कुक्कुट
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit कुक्कुट (kukkuṭa).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /kʊk.kʊʈ/, [kʊk̚.kʊʈ]
Noun
कुक्कुट • (kukkuṭ) m (feminine कुक्कुटी)
- cock, rooster, fowl
- Synonyms: मुर्ग़ा (murġā), कुकड़ा (kukṛā)
- 2009, Shivaji Sawant, युगन्धर [yugandhar], Bhartiya Jnanpith, →ISBN, page 202:
- पश्चिम की ओर तो कुक्कुटों की लड़ाई के लिए एक विशिष्ट क्षेत्र रखा गया है।
- paścim kī or to kukkuṭõ kī laṛāī ke lie ek viśiṣṭ kṣetra rakhā gayā hai.
- Towards the west, a special area has been kept for cock-fights.
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | कुक्कुट kukkuṭ |
कुक्कुट kukkuṭ |
| oblique | कुक्कुट kukkuṭ |
कुक्कुटों kukkuṭõ |
| vocative | कुक्कुट kukkuṭ |
कुक्कुटो kukkuṭo |
Further reading
- Caturvedi, Mahendra, Bhola Nath Tiwari (1970) “कुक्कुट”, in A practical Hindi-English dictionary, Delhi: National Publishing House, page 139
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “कुक्कुट”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 202
Pali
Alternative forms
Alternative scripts
- kukkuṭa (Latin script)
- 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀝 (Brahmi script)
- কুক্কুট (Bengali script)
- කුක්කුට (Sinhalese script)
- ကုက္ကုဋ or ၵုၵ္ၵုꩦ or ၵုၵ်ၵုꩦ (Burmese script)
- กุกฺกุฏ or กุกกุฏะ (Thai script)
- ᨠᩩᨠ᩠ᨠᩩᨭ (Tai Tham script)
- ກຸກ຺ກຸຏ or ກຸກກຸຏະ (Lao script)
- កុក្កុដ (Khmer script)
- 𑄇𑄪𑄇𑄴𑄇𑄪𑄑 (Chakma script)
Noun
कुक्कुट m
- Devanagari script form of kukkuṭa
Declension
Declension table of "कुक्कुट" (masculine)
| Case \ Number | Singular | Plural |
|---|---|---|
| Nominative (first) | कुक्कुटो (kukkuṭo) | कुक्कुटा (kukkuṭā) |
| Accusative (second) | कुक्कुटं (kukkuṭaṃ) | कुक्कुटे (kukkuṭe) |
| Instrumental (third) | कुक्कुटेन (kukkuṭena) | कुक्कुटेहि (kukkuṭehi) or कुक्कुटेभि (kukkuṭebhi) |
| Dative (fourth) | कुक्कुटस्स (kukkuṭassa) or कुक्कुटाय (kukkuṭāya) or कुक्कुटत्थं (kukkuṭatthaṃ) | कुक्कुटानं (kukkuṭānaṃ) |
| Ablative (fifth) | कुक्कुटस्मा (kukkuṭasmā) or कुक्कुटम्हा (kukkuṭamhā) or कुक्कुटा (kukkuṭā) | कुक्कुटेहि (kukkuṭehi) or कुक्कुटेभि (kukkuṭebhi) |
| Genitive (sixth) | कुक्कुटस्स (kukkuṭassa) | कुक्कुटानं (kukkuṭānaṃ) |
| Locative (seventh) | कुक्कुटस्मिं (kukkuṭasmiṃ) or कुक्कुटम्हि (kukkuṭamhi) or कुक्कुटे (kukkuṭe) | कुक्कुटेसु (kukkuṭesu) |
| Vocative (calling) | कुक्कुट (kukkuṭa) | कुक्कुटा (kukkuṭā) |
Sanskrit
Alternative forms
- कुर्कुट (kurkuṭa)
Alternative scripts
Alternative scripts
- কুক্কুট (Assamese script)
- ᬓᬸᬓ᭄ᬓᬸᬝ (Balinese script)
- কুক্কুট (Bengali script)
- 𑰎𑰲𑰎𑰿𑰎𑰲𑰘 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀝 (Brahmi script)
- ကုက္ကုဋ (Burmese script)
- કુક્કુટ (Gujarati script)
- ਕੁਕ੍ਕੁਟ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑍁𑌕𑍍𑌕𑍁𑌟 (Grantha script)
- ꦏꦸꦏ꧀ꦏꦸꦛ (Javanese script)
- 𑂍𑂳𑂍𑂹𑂍𑂳𑂗 (Kaithi script)
- ಕುಕ್ಕುಟ (Kannada script)
- កុក្កុដ (Khmer script)
- ກຸກ຺ກຸຏ (Lao script)
- കുക്കുട (Malayalam script)
- ᡬᡠᡬᡬᡠᢞᠠ (Manchu script)
- 𑘎𑘳𑘎𑘿𑘎𑘳𑘘 (Modi script)
- ᢉᠤᢉᢉᠤᢌᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑦮𑧔𑦮𑧠𑦮𑧔𑦸 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐸𑐎𑑂𑐎𑐸𑐚 (Newa script)
- କୁକ୍କୁଟ (Odia script)
- ꢒꢸꢒ꣄ꢒꢸꢜ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆶𑆑𑇀𑆑𑆶𑆛 (Sharada script)
- 𑖎𑖲𑖎𑖿𑖎𑖲𑖘 (Siddham script)
- කුක්කුට (Sinhalese script)
- 𑩜𑩒𑩜 𑪙𑩜𑩒𑩦 (Soyombo script)
- 𑚊𑚰𑚊𑚶𑚊𑚰𑚔 (Takri script)
- குக்குட (Tamil script)
- కుక్కుట (Telugu script)
- กุกฺกุฏ (Thai script)
- ཀུ་ཀྐུ་ཊ (Tibetan script)
- 𑒏𑒳𑒏𑓂𑒏𑒳𑒙 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨃𑨋𑩇𑨋𑨃𑨔 (Zanabazar Square script)
Etymology
Onomatopoeic; compare कुक्कुभ (kukkubha).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /kuk.ku.ʈɐ́/, [kuk̚.ku.ʈɐ́]
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /kuk.ku.ʈɐ/, [kuk̚.ku.ʈɐ]
Noun
कुक्कुट • (kukkuṭá) stem, m (feminine कुक्कुटी)
- cock, rooster
- Synonyms: ताम्रचूड (tāmracūḍa), चरणयोधिन् (caraṇayodhin), कृकवाकु (kṛkavāku), कुटरु (kuṭaru), चरणायुध (caraṇāyudha), प्रातर्णादिन् (prātarṇādin); see also Thesaurus:कुक्कुट
- c. 1200 BCE – 800 BCE, Śukla-Yajurveda (Vājasenayi Saṃhitā) 1.16.1:
- कुक्कुटोऽसि मधुजिह्व इषमूर्जमावद त्वया वयं संघातं संघातं जेष्म ।
- kukkuṭoʼsi madhujihva iṣamūrjamāvada tvayā vayaṃ saṃghātaṃ saṃghātaṃ jeṣma.
- You, cock, sweet-tongued, invoke strength and vigour [by your cackle]; by you, we win battles.
- कुक्कुटोऽसि मधुजिह्व इषमूर्जमावद त्वया वयं संघातं संघातं जेष्म ।
- c. 500 BCE – 100 BCE, Rāmāyaṇa 5.11.13:
- ददर्श हरिशार्दूलो मयूरान् कुक्कुटांस्तथा ।
वराहवार्ध्राणसकान् दधिसौवर्चलायुतान् ॥- dadarśa hariśārdūlo mayūrān kukkuṭāṃstathā.
varāhavārdhrāṇasakān dadhisauvarcalāyutān. - The best monkey saw the meat of peacocks, cocks, pigs and rhinos, mixed with curd and sochal salt.
- dadarśa hariśārdūlo mayūrān kukkuṭāṃstathā.
- ददर्श हरिशार्दूलो मयूरान् कुक्कुटांस्तथा ।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कुक्कुटः (kukkuṭáḥ) | कुक्कुटौ (kukkuṭaú) कुक्कुटा¹ (kukkuṭā́¹) |
कुक्कुटाः (kukkuṭā́ḥ) कुक्कुटासः¹ (kukkuṭā́saḥ¹) |
| accusative | कुक्कुटम् (kukkuṭám) | कुक्कुटौ (kukkuṭaú) कुक्कुटा¹ (kukkuṭā́¹) |
कुक्कुटान् (kukkuṭā́n) |
| instrumental | कुक्कुटेन (kukkuṭéna) | कुक्कुटाभ्याम् (kukkuṭā́bhyām) | कुक्कुटैः (kukkuṭaíḥ) कुक्कुटेभिः¹ (kukkuṭébhiḥ¹) |
| dative | कुक्कुटाय (kukkuṭā́ya) | कुक्कुटाभ्याम् (kukkuṭā́bhyām) | कुक्कुटेभ्यः (kukkuṭébhyaḥ) |
| ablative | कुक्कुटात् (kukkuṭā́t) | कुक्कुटाभ्याम् (kukkuṭā́bhyām) | कुक्कुटेभ्यः (kukkuṭébhyaḥ) |
| genitive | कुक्कुटस्य (kukkuṭásya) | कुक्कुटयोः (kukkuṭáyoḥ) | कुक्कुटानाम् (kukkuṭā́nām) |
| locative | कुक्कुटे (kukkuṭé) | कुक्कुटयोः (kukkuṭáyoḥ) | कुक्कुटेषु (kukkuṭéṣu) |
| vocative | कुक्कुट (kúkkuṭa) | कुक्कुटौ (kúkkuṭau) कुक्कुटा¹ (kúkkuṭā¹) |
कुक्कुटाः (kúkkuṭāḥ) कुक्कुटासः¹ (kúkkuṭāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Niya Prakrit: 𐨐𐨂𐨐𐨂𐨜 (kukuḍa)
- Pali: kukkuṭa
- Prakrit: 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀟 (kukkuḍa) (see there for further descendants)
- → Hindi: कुक्कुट (kukkuṭ)
- → Telugu: కుక్కుటము (kukkuṭamu)
References
- Monier Williams (1899) “कुक्कुट”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 287.
- Hellwig, Oliver (2010–2025) “kukkuṭa”, in DCS - The Digital Corpus of Sanskrit, Berlin, Germany.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “कुक्कुट”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 577
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “कुक्कुट”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 69
- Arthur Berriedale Keith, Arthur Anthony Macdonell (1912) “kukkuṭa”, in Vedic index of names and subjects, volume 1, London: John Murray, Albemarle Street, W. [Published for the Government of India], →OCLC, page 160
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kukkuṭa”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 164