scaoil
Irish
Alternative forms
Etymology
From Old Irish scaílid (“to scatter, disperse”).[2] Cognate with Scottish Gaelic sgaoil and Manx skeaylley.
Pronunciation
- IPA(key): /sˠkiːlʲ/[3]
Verb
scaoil (present analytic scaoileann, future analytic scaoilfidh, verbal noun scaoileadh, past participle scaoilte)
- discharge (expel or let go; operate (any weapon that fires a projectile))
- unfurl, spread
- release, let go, loose
- undo, unfasten, untie
- loosen (make less tight), slacken
- fire, shoot (a weapon)
- shoot (a person)
- (music) resolve (cause a chord to go from dissonance to consonance)
- give away (unintentionally reveal a secret or expose someone)
Conjugation
conjugation of scaoil (first conjugation – A)
verbal noun | scaoileadh | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|
past participle | scaoilte | |||||||
tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
first | second | third | first | second | third | |||
indicative | ||||||||
present | scaoilim | scaoileann tú; scaoilir† |
scaoileann sé, sí | scaoilimid | scaoileann sibh | scaoileann siad; scaoilid† |
a scaoileann; a scaoileas | scaoiltear |
past | scaoil mé; scaoileas | scaoil tú; scaoilis | scaoil sé, sí | scaoileamar; scaoil muid | scaoil sibh; scaoileabhair | scaoil siad; scaoileadar | a scaoil / ar scaoil* |
scaoileadh |
past habitual | scaoilinn | scaoilteá | scaoileadh sé, sí | scaoilimis; scaoileadh muid | scaoileadh sibh | scaoilidís; scaoileadh siad | a scaoileadh / a scaoileadh* |
scaoiltí |
future | scaoilfidh mé; scaoilfead |
scaoilfidh tú; scaoilfir† |
scaoilfidh sé, sí | scaoilfimid; scaoilfidh muid |
scaoilfidh sibh | scaoilfidh siad; scaoilfid† |
a scaoilfidh; a scaoilfeas | scaoilfear |
conditional | scaoilfinn | scaoilfeá | scaoilfeadh sé, sí | scaoilfimis; scaoilfeadh muid | scaoilfeadh sibh | scaoilfidís; scaoilfeadh siad | a scaoilfeadh / a scaoilfeadh* |
scaoilfí |
subjunctive | ||||||||
present | go scaoile mé; go scaoilead† |
go scaoile tú; go scaoilir† |
go scaoile sé, sí | go scaoilimid; go scaoile muid |
go scaoile sibh | go scaoile siad; go scaoilid† |
— | go scaoiltear |
past | dá scaoilinn | dá scaoilteá | dá scaoileadh sé, sí | dá scaoilimis; dá scaoileadh muid |
dá scaoileadh sibh | dá scaoilidís; dá scaoileadh siad |
— | dá scaoiltí |
imperative | ||||||||
– | scaoilim | scaoil | scaoileadh sé, sí | scaoilimis | scaoiligí; scaoilidh† |
scaoilidís | — | scaoiltear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
Derived terms
- discaoil
- scaoil amach (“to let out; to release, loosen”)
- scaoil anuas (“to let down; to set down”)
- scaoil as (“to let out of; to fire from”)
- scaoil chuig (“to let go to”)
- scaoil chun (“to let go to”)
- scaoil de (“to let go, release, undo”)
- scaoil faoi (“to set about”)
- scaoil i (“to separate into”)
- scaoil le (“to free from restraint”)
- scaoil ó (“to release from; to let go from”)
- scaoil thar (“to let pass over”)
- scaoil thart (“to pass round”)
- scaoil timpeall (“to pass round”)
- urscaoil (“to discharge”)
References
- ^ “scaoil”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “scaílid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- ^ Sjoestedt, M. L. (1938) Description d’un parler irlandais de Kerry [Description of an Irish Dialect of Kerry] (in French), Paris: Librairie Ancienne Honoré Champion, section 171, page 132
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “scaoil”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- de Bhaldraithe, Tomás (1959) “scaoil”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
- “scaoil”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013–2025