धीर्य
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ধীৰ্য (Assamese script)
- ᬥᬷᬃᬬ (Balinese script)
- ধীর্য (Bengali script)
- 𑰠𑰱𑰨𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀥𑀻𑀭𑁆𑀬 (Brahmi script)
- ဓီရျ (Burmese script)
- ધીર્ય (Gujarati script)
- ਧੀਰ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌧𑍀𑌰𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦣꦷꦫꦾ (Javanese script)
- 𑂡𑂲𑂩𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ಧೀರ್ಯ (Kannada script)
- ធីយ៌ (Khmer script)
- ຘີຣ຺ຍ (Lao script)
- ധീര്യ (Malayalam script)
- ᢡᡳᡳᡵᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘠𑘲𑘨𑘿𑘧 (Modi script)
- ᢑᠾᠢᠢᠷᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑧀𑧓𑧈𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐢𑐷𑐬𑑂𑐫 (Newa script)
- ଧୀର୍ଯ (Odia script)
- ꢤꢷꢬ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆣𑆵𑆫𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖠𑖱𑖨𑖿𑖧 (Siddham script)
- ධීර්ය (Sinhalese script)
- 𑩮𑩑𑩛𑩼 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚜𑚯𑚤𑚶𑚣 (Takri script)
- தீ⁴ர்ய (Tamil script)
- ధీర్య (Telugu script)
- ธีรฺย (Thai script)
- དྷཱི་རྱ (Tibetan script)
- 𑒡𑒲𑒩𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨜𑨁𑨊𑨫𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology 1
From धीर (dhī́ra) + -य (-ya), from the root धृ (dhṛ, “to hold, to be firm, steadfast”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /dʱíːɾ.jɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /d̪ʱiːɾ.jɐ/
Adjective
धीर्य • (dhī́rya) stem
- steady, firm, steadfast
- resolute, brave, courageous
- self-composed, calm
- grave
- (of a sound) deep, low
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | धीर्यः (dhī́ryaḥ) | धीर्यौ (dhī́ryau) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
धीर्याः (dhī́ryāḥ) धीर्यासः¹ (dhī́ryāsaḥ¹) |
| accusative | धीर्यम् (dhī́ryam) | धीर्यौ (dhī́ryau) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
धीर्यान् (dhī́ryān) |
| instrumental | धीर्येण (dhī́ryeṇa) | धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्यैः (dhī́ryaiḥ) धीर्येभिः¹ (dhī́ryebhiḥ¹) |
| dative | धीर्याय (dhī́ryāya) | धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्येभ्यः (dhī́ryebhyaḥ) |
| ablative | धीर्यात् (dhī́ryāt) | धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्येभ्यः (dhī́ryebhyaḥ) |
| genitive | धीर्यस्य (dhī́ryasya) | धीर्ययोः (dhī́ryayoḥ) | धीर्याणाम् (dhī́ryāṇām) |
| locative | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्ययोः (dhī́ryayoḥ) | धीर्येषु (dhī́ryeṣu) |
| vocative | धीर्य (dhī́rya) | धीर्यौ (dhī́ryau) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
धीर्याः (dhī́ryāḥ) धीर्यासः¹ (dhī́ryāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | धीर्या (dhī́ryā) | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्याः (dhī́ryāḥ) |
| accusative | धीर्याम् (dhī́ryām) | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्याः (dhī́ryāḥ) |
| instrumental | धीर्यया (dhī́ryayā) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्याभिः (dhī́ryābhiḥ) |
| dative | धीर्यायै (dhī́ryāyai) | धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्याभ्यः (dhī́ryābhyaḥ) |
| ablative | धीर्यायाः (dhī́ryāyāḥ) धीर्यायै² (dhī́ryāyai²) |
धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्याभ्यः (dhī́ryābhyaḥ) |
| genitive | धीर्यायाः (dhī́ryāyāḥ) धीर्यायै² (dhī́ryāyai²) |
धीर्ययोः (dhī́ryayoḥ) | धीर्याणाम् (dhī́ryāṇām) |
| locative | धीर्यायाम् (dhī́ryāyām) | धीर्ययोः (dhī́ryayoḥ) | धीर्यासु (dhī́ryāsu) |
| vocative | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्याः (dhī́ryāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | धीर्यम् (dhī́ryam) | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्याणि (dhī́ryāṇi) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
| accusative | धीर्यम् (dhī́ryam) | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्याणि (dhī́ryāṇi) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
| instrumental | धीर्येण (dhī́ryeṇa) | धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्यैः (dhī́ryaiḥ) धीर्येभिः¹ (dhī́ryebhiḥ¹) |
| dative | धीर्याय (dhī́ryāya) | धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्येभ्यः (dhī́ryebhyaḥ) |
| ablative | धीर्यात् (dhī́ryāt) | धीर्याभ्याम् (dhī́ryābhyām) | धीर्येभ्यः (dhī́ryebhyaḥ) |
| genitive | धीर्यस्य (dhī́ryasya) | धीर्ययोः (dhī́ryayoḥ) | धीर्याणाम् (dhī́ryāṇām) |
| locative | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्ययोः (dhī́ryayoḥ) | धीर्येषु (dhī́ryeṣu) |
| vocative | धीर्य (dhī́rya) | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्याणि (dhī́ryāṇi) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Hindi: धीरज (dhīraj)
- Punjabi: ਧੀਰਜ (dhīraj)
Etymology 2
From धीर (dhī́ra), from the root धी (dhī, “to think, to contemplate, to reflect”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /d̪ʱiː.ɾí.jɐ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /d̪ʱiːɾ.jɐ/
Noun
धीर्य • (dhīryà) stem, n (metrical Vedic dhīríya)
- intelligence, prudence
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 2.27.11:
- न दक्षिणा वि चिकिते न सव्या न प्राचीनमादित्या नोत पश्चा ।
पाक्या चिद्वसवो धीर्या चिद्युष्मानीतो अभयं ज्योतिरश्याम् ॥- na dakṣiṇā vi cikite na savyā na prācīnamādityā nota paścā.
pākyā cidvasavo dhīryā cidyuṣmānīto abhayaṃ jyotiraśyām. - Neither the right nor left do I distinguish, neither the east nor the west, O Ādityas.
Simple and guided by your wisdom, O Vasus, may I attain the light that brings no danger.
- na dakṣiṇā vi cikite na savyā na prācīnamādityā nota paścā.
- न दक्षिणा वि चिकिते न सव्या न प्राचीनमादित्या नोत पश्चा ।
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | धीर्यम् (dhīryàm) | धीर्ये (dhīryè) | धीर्याणि (dhīryā̀ṇi) धीर्या¹ (dhīryā̀¹) |
| accusative | धीर्यम् (dhīryàm) | धीर्ये (dhīryè) | धीर्याणि (dhīryā̀ṇi) धीर्या¹ (dhīryā̀¹) |
| instrumental | धीर्येण (dhīryèṇa) | धीर्याभ्याम् (dhīryā̀bhyām) | धीर्यैः (dhīryaìḥ) धीर्येभिः¹ (dhīryèbhiḥ¹) |
| dative | धीर्याय (dhīryā̀ya) | धीर्याभ्याम् (dhīryā̀bhyām) | धीर्येभ्यः (dhīryèbhyaḥ) |
| ablative | धीर्यात् (dhīryā̀t) | धीर्याभ्याम् (dhīryā̀bhyām) | धीर्येभ्यः (dhīryèbhyaḥ) |
| genitive | धीर्यस्य (dhīryàsya) | धीर्ययोः (dhīryàyoḥ) | धीर्याणाम् (dhīryā̀ṇām) |
| locative | धीर्ये (dhīryè) | धीर्ययोः (dhīryàyoḥ) | धीर्येषु (dhīryèṣu) |
| vocative | धीर्य (dhī́rya) | धीर्ये (dhī́rye) | धीर्याणि (dhī́ryāṇi) धीर्या¹ (dhī́ryā¹) |
- ¹Vedic
Further reading
- Monier Williams (1899) “धीर्य”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 517, column 1.