelise |
| class 15 | kungaqhelisa | — | kungaqhelisa | kungeqhelise | — | kungeqhelise |
| class 17 | kungaqhelisa | — | kungaqhelisa | kungeqhelise | — | kungeqhelise |
| immediate future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngizoqhelisa | engizoqhelisa | ngizoqhelisa | angizuqhelisa | engingezuqhelisa | ngingezuqhelisa |
| 2nd singular | uzoqhelisa | ozoqhelisa | uzoqhelisa | awuzuqhelisa | ongezuqhelisa | ungezuqhelisa |
| 1st plural | sizoqhelisa | esizoqhelisa | sizoqhelisa | asizuqhelisa | esingezuqhelisa | singezuqhelisa |
| 2nd plural | nizoqhelisa | enizoqhelisa | nizoqhelisa | anizuqhelisa | eningezuqhelisa | ningezuqhelisa |
| class 1 | uzoqhelisa | ozoqhelisa | ezoqhelisa | akazuqhelisa | ongezuqhelisa | engezuqhelisa |
| class 2 | bazoqhelisa | abazoqhelisa | bezoqhelisa | abazuqhelisa | abangezuqhelisa | bengezuqhelisa |
| class 3 | uzoqhelisa | ozoqhelisa | uzoqhelisa | awuzuqhelisa | ongezuqhelisa | ungezuqhelisa |
| class 4 | izoqhelisa | ezoqhelisa | izoqhelisa | ayizuqhelisa | engezuqhelisa | ingezuqhelisa |
| class 5 | lizoqhelisa | elizoqhelisa | lizoqhelisa | alizuqhelisa | elingezuqhelisa | lingezuqhelisa |
| class 6 | azoqhelisa | azoqhelisa | ezoqhelisa | awazuqhelisa | angezuqhelisa | engezuqhelisa |
| class 7 | sizoqhelisa | esizoqhelisa | sizoqhelisa | asizuqhelisa | esingezuqhelisa | singezuqhelisa |
| class 8 | zizoqhelisa | ezizoqhelisa | zizoqhelisa | azizuqhelisa | ezingezuqhelisa | zingezuqhelisa |
| class 9 | izoqhelisa | ezoqhelisa | izoqhelisa | ayizuqhelisa | engezuqhelisa | ingezuqhelisa |
| class 10 | zizoqhelisa | ezizoqhelisa | zizoqhelisa | azizuqhelisa | ezingezuqhelisa | zingezuqhelisa |
| class 11 | luzoqhelisa | oluzoqhelisa | luzoqhelisa | aluzuqhelisa | olungezuqhelisa | lungezuqhelisa |
| class 14 | buzoqhelisa | obuzoqhelisa | buzoqhelisa | abuzuqhelisa | obungezuqhelisa | bungezuqhelisa |
| class 15 | kuzoqhelisa | okuzoqhelisa | kuzoqhelisa | akuzuqhelisa | okungezuqhelisa | kungezuqhelisa |
| class 17 | kuzoqhelisa | okuzoqhelisa | kuzoqhelisa | akuzuqhelisa | okungezuqhelisa | kungezuqhelisa |
| remote future | ||||||
| positive absolute | positive relative | positive participial | negative absolute | negative relative | negative participial | |
| 1st singular | ngiyoqhelisa | engiyoqhelisa | ngiyoqhelisa | angiyuqhelisa | engingeyuqhelisa | ngingeyuqhelisa |
| 2nd singular | uyoqhelisa | oyoqhelisa | uyoqhelisa | awuyuqhelisa | ongeyuqhelisa | ungeyuqhelisa |
| 1st plural | siyoqhelisa | esiyoqhelisa | siyoqhelisa | asiyuqhelisa | esingeyuqhelisa | singeyuqhelisa |
| 2nd plural | niyoqhelisa | eniyoqhelisa | niyoqhelisa | aniyuqhelisa | eningeyuqhelisa | ningeyuqhelisa |
| class 1 | uyoqhelisa | oyoqhelisa | eyoqhelisa | akayuqhelisa | ongeyuqhelisa | engeyuqhelisa |
| class 2 | bayoqhelisa | abayoqhelisa | beyoqhelisa | abayuqhelisa | abangeyuqhelisa | bengeyuqhelisa |
| class 3 | uyoqhelisa | oyoqhelisa | uyoqhelisa | awuyuqhelisa | ongeyuqhelisa | ungeyuqhelisa |
| class 4 | iyoqhelisa | eyoqhelisa | iyoqhelisa | ayiyuqhelisa | engeyuqhelisa | ingeyuqhelisa |
| class 5 | liyoqhelisa | eliyoqhelisa | liyoqhelisa | aliyuqhelisa | elingeyuqhelisa | lingeyuqhelisa |
| class 6 | ayoqhelisa | ayoqhelisa | eyoqhelisa | awayuqhelisa | angeyuqhelisa | engeyuqhelisa |
| class 7 | siyoqhelisa | esiyoqhelisa | siyoqhelisa | asiyuqhelisa | esingeyuqhelisa | singeyuqhelisa |
| class 8 | ziyoqhelisa | eziyoqhelisa | ziyoqhelisa | aziyuqhelisa | ezingeyuqhelisa | zingeyuqhelisa |
| class 9 | iyoqhelisa | eyoqhelisa | iyoqhelisa | ayiyuqhelisa | engeyuqhelisa | ingeyuqhelisa |
| class 10 | ziyoqhelisa | eziyoqhelisa | ziyoqhelisa | aziyuqhelisa | ezingeyuqhelisa | zingeyuqhelisa |
| class 11 | luyoqhelisa | oluyoqhelisa | luyoqhelisa | aluyuqhelisa | olungeyuqhelisa | lungeyuqhelisa |
| class 14 | buyoqhelisa | obuyoqhelisa | buyoqhelisa | abuyuqhelisa | obungeyuqhelisa | bungeyuqhelisa |
| class 15 | kuyoqhelisa | okuyoqhelisa | kuyoqhelisa | akuyuqhelisa | okungeyuqhelisa | kungeyuqhelisa |
| class 17 | kuyoqhelisa | okuyoqhelisa | kuyoqhelisa | akuyuqhelisa | okungeyuqhelisa | kungeyuqhelisa |
| present subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngiqhelise | ngingaqhelisi | ||||
| 2nd singular | uqhelise | ungaqhelisi | ||||
| 1st plural | siqhelise | singaqhelisi | ||||
| 2nd plural | niqhelise | ningaqhelisi | ||||
| class 1 | aqhelise | angaqhelisi | ||||
| class 2 | baqhelise | bangaqhelisi | ||||
| class 3 | uqhelise | ungaqhelisi | ||||
| class 4 | iqhelise | ingaqhelisi | ||||
| class 5 | liqhelise | lingaqhelisi | ||||
| class 6 | aqhelise | angaqhelisi | ||||
| class 7 | siqhelise | singaqhelisi | ||||
| class 8 | ziqhelise | zingaqhelisi | ||||
| class 9 | iqhelise | ingaqhelisi | ||||
| class 10 | ziqhelise | zingaqhelisi | ||||
| class 11 | luqhelise | lungaqhelisi | ||||
| class 14 | buqhelise | bungaqhelisi | ||||
| class 15 | kuqhelise | kungaqhelisi | ||||
| class 17 | kuqhelise | kungaqhelisi | ||||
| past subjunctive | ||||||
| positive | negative | |||||
| 1st singular | ngaqhelisa | ngangaqhelisa, angaqhelisa, angangaqhelisa | ||||
| 2nd singular | waqhelisa | wangaqhelisa, awaqhelisa, awangaqhelisa | ||||
| 1st plural | saqhelisa | sangaqhelisa, asaqhelisa, asangaqhelisa | ||||
| 2nd plural | naqhelisa | nangaqhelisa, anaqhelisa, anangaqhelisa | ||||
| class 1 | waqhelisa | wangaqhelisa, akaqhelisa, akangaqhelisa | ||||
| class 2 | baqhelisa | bangaqhelisa, abaqhelisa, abangaqhelisa | ||||
| class 3 | waqhelisa | wangaqhelisa, awaqhelisa, awangaqhelisa | ||||
| class 4 | yaqhelisa | yangaqhelisa, ayaqhelisa, ayangaqhelisa | ||||
| class 5 | laqhelisa | langaqhelisa, alaqhelisa, alangaqhelisa | ||||
| class 6 | aqhelisa | angaqhelisa, awaqhelisa, awangaqhelisa | ||||
| class 7 | saqhelisa | sangaqhelisa, asaqhelisa, asangaqhelisa | ||||
| class 8 | zaqhelisa | zangaqhelisa, azaqhelisa, azangaqhelisa | ||||
| class 9 | yaqhelisa | yangaqhelisa, ayaqhelisa, ayangaqhelisa | ||||
| class 10 | zaqhelisa | zangaqhelisa, azaqhelisa, azangaqhelisa | ||||
| class 11 | lwaqhelisa | lwangaqhelisa, alwaqhelisa, alwangaqhelisa | ||||
| class 14 | baqhelisa | bangaqhelisa, abaqhelisa, abangaqhelisa | ||||
| class 15 | kwaqhelisa | kwangaqhelisa, akwaqhelisa, akwangaqhelisa | ||||
| class 17 | kwaqhelisa | kwangaqhelisa, akwaqhelisa, akwangaqhelisa | ||||
References
- C. M. Doke, B. W. Vilakazi (1972) “qhelisa”, in Zulu-English Dictionary, →ISBN: “qhelisa (3.2.9)”