yırtmak

Turkish

Etymology

From Ottoman Turkish یرتمق (yırtmaḳ, “to tear, to rend, to slit”),[1] causative of Ottoman Turkish یرمق (yırmaḳ, “to tear”), from Proto-Turkic *yīr- or *yï̄r- (“to split lengthwise, to break, to tear”).[2][3] Causative form replaced the original verb, see dialectal yırmak.

Cognate with Karakhanid [script needed] (yırt-, “to tear”), Azerbaijani, Crimean Tatar yırtmaq (“to tear”), Kyrgyz жыртуу (jırtuu, “to tear”), Turkmen ýyrtmak (“to tear”), Tuvan чирер (çirer, “to break away, jag”), Uzbek yirtmoq (“to tear”), Yakut сиир (siir, “to tear”).

Compare also Mongolian жиргэх (jirgeh, “to chop, hack, split”). (Can this(+) etymology be sourced?)

Pronunciation

  • IPA(key): /jɯɾtˈmak/
  • Hyphenation: yırt‧mak

Verb

yırtmak (third-person singular simple present yırtar)

  1. (transitive) To split foldable, bendable materials like paper, fabric etc.; to tear, to rend, to rip.
  2. (transitive) To have one's skin cut deep enough to draw blood; to tear, to lacerate, to gash.
  3. (transitive) To break in a riding animal by slightly tearing its haunches with spurs.
  4. (figuratively) To force, to strain a body part to its excess.
  5. (figuratively) ellipsis of kefeni yırtmak; to get away from a task, a responsibility or a punishment; to have a narrow escape, to cheat death.
    Synonyms: yakayı kurtarmak, kurtulmak
  6. (figuratively) To land on one's feet, to hit the jackpot.
    Synonym: köşeyi dönmek

Conjugation

Conjugation of yırtmak
positive conjugation
singular plural
1st person (ben) 2nd person (sen) 3rd person (o) 1st person (biz) 2nd person (siz) 3rd person (onlar)
aorist aorist simple yırtarım yırtarsın yırtar yırtarız yırtarsınız yırtarlar
past yırtarmışım yırtarmışsın yırtarmış yırtarmışız yırtarmışsınız yırtarlarmış
inferential yırtardım yırtardın yırtardı yırtardık yırtardınız yırtarlardı
conditional yırtarsam yırtarsan yırtarsa yırtarsak yırtarsanız yırtarlarsa
continuous continuous simple yırtıyorum yırtıyorsun yırtıyor yırtıyoruz yırtıyorsunuz yırtıyorlar
past yırtıyormuşum yırtıyormuşsun yırtıyormuş yırtıyormuşuz yırtıyormuşsunuz yırtıyorlarmış
inferential yırtıyordum yırtıyordun yırtıyordu yırtıyorduk yırtıyordunuz yırtıyorlardı
conditional yırtıyorsam yırtıyorsan yırtıyorsa yırtıyorsak yırtıyorsanız yırtıyorlarsa
inferential inferential simple yırtmışım yırtmışsın yırtmış yırtmışız yırtmışsınız yırtmışlar
past yırtmışmışım yırtmışmışsın yırtmışmış yırtmışmışız yırtmışmışsınız yırtmışlarmış
inferential yırtmıştım yırtmıştın yırtmıştı yırtmıştık yırtmıştınız yırtmışlardı
conditional yırtmışsam yırtmışsan yırtmışsa yırtmışsak yırtmışsanız yırtmışlarsa
future future simple yırtacağım yırtacaksın yırtacak yırtacağız yırtacaksınız yırtacaklar
past yırtacakmışım yırtacakmışsın yırtacakmış yırtacakmışız yırtacakmışsınız yırtacaklarmış
inferential yırtacaktım yırtacaktın yırtacaktı yırtacaktık yırtacaktınız yırtacaklardı
conditional yırtacaksam yırtacaksan yırtacaksa yırtacaksak yırtacaksanız yırtacaklarsa
progressive progressive simple yırtmaktayım yırtmaktasın yırtmakta yırtmaktayız yırtmaktasınız yırtmaktalar
past yırtmaktaymışım yırtmaktaymışsın yırtmaktaymış yırtmaktaymışız yırtmaktaymışsınız yırtmaktalarmış
inferential yırtmaktaydım yırtmaktaydın yırtmaktaydı yırtmaktaydık yırtmaktaydınız yırtmaktalardı
conditional yırtmaktaysam yırtmaktaysan yırtmaktaysa yırtmaktaysak yırtmaktaysanız yırtmaktalarsa
necessitative necessitative simple yırtmalıyım yırtmalısın yırtmalı yırtmalıyız yırtmalısınız yırtmalılar
past yırtmalıymışım yırtmalıymışsın yırtmalıymış yırtmalıymışız yırtmalıymışsınız yırtmalılarmış
inferential yırtmalıydım yırtmalıydın yırtmalıydı yırtmalıydık yırtmalıydınız yırtmalılardı
conditional yırtmalıysam yırtmalıysan yırtmalıysa yırtmalıysak yırtmalıysanız yırtmalılarsa
past past simple yırttım yırttın yırttı yırttık yırttınız yırttılar
conditional yırttıysam yırttıysan yırttıysa yırttıysak yırttıysanız yırttılarsa
conditional conditional simple yırtsam yırtsan yırtsa yırtsak yırtsanız yırtsalar
past yırtsaymışım yırtsaymışsın yırtsaymış yırtsaymışız yırtsaymışsınız yırtsalarmış
inferential yırtsaydım yırtsaydın yırtsaydı yırtsaydık yırtsaydınız yırtsalardı
optative yırtayım yırtasın yırta yırtalım yırtasınız yırtalar
imperative imperative regular — yırt yırtsın — yırtın yırtsınlar
formal — yırtınız — — yırtınız —
informal — yırtsana — — yırtsanıza —
infinitive yırtmak
verbal noun yırtma
impersonal participle imperfective yırtan
perfective yırtmış
prospective yırtacak
personal participle non-prospective yırttığım yırttığın yırttığı yırttığımız yırttığınız yırttıkları
prospective yırtacağım yırtacağın yırtacağı yırtacağımız yırtacağınız yırtacakları
temporal adverb temporal adverb simple yırtarken1
specific yırtınca
"and" yırtıp
"since" yırtalı
"until" yırtasıya
"as long as" yırttıkça
modal adverb modal adverb simple yırtarak
reduplicated yırta yırta
"as if" yırtarcasına1
negative conjugation
negative conjugation
singular plural
1st person (ben) 2nd person (sen) 3rd person (o) 1st person (biz) 2nd person (siz) 3rd person (onlar)
aorist aorist simple yırtmam yırtmazsın yırtmaz yırtmayız yırtmazsınız yırtmazlar
past yırtmazmışım yırtmazmışsın yırtmazmış yırtmazmışız yırtmazmışsınız yırtmazlarmış
inferential yırtmazdım yırtmazdın yırtmazdı yırtmazdık yırtmazdınız yırtmazlardı
conditional yırtmazsam yırtmazsan yırtmazsa yırtmazsak yırtmazsanız yırtmazlarsa
continuous continuous simple yırtmıyorum yırtmıyorsun yırtmıyor yırtmıyoruz yırtmıyorsunuz yırtmıyorlar
past yırtmıyormuşum yırtmıyormuşsun yırtmıyormuş yırtmıyormuşuz yırtmıyormuşsunuz yırtmıyorlarmış
inferential yırtmıyordum yırtmıyordun yırtmıyordu yırtmıyorduk yırtmıyordunuz yırtmıyorlardı
conditional yırtmıyorsam yırtmıyorsan yırtmıyorsa yırtmıyorsak yırtmıyorsanız yırtmıyorlarsa
inferential inferential simple yırtmamışım yırtmamışsın yırtmamış yırtmamışız yırtmamışsınız yırtmamışlar
past yırtmamışmışım yırtmamışmışsın yırtmamışmış yırtmamışmışız yırtmamışmışsınız yırtmamışlarmış
inferential yırtmamıştım yırtmamıştın yırtmamıştı yırtmamıştık yırtmamıştınız yırtmamışlardı
conditional yırtmamışsam yırtmamışsan yırtmamışsa yırtmamışsak yırtmamışsanız yırtmamışlarsa
future future simple yırtmayacağım yırtmayacaksın yırtmayacak yırtmayacağız yırtmayacaksınız yırtmayacaklar
past yırtmayacakmışım yırtmayacakmışsın yırtmayacakmış yırtmayacakmışız yırtmayacakmışsınız yırtmayacaklarmış
inferential yırtmayacaktım yırtmayacaktın yırtmayacaktı yırtmayacaktık yırtmayacaktınız yırtmayacaklardı
conditional yırtmayacaksam yırtmayacaksan yırtmayacaksa yırtmayacaksak yırtmayacaksanız yırtmayacaklarsa
progressive progressive simple yırtmamaktayım yırtmamaktasın yırtmamakta yırtmamaktayız yırtmamaktasınız yırtmamaktalar
past yırtmamaktaymışım yırtmamaktaymışsın yırtmamaktaymış yırtmamaktaymışız yırtmamaktaymışsınız yırtmamaktalarmış
inferential yırtmamaktaydım yırtmamaktaydın yırtmamaktaydı yırtmamaktaydık yırtmamaktaydınız yırtmamaktalardı
conditional yırtmamaktaysam yırtmamaktaysan yırtmamaktaysa yırtmamaktaysak yırtmamaktaysanız yırtmamaktalarsa
necessitative necessitative simple yırtmamalıyım yırtmamalısın yırtmamalı yırtmamalıyız yırtmamalısınız yırtmamalılar
past yırtmamalıymışım yırtmamalıymışsın yırtmamalıymış yırtmamalıymışız yırtmamalıymışsınız yırtmamalılarmış
inferential yırtmamalıydım yırtmamalıydın yırtmamalıydı yırtmamalıydık yırtmamalıydınız yırtmamalılardı
conditional yırtmamalıysam yırtmamalıysan yırtmamalıysa yırtmamalıysak yırtmamalıysanız yırtmamalılarsa
past past simple yırtmadım yırtmadın yırtmadı yırtmadık yırtmadınız yırtmadılar
conditional yırtmadıysam yırtmadıysan yırtmadıysa yırtmadıysak yırtmadıysanız yırtmadılarsa
conditional conditional simple yırtmasam yırtmasan yırtmasa yırtmasak yırtmasanız yırtmasalar
past yırtmasaymışım yırtmasaymışsın yırtmasaymış yırtmasaymışız yırtmasaymışsınız yırtmasalarmış
inferential yırtmasaydım yırtmasaydın yırtmasaydı yırtmasaydık yırtmasaydınız yırtmasalardı
optative yırtmayayım yırtmayasın yırtmaya yırtmayalım yırtmayasınız yırtmayalar
imperative imperative regular — yırtma yırtmasın — yırtmayın yırtmasınlar
formal — yırtmayınız — — yırtmayınız —
informal — yırtmasana — — yırtmasanıza —
infinitive yırtmamak
verbal noun yırtmama
impersonal participle imperfective yırtmayan
perfective yırtmamış
prospective yırtmayacak
personal participle non-prospective yırtmadığım yırtmadığın yırtmadığı yırtmadığımız yırtmadığınız yırtmadıkları
prospective yırtmayacağım yırtmayacağın yırtmayacağı yırtmayacağımız yırtmayacağınız yırtmayacakları
temporal adverb temporal adverb simple yırtmazken1
specific yırtmayınca
"and" yırtmayıp
"since" yırtmayalı
"until" yırtmayasıya
"as long as" yırtmadıkça
modal adverb modal adverb simple yırtmayarak
reduplicated yırtmaya yırtmaya
"as if" yırtmazcasına1
potential conjugation
potential conjugation
singular plural
1st person (ben) 2nd person (sen) 3rd person (o) 1st person (biz) 2nd person (siz) 3rd person (onlar)
aorist aorist simple yırtabilirim yırtabilirsin yırtabilir yırtabiliriz yırtabilirsiniz yırtabilirler
past yırtabilirmişim yırtabilirmişsin yırtabilirmiş yırtabilirmişiz yırtabilirmişsiniz yırtabilirlermiş
inferential yırtabilirdim yırtabilirdin yırtabilirdi yırtabilirdik yırtabilirdiniz yırtabilirlerdi
conditional yırtabilirsem yırtabilirsen yırtabilirse yırtabilirsek yırtabilirseniz yırtabilirlerse
continuous continuous simple yırtabiliyorum yırtabiliyorsun yırtabiliyor yırtabiliyoruz yırtabiliyorsunuz yırtabiliyorlar
past yırtabiliyormuşum yırtabiliyormuşsun yırtabiliyormuş yırtabiliyormuşuz yırtabiliyormuşsunuz yırtabiliyorlarmış
inferential yırtabiliyordum yırtabiliyordun yırtabiliyordu yırtabiliyorduk yırtabiliyordunuz yırtabiliyorlardı
conditional yırtabiliyorsam yırtabiliyorsan yırtabiliyorsa yırtabiliyorsak yırtabiliyorsanız yırtabiliyorlarsa
inferential inferential simple yırtabilmişim yırtabilmişsin yırtabilmiş yırtabilmişiz yırtabilmişsiniz yırtabilmişler
past yırtabilmişmişim yırtabilmişmişsin yırtabilmişmiş yırtabilmişmişiz yırtabilmişmişsiniz yırtabilmişlermiş
inferential yırtabilmiştim yırtabilmiştin yırtabilmişti yırtabilmiştik yırtabilmiştiniz yırtabilmişlerdi
conditional yırtabilmişsem yırtabilmişsen yırtabilmişse yırtabilmişsek yırtabilmişseniz yırtabilmişlerse
future future simple yırtabileceğim yırtabileceksin yırtabilecek yırtabileceğiz yırtabileceksiniz yırtabilecekler
past yırtabilecekmişim yırtabilecekmişsin yırtabilecekmiş yırtabilecekmişiz yırtabilecekmişsiniz yırtabileceklermiş
inferential yırtabilecektim yırtabilecektin yırtabilecekti yırtabilecektik yırtabilecektiniz yırtabileceklerdi
conditional yırtabileceksem yırtabileceksen yırtabilecekse yırtabileceksek yırtabilecekseniz yırtabileceklerse
progressive progressive simple yırtabilmekteyim yırtabilmektesin yırtabilmekte yırtabilmekteyiz yırtabilmektesiniz yırtabilmekteler
past yırtabilmekteymişim yırtabilmekteymişsin yırtabilmekteymiş yırtabilmekteymişiz yırtabilmekteymişsiniz yırtabilmektelermiş
inferential yırtabilmekteydim yırtabilmekteydin yırtabilmekteydi yırtabilmekteydik yırtabilmekteydiniz yırtabilmektelerdi
conditional yırtabilmekteysem yırtabilmekteysen yırtabilmekteyse yırtabilmekteysek yırtabilmekteyseniz yırtabilmektelerse
necessitative necessitative simple yırtabilmeliyim yırtabilmelisin yırtabilmeli yırtabilmeliyiz yırtabilmelisiniz yırtabilmeliler
past yırtabilmeliymişim yırtabilmeliymişsin yırtabilmeliymiş yırtabilmeliymişiz yırtabilmeliymişsiniz yırtabilmelilermiş
inferential yırtabilmeliydim yırtabilmeliydin yırtabilmeliydi yırtabilmeliydik yırtabilmeliydiniz yırtabilmelilerdi
conditional yırtabilmeliysem yırtabilmeliysen yırtabilmeliyse yırtabilmeliysek yırtabilmeliyseniz yırtabilmelilerse
past past simple yırtabildim yırtabildin yırtabildi yırtabildik yırtabildiniz yırtabildiler
conditional yırtabildiysem yırtabildiysen yırtabildiyse yırtabildiysek yırtabildiyseniz yırtabildilerse
conditional conditional simple yırtabilsem yırtabilsen yırtabilse yırtabilsek yırtabilseniz yırtabilseler
past yırtabilseymişim yırtabilseymişsin yırtabilseymiş yırtabilseymişiz yırtabilseymişsiniz yırtabilselermiş
inferential yırtabilseydim yırtabilseydin yırtabilseydi yırtabilseydik yırtabilseydiniz yırtabilselerdi
optative yırtabileyim yırtabilesin yırtabile yırtabilelim yırtabilesiniz yırtabileler
imperative imperative regular — yırtabil yırtabilsin — yırtabilin yırtabilsinler
formal — yırtabiliniz — — yırtabiliniz —
informal — yırtabilsene — — yırtabilsenize —
infinitive yırtabilmek
verbal noun yırtabilme
impersonal participle imperfective yırtabilen
perfective yırtabilmiş
prospective yırtabilecek
personal participle non-prospective yırtabildiğim yırtabildiğin yırtabildiği yırtabildiğimiz yırtabildiğiniz yırtabildikleri
prospective yırtabileceğim yırtabileceğin yırtabileceği yırtabileceğimiz yırtabileceğiniz yırtabilecekleri
temporal adverb temporal adverb simple yırtabilirken1
specific yırtabilince
"and" yırtabilip
"since" yırtabileli
"until" yırtabilesiye
"as long as" yırtabildikçe
modal adverb modal adverb simple yırtabilerek
reduplicated yırtabile yırtabile
"as if" yırtabilircesine1
impotential conjugation
impotential conjugation
singular plural
1st person (ben) 2nd person (sen) 3rd person (o) 1st person (biz) 2nd person (siz) 3rd person (onlar)
aorist aorist simple yırtamam yırtamazsın yırtamaz yırtamayız yırtamazsınız yırtamazlar
past yırtamazmışım yırtamazmışsın yırtamazmış yırtamazmışız yırtamazmışsınız yırtamazlarmış
inferential yırtamazdım yırtamazdın yırtamazdı yırtamazdık yırtamazdınız yırtamazlardı
conditional yırtamazsam yırtamazsan yırtamazsa yırtamazsak yırtamazsanız yırtamazlarsa
continuous continuous simple yırtamıyorum yırtamıyorsun yırtamıyor yırtamıyoruz yırtamıyorsunuz yırtamıyorlar
past yırtamıyormuşum yırtamıyormuşsun yırtamıyormuş yırtamıyormuşuz yırtamıyormuşsunuz yırtamıyorlarmış
inferential yırtamıyordum yırtamıyordun yırtamıyordu yırtamıyorduk yırtamıyordunuz yırtamıyorlardı
conditional yırtamıyorsam yırtamıyorsan yırtamıyorsa yırtamıyorsak yırtamıyorsanız yırtamıyorlarsa
inferential inferential simple yırtamamışım yırtamamışsın yırtamamış yırtamamışız yırtamamışsınız yırtamamışlar
past yırtamamışmışım yırtamamışmışsın yırtamamışmış yırtamamışmışız yırtamamışmışsınız yırtamamışlarmış
inferential yırtamamıştım yırtamamıştın yırtamamıştı yırtamamıştık yırtamamıştınız yırtamamışlardı
conditional yırtamamışsam yırtamamışsan yırtamamışsa yırtamamışsak yırtamamışsanız yırtamamışlarsa
future future simple yırtamayacağım yırtamayacaksın yırtamayacak yırtamayacağız yırtamayacaksınız yırtamayacaklar
past yırtamayacakmışım yırtamayacakmışsın yırtamayacakmış yırtamayacakmışız yırtamayacakmışsınız yırtamayacaklarmış
inferential yırtamayacaktım yırtamayacaktın yırtamayacaktı yırtamayacaktık yırtamayacaktınız yırtamayacaklardı
conditional yırtamayacaksam yırtamayacaksan yırtamayacaksa yırtamayacaksak yırtamayacaksanız yırtamayacaklarsa
progressive progressive simple yırtamamaktayım yırtamamaktasın yırtamamakta yırtamamaktayız yırtamamaktasınız yırtamamaktalar
past yırtamamaktaymışım yırtamamaktaymışsın yırtamamaktaymış yırtamamaktaymışız yırtamamaktaymışsınız yırtamamaktalarmış
inferential yırtamamaktaydım yırtamamaktaydın yırtamamaktaydı yırtamamaktaydık yırtamamaktaydınız yırtamamaktalardı
conditional yırtamamaktaysam yırtamamaktaysan yırtamamaktaysa yırtamamaktaysak yırtamamaktaysanız yırtamamaktalarsa
necessitative necessitative simple yırtamamalıyım yırtamamalısın yırtamamalı yırtamamalıyız yırtamamalısınız yırtamamalılar
past yırtamamalıymışım yırtamamalıymışsın yırtamamalıymış yırtamamalıymışız yırtamamalıymışsınız yırtamamalılarmış
inferential yırtamamalıydım yırtamamalıydın yırtamamalıydı yırtamamalıydık yırtamamalıydınız yırtamamalılardı
conditional yırtamamalıysam yırtamamalıysan yırtamamalıysa yırtamamalıysak yırtamamalıysanız yırtamamalılarsa
past past simple yırtamadım yırtamadın yırtamadı yırtamadık yırtamadınız yırtamadılar
conditional yırtamadıysam yırtamadıysan yırtamadıysa yırtamadıysak yırtamadıysanız yırtamadılarsa
conditional conditional simple yırtamasam yırtamasan yırtamasa yırtamasak yırtamasanız yırtamasalar
past yırtamasaymışım yırtamasaymışsın yırtamasaymış yırtamasaymışız yırtamasaymışsınız yırtamasalarmış
inferential yırtamasaydım yırtamasaydın yırtamasaydı yırtamasaydık yırtamasaydınız yırtamasalardı
optative yırtamayayım yırtamayasın yırtamaya yırtamayalım yırtamayasınız yırtamayalar
imperative imperative regular — yırtama yırtamasın — yırtamayın yırtamasınlar
formal — yırtamayınız — — yırtamayınız —
informal — yırtamasana — — yırtamasanıza —
infinitive yırtamamak
verbal noun yırtamama
impersonal participle imperfective yırtamayan
perfective yırtamamış
prospective yırtamayacak
personal participle non-prospective yırtamadığım yırtamadığın yırtamadığı yırtamadığımız yırtamadığınız yırtamadıkları
prospective yırtamayacağım yırtamayacağın yırtamayacağı yırtamayacağımız yırtamayacağınız yırtamayacakları
temporal adverb temporal adverb simple yırtamazken1
specific yırtamayınca
"and" yırtamayıp
"since" yırtamayalı
"until" yırtamayasıya
"as long as" yırtamadıkça
modal adverb modal adverb simple yırtamayarak
reduplicated yırtamaya yırtamaya
"as if" yırtamazcasına1

1 The suffixes -ken and -cesine may be suffixed to the base form of any of the following tenses: aorist, continuous, inferential (even when it follows another suffix), and future.

Derived terms

References

  1. ^ Redhouse, James W. (1890) “یرتمق”, in A Turkish and English Lexicon‎[1], Constantinople: A. H. Boyajian, page 2201
  2. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*jīr- / *jɨ̄r-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  3. ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “yırt-”, in Nişanyan Sözlük

Further reading

  • “yırtmak”, in Turkish dictionaries, Türk Dil Kurumu
This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.