خرطوم
Arabic
Etymology
From the root خ ر ط م (ḵ r ṭ m). Compare Hebrew חַרְטוֹם (ḥarṭōm).
Noun
خُرْطُوم • (ḵurṭūm) m (plural خَرَاطِيم (ḵarāṭīm))
- trunk (of an elephant), snout, muzzle, nose
- ugly face
- sucking pipe of a pump or similar
- spout, nozzle
- hose
Declension
| singular | basic singular triptote | ||
|---|---|---|---|
| indefinite | definite | construct | |
| informal | خُرْطُوم ḵurṭūm |
الْخُرْطُوم al-ḵurṭūm |
خُرْطُوم ḵurṭūm |
| nominative | خُرْطُومٌ ḵurṭūmun |
الْخُرْطُومُ al-ḵurṭūmu |
خُرْطُومُ ḵurṭūmu |
| accusative | خُرْطُومًا ḵurṭūman |
الْخُرْطُومَ al-ḵurṭūma |
خُرْطُومَ ḵurṭūma |
| genitive | خُرْطُومٍ ḵurṭūmin |
الْخُرْطُومِ al-ḵurṭūmi |
خُرْطُومِ ḵurṭūmi |
| dual | indefinite | definite | construct |
| informal | خُرْطُومَيْن ḵurṭūmayn |
الْخُرْطُومَيْن al-ḵurṭūmayn |
خُرْطُومَيْ ḵurṭūmay |
| nominative | خُرْطُومَانِ ḵurṭūmāni |
الْخُرْطُومَانِ al-ḵurṭūmāni |
خُرْطُومَا ḵurṭūmā |
| accusative | خُرْطُومَيْنِ ḵurṭūmayni |
الْخُرْطُومَيْنِ al-ḵurṭūmayni |
خُرْطُومَيْ ḵurṭūmay |
| genitive | خُرْطُومَيْنِ ḵurṭūmayni |
الْخُرْطُومَيْنِ al-ḵurṭūmayni |
خُرْطُومَيْ ḵurṭūmay |
| plural | basic broken plural diptote | ||
| indefinite | definite | construct | |
| informal | خَرَاطِيم ḵarāṭīm |
الْخَرَاطِيم al-ḵarāṭīm |
خَرَاطِيم ḵarāṭīm |
| nominative | خَرَاطِيمُ ḵarāṭīmu |
الْخَرَاطِيمُ al-ḵarāṭīmu |
خَرَاطِيمُ ḵarāṭīmu |
| accusative | خَرَاطِيمَ ḵarāṭīma |
الْخَرَاطِيمَ al-ḵarāṭīma |
خَرَاطِيمَ ḵarāṭīma |
| genitive | خَرَاطِيمَ ḵarāṭīma |
الْخَرَاطِيمِ al-ḵarāṭīmi |
خَرَاطِيمِ ḵarāṭīmi |
Descendants
- Maltese: ħartum
- → Azerbaijani: xortum
- → Georgian: ხორთუმი (xortumi)
- → Greek: χαρτούμι (chartoúmi)
- → Ottoman Turkish: خرطوم
References
- Haywood, J.A., Nahmad, H.M. (1965) “خرطوم”, in A new Arabic grammar, 2nd edition, London: Lund Humphries, →ISBN
- Fraenkel, Siegmund (1886) Die aramäischen Fremdwörter im Arabischen (in German), Leiden: E. J. Brill, pages 164–165
- Lane, Edward William (1863-1893) “خرطوم”, in Arabic-English Lexicon, London: Williams & Norgate, page 724.
- Steingass, Francis Joseph (1884) “خرطوم”, in The Student's Arabic–English Dictionary[1], London: W.H. Allen, page 320
- Wehr, Hans with Kropfitsch, Lorenz (1985) “خرطوم”, in Arabisches Wörterbuch für die Schriftsprache der Gegenwart[2] (in German), 5th edition, Wiesbaden: Otto Harrassowitz, published 2011, →ISBN, page 330
Ottoman Turkish
Etymology
Borrowed from Arabic خُرْطُوم (ḵurṭūm, “trunk, proboscis”).
Noun
خرطوم • (hurtum or hortum) (definite accusative خرطومی (hortumu), plural خراطیم (haratim))
- trunk, proboscis, the conspicuously extended, mobile nose-like organ of an animal such as the elephant
- Synonym: دوژ (duj)
- hose, a flexible, hollow tube or pipe designed to convey water or other fluid from one location to another
Derived terms
- فیل خرطومی (fil hortumu, “water spout”)
Descendants
Proper noun
خرطوم • (hartum)
- Khartoum (the capital city of Sudan)
Descendants
- Turkish: Hartum
Further reading
- Avery, Robert et al., editors (2013), The Redhouse Dictionary Turkish/Ottoman English, 21st edition, Istanbul: Sev Yayıncılık, →ISBN
- Çağbayır, Yaşar (2007) “hortum”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), volume 1, Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 1987
- Devellioğlu, Ferit (1962) “hortum”, in Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat[3] (in Turkish), Istanbul: Türk Dil Kurumu, page 448
- Kélékian, Diran (1911) “خرطوم”, in Dictionnaire turc-français[4] (in French), Constantinople: Mihran, page 537
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1687) “Proboscis”, in Complementum thesauri linguarum orientalium, seu onomasticum latino-turcico-arabico-persicum, simul idem index verborum lexici turcico-arabico-persici, quod latinâ, germanicâ, aliarumque linguarum adjectâ nomenclatione nuper in lucem editum[5], Vienna, column 1364
- Meninski, Franciszek à Mesgnien (1680) “خرطوم”, in Thesaurus linguarum orientalium, Turcicae, Arabicae, Persicae, praecipuas earum opes à Turcis peculiariter usurpatas continens, nimirum Lexicon Turkico-Arabico-Persicum[6], Vienna, column 1883
- Nişanyan, Sevan (2002–) “hortum”, in Nişanyan Sözlük
- Redhouse, James W. (1890) “خرطوم”, in A Turkish and English Lexicon[7], Constantinople: A. H. Boyajian, page 840
- Sezen, Tahir (2017) “Hartum”, in Osmanlı Yer Adları [Ottoman Place Names][8], 2nd edition, Ankara: T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü, page 333