नगण्य
Hindi
Etymology
Learned borrowing from New Sanskrit नगण्य (nagaṇya). By surface analysis, न- (na-) + गण्य (gaṇya).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /nə.ɡəɳ.jᵊ/, [nɐ.ɡɐ̃ɳ.jᵊ]
Adjective
नगण्य • (nagaṇya) (indeclinable)
- (formal) negligible, trivial, very small
Further reading
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “नगण्य”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- নগণ্য (Assamese script)
- ᬦᬕᬡ᭄ᬬ (Balinese script)
- নগণ্য (Bengali script)
- 𑰡𑰐𑰜𑰿𑰧 (Bhaiksuki script)
- 𑀦𑀕𑀡𑁆𑀬 (Brahmi script)
- နဂဏျ (Burmese script)
- નગણ્ય (Gujarati script)
- ਨਗਣ੍ਯ (Gurmukhi script)
- 𑌨𑌗𑌣𑍍𑌯 (Grantha script)
- ꦤꦒꦟꦾ (Javanese script)
- 𑂢𑂏𑂝𑂹𑂨 (Kaithi script)
- ನಗಣ್ಯ (Kannada script)
- នគណ្យ (Khmer script)
- ນຄຓ຺ຍ (Lao script)
- നഗണ്യ (Malayalam script)
- ᠨᠠᡤᠠᢏᠶᠠ (Manchu script)
- 𑘡𑘐𑘜𑘿𑘧 (Modi script)
- ᠨᠠᠺᠠᢏᠶᠠ (Mongolian script)
- 𑧁𑦰𑦼𑧠𑧇 (Nandinagari script)
- 𑐣𑐐𑐞𑑂𑐫 (Newa script)
- ନଗଣ୍ଯ (Odia script)
- ꢥꢔꢠ꣄ꢫ (Saurashtra script)
- 𑆤𑆓𑆟𑇀𑆪 (Sharada script)
- 𑖡𑖐𑖜𑖿𑖧 (Siddham script)
- නගණ්ය (Sinhalese script)
- 𑩯𑩞𑩪 𑪙𑩻 (Soyombo script)
- 𑚝𑚌𑚘𑚶𑚣 (Takri script)
- நக³ண்ய (Tamil script)
- నగణ్య (Telugu script)
- นคณฺย (Thai script)
- ན་ག་ཎྱ (Tibetan script)
- 𑒢𑒑𑒝𑓂𑒨 (Tirhuta script)
- 𑨝𑨍𑨘𑩇𑨪 (Zanabazar Square script)
Etymology
Pronunciation
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /n̪ɐ.ɡɐɳ.jɐ/
Adjective
नगण्य • (nagaṇya) stem
- (New Sanskrit) negligible, very small, little; too small or less to be counted
- 2006, Madana Lāla Varmā, Eko'para ekalavyaḥ: laghukathāsaṅgrahaḥ [Another Ekalavya: a collection of short stories], page 18:
- बालानामध्यापनेऽहं यमानन्दमनुभवामि तस्य समक्षमन्यानि सर्वाणि सुखानि नगण्यानि सन्ति।
- bālānāmadhyāpaneʼhaṃ yamānandamanubhavāmi tasya samakṣamanyāni sarvāṇi sukhāni nagaṇyāni santi.
- All pleasures are little, compared to the happiness I get in teaching kids.
- 2003, Bhāratī - Volume 54, Saṃskr̥tapracārapariṣad Rājasthānam:
- […] तेषां जीवने विश्रामस्य अवसरा नगण्याः।
- […] teṣāṃ jīvane viśrāmasya avasarā nagaṇyāḥ.
- In their lives, the time [lit. occasions] they get for resting is negligible.
- 1977, Jayaśrī Caṭṭopādhyāya, Vālmīkīye Rāmāyaṇe gītikāvyadharmitā: a critical study of the lyrical elements of the Rāmāyaṇa, page 30:
- […] सीतात्मानं नगण्यां रमणीममन्यत।
- […] sītātmānaṃ nagaṇyāṃ ramaṇīmamanyata.
- Sītā didn't consider herself a beautiful woman [lit. Sītā considered herself a negligible beautiful woman].
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | नगण्यः (nagaṇyaḥ) | नगण्यौ (nagaṇyau) | नगण्याः (nagaṇyāḥ) |
| accusative | नगण्यम् (nagaṇyam) | नगण्यौ (nagaṇyau) | नगण्यान् (nagaṇyān) |
| instrumental | नगण्येन (nagaṇyena) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्यैः (nagaṇyaiḥ) |
| dative | नगण्याय (nagaṇyāya) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्येभ्यः (nagaṇyebhyaḥ) |
| ablative | नगण्यात् (nagaṇyāt) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्येभ्यः (nagaṇyebhyaḥ) |
| genitive | नगण्यस्य (nagaṇyasya) | नगण्ययोः (nagaṇyayoḥ) | नगण्यानाम् (nagaṇyānām) |
| locative | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्ययोः (nagaṇyayoḥ) | नगण्येषु (nagaṇyeṣu) |
| vocative | नगण्य (nagaṇya) | नगण्यौ (nagaṇyau) | नगण्याः (nagaṇyāḥ) |
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | नगण्या (nagaṇyā) | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्याः (nagaṇyāḥ) |
| accusative | नगण्याम् (nagaṇyām) | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्याः (nagaṇyāḥ) |
| instrumental | नगण्यया (nagaṇyayā) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्याभिः (nagaṇyābhiḥ) |
| dative | नगण्यायै (nagaṇyāyai) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्याभ्यः (nagaṇyābhyaḥ) |
| ablative | नगण्यायाः (nagaṇyāyāḥ) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्याभ्यः (nagaṇyābhyaḥ) |
| genitive | नगण्यायाः (nagaṇyāyāḥ) | नगण्ययोः (nagaṇyayoḥ) | नगण्यानाम् (nagaṇyānām) |
| locative | नगण्यायाम् (nagaṇyāyām) | नगण्ययोः (nagaṇyayoḥ) | नगण्यासु (nagaṇyāsu) |
| vocative | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्याः (nagaṇyāḥ) |
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | नगण्यम् (nagaṇyam) | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्यानि (nagaṇyāni) |
| accusative | नगण्यम् (nagaṇyam) | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्यानि (nagaṇyāni) |
| instrumental | नगण्येन (nagaṇyena) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्यैः (nagaṇyaiḥ) |
| dative | नगण्याय (nagaṇyāya) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्येभ्यः (nagaṇyebhyaḥ) |
| ablative | नगण्यात् (nagaṇyāt) | नगण्याभ्याम् (nagaṇyābhyām) | नगण्येभ्यः (nagaṇyebhyaḥ) |
| genitive | नगण्यस्य (nagaṇyasya) | नगण्ययोः (nagaṇyayoḥ) | नगण्यानाम् (nagaṇyānām) |
| locative | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्ययोः (nagaṇyayoḥ) | नगण्येषु (nagaṇyeṣu) |
| vocative | नगण्य (nagaṇya) | नगण्ये (nagaṇye) | नगण्यानि (nagaṇyāni) |