Quechua
Etymology
From watuy (“to have a premonition”) + -ku (“reflexive suffix”).
Pronunciation
Noun
watukuy
- request, question
Declension
Declension of watukuy
|
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuy
|
watukuykuna
|
| accusative
|
watukuyta
|
watukuykunata
|
| dative
|
watukuyman
|
watukuykunaman
|
| genitive
|
watukuypa
|
watukuykunap
|
| locative
|
watukuypi
|
watukuykunapi
|
| terminative
|
watukuykama
|
watukuykunakama
|
| ablative
|
watukuymanta
|
watukuykunamanta
|
| instrumental
|
watukuywan
|
watukuykunawan
|
| comitative
|
watukuynintin
|
watukuykunantin
|
| abessive
|
watukuyninnaq
|
watukuykunannaq
|
| comparative
|
watukuyhina
|
watukuykunahina
|
| causative
|
watukuyrayku
|
watukuykunarayku
|
| benefactive
|
watukuypaq
|
watukuykunapaq
|
| associative
|
watukuypura
|
watukuykunapura
|
| distributive
|
watukuyninka
|
watukuykunanka
|
| exclusive
|
watukuylla
|
watukuykunalla
|
Possessive forms of watukuy
ñuqap - first-person singular
| ñuqap (my)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuyniy
|
watukuyniykuna
|
| accusative
|
watukuyniyta
|
watukuyniykunata
|
| dative
|
watukuyniyman
|
watukuyniykunaman
|
| genitive
|
watukuyniypa
|
watukuyniykunap
|
| locative
|
watukuyniypi
|
watukuyniykunapi
|
| terminative
|
watukuyniykama
|
watukuyniykunakama
|
| ablative
|
watukuyniymanta
|
watukuyniykunamanta
|
| instrumental
|
watukuyniywan
|
watukuyniykunawan
|
| comitative
|
watukuyniynintin
|
watukuyniykunantin
|
| abessive
|
watukuyniyninnaq
|
watukuyniykunannaq
|
| comparative
|
watukuyniyhina
|
watukuyniykunahina
|
| causative
|
watukuyniyrayku
|
watukuyniykunarayku
|
| benefactive
|
watukuyniypaq
|
watukuyniykunapaq
|
| associative
|
watukuyniypura
|
watukuyniykunapura
|
| distributive
|
watukuyniyninka
|
watukuyniykunanka
|
| exclusive
|
watukuyniylla
|
watukuyniykunalla
|
qampa - second-person singular
| qampa (your)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuyniyki
|
watukuyniykikuna
|
| accusative
|
watukuyniykita
|
watukuyniykikunata
|
| dative
|
watukuyniykiman
|
watukuyniykikunaman
|
| genitive
|
watukuyniykipa
|
watukuyniykikunap
|
| locative
|
watukuyniykipi
|
watukuyniykikunapi
|
| terminative
|
watukuyniykikama
|
watukuyniykikunakama
|
| ablative
|
watukuyniykimanta
|
watukuyniykikunamanta
|
| instrumental
|
watukuyniykiwan
|
watukuyniykikunawan
|
| comitative
|
watukuyniykintin
|
watukuyniykikunantin
|
| abessive
|
watukuyniykinnaq
|
watukuyniykikunannaq
|
| comparative
|
watukuyniykihina
|
watukuyniykikunahina
|
| causative
|
watukuyniykirayku
|
watukuyniykikunarayku
|
| benefactive
|
watukuyniykipaq
|
watukuyniykikunapaq
|
| associative
|
watukuyniykipura
|
watukuyniykikunapura
|
| distributive
|
watukuyniykinka
|
watukuyniykikunanka
|
| exclusive
|
watukuyniykilla
|
watukuyniykikunalla
|
paypa - third-person singular
| paypa (his/her/its)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuynin
|
watukuyninkuna
|
| accusative
|
watukuyninta
|
watukuyninkunata
|
| dative
|
watukuyninman
|
watukuyninkunaman
|
| genitive
|
watukuyninpa
|
watukuyninkunap
|
| locative
|
watukuyninpi
|
watukuyninkunapi
|
| terminative
|
watukuyninkama
|
watukuyninkunakama
|
| ablative
|
watukuyninmanta
|
watukuyninkunamanta
|
| instrumental
|
watukuyninwan
|
watukuyninkunawan
|
| comitative
|
watukuyninintin
|
watukuyninkunantin
|
| abessive
|
watukuyninninnaq
|
watukuyninkunannaq
|
| comparative
|
watukuyninhina
|
watukuyninkunahina
|
| causative
|
watukuyninrayku
|
watukuyninkunarayku
|
| benefactive
|
watukuyninpaq
|
watukuyninkunapaq
|
| associative
|
watukuyninpura
|
watukuyninkunapura
|
| distributive
|
watukuynininka
|
watukuyninkunanka
|
| exclusive
|
watukuyninlla
|
watukuyninkunalla
|
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
| ñuqanchikpa (our(incl))
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuyninchik
|
watukuyninchikkuna
|
| accusative
|
watukuyninchikta
|
watukuyninchikkunata
|
| dative
|
watukuyninchikman
|
watukuyninchikkunaman
|
| genitive
|
watukuyninchikpa
|
watukuyninchikkunap
|
| locative
|
watukuyninchikpi
|
watukuyninchikkunapi
|
| terminative
|
watukuyninchikkama
|
watukuyninchikkunakama
|
| ablative
|
watukuyninchikmanta
|
watukuyninchikkunamanta
|
| instrumental
|
watukuyninchikwan
|
watukuyninchikkunawan
|
| comitative
|
watukuyninchiknintin
|
watukuyninchikkunantin
|
| abessive
|
watukuyninchikninnaq
|
watukuyninchikkunannaq
|
| comparative
|
watukuyninchikhina
|
watukuyninchikkunahina
|
| causative
|
watukuyninchikrayku
|
watukuyninchikkunarayku
|
| benefactive
|
watukuyninchikpaq
|
watukuyninchikkunapaq
|
| associative
|
watukuyninchikpura
|
watukuyninchikkunapura
|
| distributive
|
watukuyninchikninka
|
watukuyninchikkunanka
|
| exclusive
|
watukuyninchiklla
|
watukuyninchikkunalla
|
ñuqaykup - first-person exclusive plural
| ñuqaykup (our(excl))
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuyniyku
|
watukuyniykukuna
|
| accusative
|
watukuyniykuta
|
watukuyniykukunata
|
| dative
|
watukuyniykuman
|
watukuyniykukunaman
|
| genitive
|
watukuyniykupa
|
watukuyniykukunap
|
| locative
|
watukuyniykupi
|
watukuyniykukunapi
|
| terminative
|
watukuyniykukama
|
watukuyniykukunakama
|
| ablative
|
watukuyniykumanta
|
watukuyniykukunamanta
|
| instrumental
|
watukuyniykuwan
|
watukuyniykukunawan
|
| comitative
|
watukuyniykuntin
|
watukuyniykukunantin
|
| abessive
|
watukuyniykunnaq
|
watukuyniykukunannaq
|
| comparative
|
watukuyniykuhina
|
watukuyniykukunahina
|
| causative
|
watukuyniykurayku
|
watukuyniykukunarayku
|
| benefactive
|
watukuyniykupaq
|
watukuyniykukunapaq
|
| associative
|
watukuyniykupura
|
watukuyniykukunapura
|
| distributive
|
watukuyniykunka
|
watukuyniykukunanka
|
| exclusive
|
watukuyniykulla
|
watukuyniykukunalla
|
qamkunap - second-person plural
| qamkunap (your(pl))
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuyniykichik
|
watukuyniykichikkuna
|
| accusative
|
watukuyniykichikta
|
watukuyniykichikkunata
|
| dative
|
watukuyniykichikman
|
watukuyniykichikkunaman
|
| genitive
|
watukuyniykichikpa
|
watukuyniykichikkunap
|
| locative
|
watukuyniykichikpi
|
watukuyniykichikkunapi
|
| terminative
|
watukuyniykichikkama
|
watukuyniykichikkunakama
|
| ablative
|
watukuyniykichikmanta
|
watukuyniykichikkunamanta
|
| instrumental
|
watukuyniykichikwan
|
watukuyniykichikkunawan
|
| comitative
|
watukuyniykichiknintin
|
watukuyniykichikkunantin
|
| abessive
|
watukuyniykichikninnaq
|
watukuyniykichikkunannaq
|
| comparative
|
watukuyniykichikhina
|
watukuyniykichikkunahina
|
| causative
|
watukuyniykichikrayku
|
watukuyniykichikkunarayku
|
| benefactive
|
watukuyniykichikpaq
|
watukuyniykichikkunapaq
|
| associative
|
watukuyniykichikpura
|
watukuyniykichikkunapura
|
| distributive
|
watukuyniykichikninka
|
watukuyniykichikkunanka
|
| exclusive
|
watukuyniykichiklla
|
watukuyniykichikkunalla
|
paykunap - third-person plural
| paykunap (their)
|
singular
|
plural
|
| nominative
|
watukuyninku
|
watukuyninkukuna
|
| accusative
|
watukuyninkuta
|
watukuyninkukunata
|
| dative
|
watukuyninkuman
|
watukuyninkukunaman
|
| genitive
|
watukuyninkupa
|
watukuyninkukunap
|
| locative
|
watukuyninkupi
|
watukuyninkukunapi
|
| terminative
|
watukuyninkukama
|
watukuyninkukunakama
|
| ablative
|
watukuyninkumanta
|
watukuyninkukunamanta
|
| instrumental
|
watukuyninkuwan
|
watukuyninkukunawan
|
| comitative
|
watukuyninkuntin
|
watukuyninkukunantin
|
| abessive
|
watukuyninkunnaq
|
watukuyninkukunannaq
|
| comparative
|
watukuyninkuhina
|
watukuyninkukunahina
|
| causative
|
watukuyninkurayku
|
watukuyninkukunarayku
|
| benefactive
|
watukuyninkupaq
|
watukuyninkukunapaq
|
| associative
|
watukuyninkupura
|
watukuyninkukunapura
|
| distributive
|
watukuyninkunka
|
watukuyninkukunanka
|
| exclusive
|
watukuyninkulla
|
watukuyninkukunalla
|
|
Verb
watukuy
- (transitive) to visit
- (transitive) to miss, long for
- (transitive) to ask or inquire about
Conjugation
Conjugation of watukuy
| infinitive
|
watukuy
|
|
| agentive
|
watukuq
|
| present participle
|
watukuspa
|
| past participle
|
watukusqa
|
| future participle
|
watukuna
|
|
|
|
|
|
singular
|
plural
|
| 1st person
|
2nd person
|
3rd person
|
1st person inclusive
|
1st person exclusive
|
2nd person
|
3rd person
|
| indicative
|
|
ñuqa
|
qam
|
pay
|
ñuqanchik
|
ñuqayku
|
qamkuna
|
paykuna
|
| present
|
watukuni
|
watukunki
|
watukun
|
watukunchik
|
watukuyku watukuniku1
|
watukunkichik
|
watukunku
|
past (experienced)
|
watukurqani
|
watukurqanki
|
watukurqan
|
watukurqanchik
|
watukurqayku watukurqaniku
|
watukurqankichik
|
watukurqanku
|
past (reported)
|
watukusqani
|
watukusqanki
|
watukusqan
|
watukusqanchik
|
watukusqayku watukusqaniku
|
watukusqankichik
|
watukusqanku
|
| future
|
watukusaq
|
watukunki
|
watukunqa
|
watukusunchik
|
watukusaqku
|
watukunkichik
|
watukunqaku
|
|
|
| imperative
|
|
—
|
qam
|
pay
|
ñuqanchik
|
—
|
qamkuna
|
paykuna
|
| affirmative
|
—
|
watukuy
|
watukuchun
|
watukusun2 watukusunchik
|
—
|
watukuychik
|
watukuchunku
|
| negative
|
—
|
ama watukuychu
|
ama watukuchunchu
|
ama watukusunchu ama watukusunchikchu
|
—
|
ama watukuychikchu
|
ama watukuchunkuchu
|
1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety.
2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".
See also