yemək

See also: yemek and yêmək

Azerbaijani

Other scripts
Cyrillic јемәк
Abjad یئمک

Etymology

From Old Anatolian Turkish یِمَكْ (yemäk), from Proto-Turkic *yē-.[1] Cognate with Old Turkic 𐰘𐰃𐰘𐰇 (y²iy²ü, “to eat”), Gagauz imää, Turkish yemek, Turkmen iýmek, Salar yegüsi etc.

Pronunciation

  • IPA(key): [jeˈmæc]
  • (Tabriz) IPA(key): [jeˈmɑχ][2]
  • (Gadabay, Oghuz, Tovuz) IPA(key): [jiˈmæχ][3]
  • (Derbent) IPA(key): [ijˈmæɟ][4]
  • Audio (Male); [jeˈmæc]:(file)
  • Audio (Female); [jeˈmæc]:(file)
  • Audio; [jeˈmæj]:(file)
  • Audio; [jeˈmɑχ]:(file)
  • Audio; [jiˈmæh]:(file)
  • Hyphenation: ye‧mək

Verb

yemək (transitive)

  1. to eat
    Synonyms: see Thesaurus:yemək
    • 1894, Jalil Mammadguluzade, chapter 4, in Eşşəyin İtməkliyi [The Donkey's Disappearance], Baku, page 23; republished as Danabaş Kəndin Əhvalatları, Baku: ALTUN KİTAB, 2007:
      Xudayar bәy yeyib qarnı tox vә yeddi manatı сibinә qoyub, arxayın vә rahat uzanıb yatdı.
      Sir Khudayar, after eating well and putting seven manats in his pocket, lay down and slept in a confident, comfortable way.
    xörək yemək ― eat food
    meyvə yemək ― eat fruits
    naharını yemək ― to eat one's dinner
    yaxşı yemək ― to eat well
    Uşaq yaxşı yemir ― The child doesn't eat well
    Yeyərsən qaz ətini, görərsən ləzzətini. (Proverb)
    The proof of the pudding is in the eating.
    (literally, “once you eat duck meat, you'll see the pleasure.”)
  2. (colloquial) to sting, to bite
    Qollarımı başdan-başa ağcaqanad yeyib.
    Mosquitoes have bitten my arms from head to toe.
  3. To erode, to carve, to destroy, to eat away.
    Synonyms: aşındırmaq, oymaq, dağıtmaq
    Su sahili yeyib dağıdır. ― The water had eaten away the banks
    Dəmiri pas yeyir. ― Rust erodes the iron.
    Qələvi dəriyə aşındırıcı təsir edir, onu yeyir.
    Alkali has an abrasive effect on the skin, eating it away.
    1. To destroy, corrupt by gnawing, eating away.
      Synonym: gəmirmək
      Xalçanı güvə yeyib ― The moth has destroyed the carpet
      Meyvələri qurd yeyib ― Worms corrupted the fruits
  4. (colloquial) to receive (connotes that the thing received is a bad thing to receive)
    Sevdiyim qızdan atval yedim. ― I got a rejection from a girl I loved.
    Orada paylaşım daha eləyəmmirəm, ban yedim. ― I can't post there anymore, I got a ban.

Conjugation

Conjugation of yemək
positive
subject non-past participle yeyən
subject past participle yemiş
subject future definite participle yeyəcək
non-subject future participle (mənim +) yeyəcəyim (sənin +) yeyəcəyin (onun +) yeyəcəyi (bizim +) yeyəcəyimiz (sizin +) yeyəcəyiniz (onların +) yeyəcəyi or yeyəcəkləri
non-subject past participle (mənim +) yediyim (sənin +) yediyin (onun +) yediyi (bizim +) yediyimiz (sizin +) yediyiniz (onların +) yediyi or yedikləri
converb yeyib
general temporal participle yeyəndə
participle of intensification yedikcə
specific temporal participle yeyərkən
reduplicated participle yeyə-yeyə
modal participle yeyərək
infinitive yemək
verbal noun yemə
singular plural
first second third first second third
indicative present simple yeyirəm yeyirsən yeyir yeyirik yeyirsiniz yeyirlər
perfect 1 yemişəm yemisən,
yemişsən* 		yemişdir yemişik yemisiniz,
yemişsiniz* 		yemişlər
perfect 2 – yeyibsən yeyib(dir) – yeyibsiniz yeyib(dir)lər
past simple yedim yedin yedi yedik yediniz yedilər
continuous yeyirdim yeyirdin yeyirdi yeyirdik yeyirdiniz yeyirdilər
perfect yemişdim yemişdin yemişdi yemişdik yemişdiniz yemişdilər
future definite yeyəcəyəm yeyəcəksən, yeyəssən yeyəcək yeyəcəyik yeyəcəksiniz, yeyəssiz yeyəcəklər
indefinite yeyərəm yeyərsən yeyər yeyərik yeyərsiniz yeyərlər
future-in-the-past definite yeyəcəkdim yeyəcəkdin yeyəcəkdi yeyəcəkdik yeyəcəkdiniz yeyəcəkdilər
indefinite yeyərdim yeyərdin yeyərdi yeyərdik yeyərdiniz yeyərdilər
conditional present yesəm yesən yesə yesək yesəniz yesələr
past yesəydim yesəydin yesəydi yesəydik yesəydiniz yesəydilər
subjunctive yeyəm yeyəsən yeyə yeyək yeyəsiniz yeyələr
hortative yeyəsiyəm yeyəsisən yeyəsidir yeyəsiyik yeyəsisiniz yeyəsidirlər
obligational present yeməliyəm yeməlisən yeməlidir yeməliyik yeməlisiniz yeməlidirlər
past yeməliydim yeməliydin yeməliydi yeməliydik yeməliydiniz yeməliydilər
evidential present yeyirmişəm yeyirmişsən yeyirmiş yeyirmişik yeyirmişsiniz yeyirmişlər
past yeyibmişəm yeyibmişsən yeyibmiş yeyibmişik yeyibmişsiniz yeyibmişlər
imperative yeyim ye yesin yeyək,
yeyəlim* 		yeyin yesinlər
negative
subject non-past participle yeməyən
subject past participle yeməmiş
subject future definite participle yeməyəcək
non-subject future participle (mənim +) yeməyəcəyim (sənin +) yeməyəcəyin (onun +) yeməyəcəyi (bizim +) yeməyəcəyimiz (sizin +) yeməyəcəyiniz (onların +) yeməyəcəyi or yeməyəcəkləri
non-subject participle (mənim +) yemədiyim (sənin +) yemədiyin (onun +) yemədiyi (bizim +) yemədiyimiz (sizin +) yemədiyiniz (onların +) yemədiyi or yemədikləri
negative converb -
caritive converb yemədən
general temporal participle yeməyəndə
participle of intensification yemədikcə
specific temporal participle yeməyərkən
modal participle yeməyərək
infinitive yeməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple yemirəm yemirsən yemir yemirik yemirsiniz yemirlər
perfect 1 yeməmişəm yeməmisən,
yeməmişsən* 		yeməmiş yeməmişik yeməmisiniz,
yeməmişsiniz* 		yeməmişlər
perfect 2 – yeməyibsən yeməyib(dir) – yeməyibsiniz yeməyib(dir)lər
past simple yemədim yemədin yemədi yemədik yemədiniz yemədilər
continuous yemirdim yemirdin yemirdi yemirdik yemirdiniz yemirdilər
perfect yeməmişdim yeməmişdin yeməmişdi yeməmişdik yeməmişdiniz yeməmişdilər
future definite yeməyəcəyəm yeməyəcəksən yeməyəcək yeməyəcəyik yeməyəcəksiniz yeməyəcəklər
indefinite yemərəm yemərsən,
yeməzsən 		yeməz yemərik yemərsiniz, yeməzsiniz yeməzlər
future-in-the-past definite yeməyəcəkdim yeməyəcəkdin yeməyəcəkdi yeməyəcəkdik yeməyəcəkdiniz yeməyəcəkdilər
indefinite yeməzdim yeməzdin yeməzdi yeməzdik yeməzdiniz yeməzdilər
conditional present yeməsəm yeməsən yeməsə yeməsək yeməsəniz yeməsələr
past yeməsəydim yeməsəydin yeməsəydi yeməsəydik yeməsəydiniz yeməsəydilər
subjunctive yeməyəm yeməyəsən yeməyə yeməyək yeməyəsiniz yeməyələr
hortative yeməyəsiyəm yeməyəsisən yeməyəsi yeməyəsiyik yeməyəsisiniz yeməyəsilər
obligational present yeməməliyəm yeməməlisən yeməməli yeməməliyik yeməməlisiniz yeməməlilər
past yeməməliydim yeməməliydin yeməməliydi yeməməliydik yeməməliydiniz yeməməliydilər
evidential present yeməyirmişəm yeməyirmişsən yeməyirmiş yeməyirmişik yeməyirmişsiniz yeməyirmişlər
past yeməyibmişəm yeməyibmişsən yeməyibmiş yeməyibmişik yeməyibmişsiniz yeməyibmişlər
imperative yeməyim yemə yeməsin yeməyək
yeməyəlim* 		yeməyin yeməsinlər
negative potential
subject non-past participle yeyəmməyən
subject future definite participle yeyəmməyəcəq
non-subject participle (mənim +) yeyəmmədiyim (sənin +) yeyəmmədiyin (onun +) yeyəmmədiyi (bizim +) yeyəmmədiyimiz (sizin +) yeyəmmədiyiniz (onların +) yeyəmmədiyi or yeyəmmədikləri
converb -
caritive converb yeyəmmədən
general temporal participle yeyəmməyəndə
participle of intensification yeyəmmədikcə
specific temporal participle yeyəmməyərkən
modal participle yeyəmməyərək
infinitive yeyəmməmək
singular plural
first second third first second third
indicative present simple yeyəmmirəm yeyəmmirsən yeyəmmir yeyəmmirik yeyəmmirsiniz yeyəmmirlər
perfect 1 yeyəmməmişəm yeyəmməmisən,
yeyəmməmişsən* 		yeyəmməmişdir yeyəmməmişik yeyəmməmisiniz,
yeyəmməmişsiniz* 		yeyəmməşmilər
perfect 2 – yeyəmməyibsən yeyəmməyib(dir) – yeyəmməyibsiniz yeyəmməyib(dir)lər
past simple yeyəmmədim yeyəmmədin yeyəmmədi yeyəmmədik yeyəmmədiniz yeyəmmədilər
continuous yeyəmmirdim yeyəmmirdin yeyəmmirdi yeyəmmirdik yeyəmmirdiniz yeyəmmirdilir
perfect yeyəmməmişdim yeyəmməmişdin yeyəmməmişdi yeyəmməmişdik yeyəmməmişdiniz yeyəmməmişdilər
future definite yeyəmməyəcəyəm yeyəmməyəcəksən yeyəmməyəcək yeyəmməyəcəyik yeyəmməyəcəksiniz yeyəmməyəcəklər
indefinite yeyəmmərəm yeyəmmərsən,
yeyəmməzsən 		yeyəmməz yeyəmmərik yeyəmmərsiniz,
yeyəmməzsiniz 		yeyəmməzlər
future-in-the-past definite yeyəmməyəcəkdim yeyəmməyəcəkdin yeyəmməyəcəkdi yeyəmməyəcəkdik yeyəmməyəcəkdiniz yeyəmməyəcəkdilər
indefinite yeyəmməzdim yeyəmməzdin yeyəmməzdi yeyəmməzdik yeyəmməzdiniz yeyəmməzdilər
conditional present yeyəmməsəm yeyəmməsən yeyəmməsə yeyəmməsək yeyəmməsəniz yeyəmməsələr
past yeyəmməsəydim yeyəmməsəydin yeyəmməsəydi yeyəmməsəydik yeyəmməsəydiniz yeyəmməsəydilər
subjunctive yeyəmməyəm yeyəmməyəsən yeyəmməyə yeyəmməyək yeyəmməyəsiniz yeyəmməyələr
imperative yeyəmməyim yeyəmmə yeyəmməsin yeyəmməyək yeyəmməyin yeyəmməsinlər
* dated or highly formal

Synonyms

Dialectal synonyms of yemək (“to eat”)
view map; edit data
RegionalGroupSubgroupLocationWords
North AzerbaijaniStandard North Azerbaijaniyemək
EasternDerbendiyməg
Shamakhiməzəmmək
WesternQazakh-TovuzTovuzyiməx
CentralGadabayyiməx
NorthernOghuzyiməx
South AzerbaijaniTabrizyemax

Derived terms

  • yem
    • yemləmək
  • yemək-içmək
  • yeməli
  • yeməməzlik
  • yeyib-içmək
proverbs
  • yediyin özün üçün qalsın, gördüyündən danış
  • yemə namərd çörəyini, axırda başına vurar
  • yeməkdən ümid yaxşıdır
  • yeməklə doymadın, yalamaqla doyacaqsan?
  • yeməmisən qaz ətini, nə bilərsən ləzzətini?
  • yeməsə əlli il bəsdir
  • yeməyə kömək, işləməyə də kömək
  • yeməyənin malını yeyərlər, ölüsünü də söyərlər
  • yeməyin yalqız yeyən, yükün özü qaldırar
  • yeyən bilməz, doğrayan bilər
  • yeyən qurtardı, yalayan qurtarmadı
  • yeyəndə çeynə, danışanda fikirləş
  • yeyərsən ətdən–mətdən, işlərsən bərkdən-bərkdən
  • yeyərsən qaz ətini, görərsən ləzzətini
  • yeyərsən qismətindir, yeməzsən — özün bilərsən
  • yeyərsən qüvvətin artar, verərsən hörmətin
  • yeyərsən şordan-mordan, işlərsən ordan-burdan
  • yırtıcı quşun ətin yeməzlər
compound verbs
  • acı yemək
  • arı yemək
  • arı yeyib namusu atmaq
  • arı-namusu yemək
  • başını yemək
  • dilotu yemək
  • haqqını yemək
  • hirsini yemək
  • xəyalplov yemək
  • içini yemək
  • qapaz yemək
  • qəm yemək
  • mayadan yemək
  • pul yemək
  • ürəyini yemək
  • yemək istəmək
  • yeməyi gəlmək
  • yumruq yemək
  • zərbə yemək

Noun

yemək (definite accusative yeməyi, plural yeməklər)

  1. food
    Synonym: xurum (dialectal)
    Yeməyivi ye! (colloquial) ― Eat your food!
    — Yemək yemisinizmi?
    — Hələ yemək yeməmişik     ―
    "Have you eaten?"
    "We haven't eaten yet"
  2. meal
    Synonyms: xörək, taam, xurum (dialectal)
  3. dish
    Synonyms: xörək, xurum (dialectal)
  4. daily bread
    Synonyms: ruzi, xurum (dialectal)

Declension

Declension of yemək
singular plural
nominative yeməkyeməklər
definite accusative yeməyiyeməkləri
dative yeməyəyeməklərə
locative yeməkdəyeməklərdə
ablative yeməkdənyeməklərdən
definite genitive yeməyinyeməklərin
Possessive forms of yemək
nominative
singular plural
mənim (“my”) yeməyim yeməklərim
sənin (“your”) yeməyin yeməklərin
onun (“his/her/its”) yeməyi yeməkləri
bizim (“our”) yeməyimiz yeməklərimiz
sizin (“your”) yeməyiniz yeməkləriniz
onların (“their”) yeməyi or yeməkləri yeməkləri
accusative
singular plural
mənim (“my”) yeməyimi yeməklərimi
sənin (“your”) yeməyini yeməklərini
onun (“his/her/its”) yeməyini yeməklərini
bizim (“our”) yeməyimizi yeməklərimizi
sizin (“your”) yeməyinizi yeməklərinizi
onların (“their”) yeməyini or yeməklərini yeməklərini
dative
singular plural
mənim (“my”) yeməyimə yeməklərimə
sənin (“your”) yeməyinə yeməklərinə
onun (“his/her/its”) yeməyinə yeməklərinə
bizim (“our”) yeməyimizə yeməklərimizə
sizin (“your”) yeməyinizə yeməklərinizə
onların (“their”) yeməyinə or yeməklərinə yeməklərinə
locative
singular plural
mənim (“my”) yeməyimdə yeməklərimdə
sənin (“your”) yeməyində yeməklərində
onun (“his/her/its”) yeməyində yeməklərində
bizim (“our”) yeməyimizdə yeməklərimizdə
sizin (“your”) yeməyinizdə yeməklərinizdə
onların (“their”) yeməyində or yeməklərində yeməklərində
ablative
singular plural
mənim (“my”) yeməyimdən yeməklərimdən
sənin (“your”) yeməyindən yeməklərindən
onun (“his/her/its”) yeməyindən yeməklərindən
bizim (“our”) yeməyimizdən yeməklərimizdən
sizin (“your”) yeməyinizdən yeməklərinizdən
onların (“their”) yeməyindən or yeməklərindən yeməklərindən
genitive
singular plural
mənim (“my”) yeməyimin yeməklərimin
sənin (“your”) yeməyinin yeməklərinin
onun (“his/her/its”) yeməyinin yeməklərinin
bizim (“our”) yeməyimizin yeməklərimizin
sizin (“your”) yeməyinizin yeməklərinizin
onların (“their”) yeməyinin or yeməklərinin yeməklərinin

Derived terms

Proverbs

  • yeməklə dost olan illərlə küsülü qalar
  • yeməyin dadı duzdadır, dünyanın dadı gözdə
  • yeməyin dadı duzdur, sevginin dadı düzdür
  • yeməyin qoyun olsun, gördüyün düyün olsun
  • yeməyin qulu, işləməyin xəstəsi olma
  • yeməyin ustası, işləməyin xəstəsi
  • yeməyin yalqız yeyən, yükün özü qaldırar
  • yeməyini yalnız yeyən, yükünü özü qaldırar

References

Notes

  1. ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*yē-”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
  2. ^ Haneda, Koichi (2009—2010) “yemək”, in لغات لهجه‌ی تبریز [Vocabulary of Tabrizi Dialect] (in Persian), Tabriz: یاران, →ISBN, page 89
  3. ^ Axundov A. A., Kazımov Q. Ş., Behbudov S. M., editors (2007), “yiməx”, in Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti [Dialectological Dictionary of the Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), Baku: Şərq-Qərb, →ISBN, pages 98, 165, 301, 447
  4. ^ Axundov A. A., Kazımov Q. Ş., Behbudov S. M., editors (2007), “iyməg”, in Azərbaycan dilinin dialektoloji lüğəti [Dialectological Dictionary of the Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), Baku: Şərq-Qərb, →ISBN, page 239

References

  • Orucov, Əliheydər, editor (2006), “yemək”, in Azərbaycan dilinin izahlı lüğəti [Explanatory Dictionary of the Azerbaijani Language]‎[1] (in Azerbaijani), 2nd edition, volume 4, Baku: Şərq-Qərb, pages 576-577
  • Seyidəliyev, Nəriman (2007) “yemək”, in Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti [Synonymical Dictionary of Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), Baku: Şərq-Qərb, →ISBN, page 202
  • Seyidəliyev, Nəriman, Qurbanova, Tamella (2003) “yemək”, in Azərbaycan dilinin sinonimlər lüğəti [Synonymical Dictionary of Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), Baku: Maarif, page 159
  • Məhərrəmli, Qulu, İsmayılov, Rafiq (2018) “yemək”, in Azərbaycan dilinin frazeologiya lüğəti [Idiom Dictionary of Azerbaijani Language] (in Azerbaijani), 2d edition, Baku: Altun Kitab, page 15
  • Türksevər (Musayev), Oruc (2003) “yemək”, in İngiliscə-Azərbaycanca Lüğət [English-Azerbaijani Dictionary] (in Azerbaijani), Baku: Qismət, page 261

Further reading

This article is issued from Wiktionary. The text is available under Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 unless otherwise noted. Additional terms may apply for the media files.