कुक्कुटी
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Classical Sanskrit कुक्कुटी (kukkuṭī). By surface analysis, कुक्कुट (kukkuṭ) + -ई (-ī).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /kʊk.kʊ.ʈiː/, [kʊk̚.kʊ.ʈiː]
Noun
कुक्कुटी • (kukkuṭī) f
- female equivalent of कुक्कुट (kukkuṭ): hen (female chicken)
- Synonyms: मुर्ग़ी (murġī), कुकड़ी (kukṛī)
- 1977, ज्ञानचंद जैन [jñāncand jain], निगंठ ज्ञातपुत्त: श्रमण भगवान महावीर की जीवनी [nigaṇṭh jñātputt: śramaṇ bhagvān mahāvīr kī jīvnī][1], page 97:
- कुक्कुटी के अंडे के बराबर ३२ कौर का आहार पूर्ण आहार माना जाता था […]
- kukkuṭī ke aṇḍe ke barābar 32 kaur kā āhār pūrṇ āhār mānā jātā thā […]
- A meal of 32 mouthfuls of the size of a hen’s egg was considered a complete diet.
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | कुक्कुटी kukkuṭī |
कुक्कुटियाँ kukkuṭiyā̃ |
| oblique | कुक्कुटी kukkuṭī |
कुक्कुटियों kukkuṭiyõ |
| vocative | कुक्कुटी kukkuṭī |
कुक्कुटियो kukkuṭiyo |
Further reading
- Platts, John T. (1884) “कुक्कुटी”, in A dictionary of Urdu, classical Hindi, and English, London: W. H. Allen & Co., page 839
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “कुक्कुटी”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press, page 202
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- কুক্কুটী (Assamese script)
- ᬓᬸᬓ᭄ᬓᬸᬝᬷ (Balinese script)
- কুক্কুটী (Bengali script)
- 𑰎𑰲𑰎𑰿𑰎𑰲𑰘𑰱 (Bhaiksuki script)
- 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀝𑀻 (Brahmi script)
- ကုက္ကုဋီ (Burmese script)
- કુક્કુટી (Gujarati script)
- ਕੁਕ੍ਕੁਟੀ (Gurmukhi script)
- 𑌕𑍁𑌕𑍍𑌕𑍁𑌟𑍀 (Grantha script)
- ꦏꦸꦏ꧀ꦏꦸꦛꦷ (Javanese script)
- 𑂍𑂳𑂍𑂹𑂍𑂳𑂗𑂲 (Kaithi script)
- ಕುಕ್ಕುಟೀ (Kannada script)
- កុក្កុដី (Khmer script)
- ກຸກ຺ກຸຏີ (Lao script)
- കുക്കുടീ (Malayalam script)
- ᡬᡠᡬᡬᡠᢞᡳᡳ (Manchu script)
- 𑘎𑘳𑘎𑘿𑘎𑘳𑘘𑘲 (Modi script)
- ᢉᠤᢉᢉᠤᢌᠢᠢ (Mongolian script)
- 𑦮𑧔𑦮𑧠𑦮𑧔𑦸𑧓 (Nandinagari script)
- 𑐎𑐸𑐎𑑂𑐎𑐸𑐚𑐷 (Newa script)
- କୁକ୍କୁଟୀ (Odia script)
- ꢒꢸꢒ꣄ꢒꢸꢜꢷ (Saurashtra script)
- 𑆑𑆶𑆑𑇀𑆑𑆶𑆛𑆵 (Sharada script)
- 𑖎𑖲𑖎𑖿𑖎𑖲𑖘𑖱 (Siddham script)
- කුක්කුටී (Sinhalese script)
- 𑩜𑩒𑩜 𑪙𑩜𑩒𑩦𑩑𑩛 (Soyombo script)
- 𑚊𑚰𑚊𑚶𑚊𑚰𑚔𑚯 (Takri script)
- குக்குடீ (Tamil script)
- కుక్కుటీ (Telugu script)
- กุกฺกุฏี (Thai script)
- ཀུ་ཀྐུ་ཊཱི (Tibetan script)
- 𑒏𑒳𑒏𑓂𑒏𑒳𑒙𑒲 (Tirhuta script)
- 𑨋𑨃𑨋𑩇𑨋𑨃𑨔𑨁𑨊 (Zanabazar Square script)
Etymology
From कुक्कुट (kukkuṭa) + -ई (-ī).
Pronunciation
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /kuk.ku.ʈiː/, [kuk̚.ku.ʈiː]
Noun
कुक्कुटी • (kukkuṭī) stem, f (Classical Sanskrit)
- female equivalent of कुक्कुट (kukkuṭa): hen (female chicken)
- 550 CE, Varāhamihira, Bṛhat Saṃhitā
- 2004, Bhāratī - Volume 55[2], Saṃskrṛtapracārapariṣad Rājasthānam, page 11:
- मार्जारी कुक्कुट्या उपरि आक्रमितुमुद्यतैवासीत् तदैव कुक्कुटोऽवदत्- मातृभगिनि समा त्वं, मम कथनं शृणु- अधुना त्वमेनां त्यज।
- mārjārī kukkuṭyā upari ākramitumudyataivāsīt tadaiva kukkuṭoʼvadat- mātṛbhagini samā tvaṃ, mama kathanaṃ śṛṇu- adhunā tvamenāṃ tyaja.
- Just as the cat was ready to attack over the hen, the cock said- you are like my mother's sister, listen to me- leave her for now.
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | कुक्कुटी (kukkuṭī) | कुक्कुट्यौ (kukkuṭyau) | कुक्कुट्यः (kukkuṭyaḥ) |
| accusative | कुक्कुटीम् (kukkuṭīm) | कुक्कुट्यौ (kukkuṭyau) | कुक्कुटीः (kukkuṭīḥ) |
| instrumental | कुक्कुट्या (kukkuṭyā) | कुक्कुटीभ्याम् (kukkuṭībhyām) | कुक्कुटीभिः (kukkuṭībhiḥ) |
| dative | कुक्कुट्यै (kukkuṭyai) | कुक्कुटीभ्याम् (kukkuṭībhyām) | कुक्कुटीभ्यः (kukkuṭībhyaḥ) |
| ablative | कुक्कुट्याः (kukkuṭyāḥ) | कुक्कुटीभ्याम् (kukkuṭībhyām) | कुक्कुटीभ्यः (kukkuṭībhyaḥ) |
| genitive | कुक्कुट्याः (kukkuṭyāḥ) | कुक्कुट्योः (kukkuṭyoḥ) | कुक्कुटीनाम् (kukkuṭīnām) |
| locative | कुक्कुट्याम् (kukkuṭyām) | कुक्कुट्योः (kukkuṭyoḥ) | कुक्कुटीषु (kukkuṭīṣu) |
| vocative | कुक्कुटि (kukkuṭi) | कुक्कुट्यौ (kukkuṭyau) | कुक्कुट्यः (kukkuṭyaḥ) |
Descendants
- Pali: kukkuṭī
- Prakrit: 𑀓𑀼𑀓𑁆𑀓𑀼𑀟𑀻 (kukkuḍī) (see there for further descendants)
- → Hindi: कुक्कुटी (kukkuṭī)
- → Telugu: కుక్కుటి (kukkuṭi)
References
- Monier Williams (1899) “कुक्कुटी”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 287, column 1.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “कुक्कुटः”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan, page 577
- Arthur Anthony Macdonell (1893) “कुक्कुटी”, in A practical Sanskrit dictionary with transliteration, accentuation, and etymological analysis throughout, London: Oxford University Press, page 69
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “kukkuṭī”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press, page 164