अपदेश
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit अपदेश (apadeśa).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /əp.d̪eːʃ/, [ɐp.d̪eːʃ]
Noun
अपदेश • (apdeś) m
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | अपदेश apdeś |
अपदेश apdeś |
| oblique | अपदेश apdeś |
अपदेशों apdeśõ |
| vocative | अपदेश apdeś |
अपदेशो apdeśo |
Sanskrit
FWOTD – 25 April 2020
Etymology
अप- (apa-) + देश (deśa). Compare अपदिश् (apadiś, “to point out, indicate”)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ɐ.pɐ.dɐj.ɕɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ɐ.pɐ.d̪eː.ɕɐ/
Noun
अपदेश • (apadeśa) stem, m
- pretense, pretext, plea
- c. 400 CE, Kālidāsa, Raghuvaṃśa 2.8:
- लताप्रतानोद्ग्रथितैः स केशैरधिज्यधन्वा विचचार दावम्।
रक्षापदेशान्मुनिहोमधेनोर्वन्यान्विनेष्यन्निव दुष्टसत्त्वान्- latāpratānodgrathitaiḥ sa keśairadhijyadhanvā vicacāra dāvam.
rakṣāpadeśānmunihomadhenorvanyānvineṣyanniva duṣṭasattvān - he (ie, Dilipa) moved about, hair in a bun tied by a cord and a bow of tautened (bow)string,
scouting the forest and the beasts on plea to protect the sage’s cow, the oblation-giver
- latāpratānodgrathitaiḥ sa keśairadhijyadhanvā vicacāra dāvam.
- लताप्रतानोद्ग्रथितैः स केशैरधिज्यधन्वा विचचार दावम्।
- feint, disguise
- contrivance
- assignment
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | अपदेशः (apadeśaḥ) | अपदेशौ (apadeśau) अपदेशा¹ (apadeśā¹) |
अपदेशाः (apadeśāḥ) अपदेशासः¹ (apadeśāsaḥ¹) |
| accusative | अपदेशम् (apadeśam) | अपदेशौ (apadeśau) अपदेशा¹ (apadeśā¹) |
अपदेशान् (apadeśān) |
| instrumental | अपदेशेन (apadeśena) | अपदेशाभ्याम् (apadeśābhyām) | अपदेशैः (apadeśaiḥ) अपदेशेभिः¹ (apadeśebhiḥ¹) |
| dative | अपदेशाय (apadeśāya) | अपदेशाभ्याम् (apadeśābhyām) | अपदेशेभ्यः (apadeśebhyaḥ) |
| ablative | अपदेशात् (apadeśāt) | अपदेशाभ्याम् (apadeśābhyām) | अपदेशेभ्यः (apadeśebhyaḥ) |
| genitive | अपदेशस्य (apadeśasya) | अपदेशयोः (apadeśayoḥ) | अपदेशानाम् (apadeśānām) |
| locative | अपदेशे (apadeśe) | अपदेशयोः (apadeśayoḥ) | अपदेशेषु (apadeśeṣu) |
| vocative | अपदेश (apadeśa) | अपदेशौ (apadeśau) अपदेशा¹ (apadeśā¹) |
अपदेशाः (apadeśāḥ) अपदेशासः¹ (apadeśāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
References
- Monier Williams (1899) “अपदेश”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 49.