խրատ

Armenian

Etymology

From Old Armenian խրատ (xrat).

Pronunciation

Noun

խրատ • (xrat)

  1. admonition, precept, exhortation
    խրատ տալxrat talto exhort, to admonish
  2. advice, counsel; preachment
  3. punishment, castigation
  4. lesson
    Թո՛ղ սա քեզ խրատ լինի:Tʻóġ sa kʻez xrat lini:Let this be a lesson to you!

Declension

i-type, inanimate (Eastern Armenian)
singular plural
nominative խրատ (xrat) խրատներ (xratner)
dative խրատի (xrati) խրատների (xratneri)
ablative խրատից (xraticʻ) խրատներից (xratnericʻ)
instrumental խրատով (xratov) խրատներով (xratnerov)
locative խրատում (xratum) խրատներում (xratnerum)
definite forms
nominative խրատը / խրատն (xratə / xratn) խրատները / խրատներն (xratnerə / xratnern)
dative խրատին (xratin) խրատներին (xratnerin)
1st person possessive forms (my)
nominative խրատս (xrats) խրատներս (xratners)
dative խրատիս (xratis) խրատներիս (xratneris)
ablative խրատիցս (xraticʻs) խրատներիցս (xratnericʻs)
instrumental խրատովս (xratovs) խրատներովս (xratnerovs)
locative խրատումս (xratums) խրատներումս (xratnerums)
2nd person possessive forms (your)
nominative խրատդ (xratd) խրատներդ (xratnerd)
dative խրատիդ (xratid) խրատներիդ (xratnerid)
ablative խրատիցդ (xraticʻd) խրատներիցդ (xratnericʻd)
instrumental խրատովդ (xratovd) խրատներովդ (xratnerovd)
locative խրատումդ (xratumd) խրատներումդ (xratnerumd)
  • խրատել (xratel)

Old Armenian

Etymology

Borrowed from Middle Persian [script needed] (hlt /⁠xrat, xrad⁠/, wisdom, understanding, intelligence), from Proto-Indo-Iranian *krátuš.

Noun

խրատ • (xrat)

  1. admonition, reprimand, reproof
    խրատ տալxrat talto lecture, to admonish
  2. advice, counsel; caution, remonstrance
    խրատք ուղղութեանxratkʻ ułłutʻeanmoral maxims
    խրատ չարxrat čʻarbad advice; evil counsel
    խրատ տալxrat talto give advice
    տալ խրատս բարեացtal xrats bareacʻto give good advice
  3. discipline, instruction; education; science
    զխրատու գալzxratu galto devote oneself to science
    ի խրատ ածելi xrat acelto educate; to discipline
    չունել զխրատčʻunel zxratto be indisciplined, wild, ill-mannered
  4. correction, punishment

Declension

u-type
singular plural
nominative խրատ (xrat) խրատք (xratkʻ)
genitive խրատու (xratu) խրատուց (xratucʻ)
dative խրատու (xratu) խրատուց (xratucʻ)
accusative խրատ (xrat) խրատս (xrats)
ablative խրատէ, խրատուէ (xratē, xratuē) խրատուց (xratucʻ)
instrumental խրատու (xratu) խրատուք (xratukʻ)
locative խրատու (xratu) խրատս (xrats)
o-type
singular plural
nominative խրատ (xrat) խրատք (xratkʻ)
genitive խրատոյ (xratoy) խրատոց (xratocʻ)
dative խրատոյ (xratoy) խրատոց (xratocʻ)
accusative խրատ (xrat) խրատս (xrats)
ablative խրատոյ (xratoy) խրատոց (xratocʻ)
instrumental խրատով (xratov) խրատովք (xratovkʻ)
locative խրատ (xrat) խրատս (xrats)

plural instrumental խրատիւք (xratiwkʻ) is attested post-classically

Derived terms

  • անխրատ (anxrat)
  • անխրատաբար (anxratabar)
  • անխրատական (anxratakan)
  • անխրատապէս (anxratapēs)
  • անխրատութիւն (anxratutʻiwn)
  • աստուածախրատ (astuacaxrat)
  • բարեխրատ (barexrat)
  • բարեխրատութիւն (barexratutʻiwn)
  • բնախրատ (bnaxrat)
  • բնախրատական (bnaxratakan)
  • խրատաբանեմ (xratabanem)
  • խրատաբանութիւն (xratabanutʻiwn)
  • խրատաբար (xratabar)
  • խրատագիր (xratagir)
  • խրատած (xratac)
  • խրատական (xratakan)
  • խրատահեռացոյց (xrataheṙacʻoycʻ)
  • խրատատեաց (xratateacʻ)
  • խրատատու (xratatu)
  • խրատարար (xratarar)
  • խրատեմ (xratem)
  • խրատընկալութիւն (xratənkalutʻiwn)
  • խրատիմ (xratim)
  • խրատիչ (xratičʻ)
  • խրատուած (xratuac)
  • խրատութիւն (xratutʻiwn)
  • խրատուկք (xratukkʻ)
  • խրատտու (xrattu)
  • խրատտուական (xrattuakan)
  • խրատտուութիւն (xrattuutʻiwn)
  • չարախրատ (čʻaraxrat)
  • չարախրատութիւն (čʻaraxratutʻiwn)
  • վատախրատ (vataxrat)

Descendants

  • Armenian: խրատ (xrat)

References

  • Petrosean, Matatʻeay (1879) “խրատ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “խրատ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
  • Ačaṙean, Hračʻeay (1971–1979) “խրատ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press