трѣба
Old Church Slavonic
Etymology
From Proto-Slavic *terba.
Noun
трѣба • (trěba) f
- necessity
- offering, rite, sacrifice
- from Vita Constantini, 1201000-1201030:
- Бѣшѧ въ фоульсцѣ ѧзъіцѣ дѫбъ велии· съраслъ сѧ съ чрѣшн҄еѭ· подъ нимь же трѣбъі дѣѣхѫ· нарицаѭще и именьмь александръ· женьскоу полоу не даѭще пристѫпати къ н҄емоу· ни къ трѣбамъ его·
- Běšę vŭ fulĭscě ęzycě dǫbŭ velii· sŭraslŭ sę sŭ črěšnʹjejǫ· podŭ nimĭ že trěby dějěxǫ· naricajǫšte i imenĭmĭ aleksandrŭ· ženĭsku polu ne dajǫšte pristǫpati kŭ nʹjemu· ni kŭ trěbamŭ ego·
- In the land of Phoullae stood a great oak which had grown together with a cherry tree, and under it sacrifices were offered. It was called Alexander, and women were not permitted to approach it or the sacrifices.
- from Vita Constantini, 1201000-1201030:
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | трѣба trěba |
трѣбѣ trěbě |
трѣбꙑ trěby |
| genitive | трѣбꙑ trěby |
трѣбоу trěbu |
трѣбъ trěbŭ |
| dative | трѣбѣ trěbě |
трѣбама trěbama |
трѣбамъ trěbamŭ |
| accusative | трѣбѫ trěbǫ |
трѣбѣ trěbě |
трѣбꙑ trěby |
| instrumental | трѣбоѭ trěbojǫ |
трѣбама trěbama |
трѣбами trěbami |
| locative | трѣбѣ trěbě |
трѣбоу trěbu |
трѣбахъ trěbaxŭ |
| vocative | трѣбо trěbo |
трѣбѣ trěbě |
трѣбꙑ trěby |
Derived terms
- въстрѣбити (vŭstrěbiti)
- добропотрѣбьнъ (dobropotrěbĭnŭ)
- злопотрѣбиѥ (zlopotrěbije)
- идолотрѣбьникъ (idolotrěbĭnikŭ)
- истрѣбитель (istrěbitelĭ)
- истрѣбити (istrěbiti)
- истрѣбление (istrěblenije)
- истрѣблѣти (istrěblěti)
- напотрѣбиѥ (napotrěbije)
- непотрѣбиѥ (nepotrěbije)
- непотрѣбъ (nepotrěbŭ)
- непотрѣбьнъ (nepotrěbĭnŭ)
- непотрѣбьство (nepotrěbĭstvo)
- непотрѣбьствовати (nepotrěbĭstvovati)
- нетрѣбивъ (netrěbivŭ)
- нетрѣбовати (netrěbovati)
- нетрѣбъ (netrěbŭ)
- нетрѣбьнъ (netrěbĭnŭ)
- отрѣба (otrěba)
- отрѣбити (otrěbiti)
- отрѣблѣти (otrěblěti)
- отрѣблꙗти (otrěbljati)
- отрѣблѥниѥ (otrěbljenije)
- отрѣбъ (otrěbŭ)
- отътрѣбити (otŭtrěbiti)
- потрѣба (potrěba)
- потрѣбитель (potrěbitelĭ)
- потрѣбити (potrěbiti)
- потрѣблѣти (potrěblěti)
- потрѣблꙗти (potrěbljati)
- потрѣблѥниѥ (potrěbljenije)
- потрѣбованиѥ (potrěbovanije)
- потрѣбовательнъ (potrěbovatelĭnŭ)
- потрѣбовати (potrěbovati)
- потрѣбьникъ (potrěbĭnikŭ)
- потрѣбьнъ (potrěbĭnŭ)
- потрѣбьство (potrěbĭstvo)
- прѣтрѣбивъ (prětrěbivŭ)
- прѣтрѣбити (prětrěbiti)
- прѣтрѣбьнъ (prětrěbĭnŭ)
- прѣтрѣбьство (prětrěbĭstvo)
- растрѣбити (rastrěbiti)
- сътрѣбити (sŭtrěbiti)
- сътрѣблꙗти (sŭtrěbljati)
- трѣбити (trěbiti)
- трѣбичьникъ (trěbičĭnikŭ)
- трѣбище (trěbište)
- трѣбищьникъ (trěbištĭnikŭ)
- трѣбищьнъ (trěbištĭnŭ)
- трѣбование (trěbovanije)
- трѣбовати (trěbovati)
- трѣбьникъ (trěbĭnikŭ)
- трѣбьнъ (trěbĭnŭ)
Descendants
- ⇒ Bulgarian: тря́бвам (trjábvam), притря́бвам (pritrjábvam)
- ⇒ Czech: potřeba, třeba
- ⇒ Macedonian: потреба (potreba)
- → Russian: треба (treba)
- → Serbo-Croatian: треба
References
- Miklosich, Franz (1850) Lexicon linguae Slovenicae. Veteris dialecti[1], Vienna
- Бояджиев, Андрей (2016) Старобългарска читанка[2], София
- “трѣба”, in GORAZD (overall work in Czech, English, and Russian), http://gorazd.org, 2016—2025
- Janyšková, Ilona, editor (2012), “trěba”, in Etymologický slovník jazyka staroslověnského [Etymological Dictionary of the Old Church Slavonic Language] (in Czech), numbers 16 (sьde – trъtъ), Brno: Tribun EU, →ISBN, page 978
Russian
Noun
трѣ́ба • (trě́ba) f inan (genitive трѣ́бы, nominative plural трѣ́бы, genitive plural трѣбъ)
- Pre-1918 spelling of тре́ба (tréba).
Declension
Pre-reform declension of трѣ́ба (inan fem-form hard-stem accent-a)
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | трѣ́ба trě́ba |
трѣ́бы trě́by |
| genitive | трѣ́бы trě́by |
трѣ́бъ trě́b |
| dative | трѣ́бѣ trě́bě |
трѣ́бамъ trě́bam |
| accusative | трѣ́бу trě́bu |
трѣ́бы trě́by |
| instrumental | трѣ́бой, трѣ́бою trě́boj, trě́boju |
трѣ́бами trě́bami |
| prepositional | трѣ́бѣ trě́bě |
трѣ́бахъ trě́bax |