प्रवृद्ध
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- প্ৰৱৃদ্ধ (Assamese script)
- ᬧ᭄ᬭᬯᬺᬤ᭄ᬥ (Balinese script)
- প্রবৃদ্ধ (Bengali script)
- 𑰢𑰿𑰨𑰪𑰴𑰟𑰿𑰠 (Bhaiksuki script)
- 𑀧𑁆𑀭𑀯𑀾𑀤𑁆𑀥 (Brahmi script)
- ပြဝၖဒ္ဓ (Burmese script)
- પ્રવૃદ્ધ (Gujarati script)
- ਪ੍ਰਵ੍ਰਦ੍ਧ (Gurmukhi script)
- 𑌪𑍍𑌰𑌵𑍃𑌦𑍍𑌧 (Grantha script)
- ꦥꦿꦮꦽꦢ꧀ꦣ (Javanese script)
- 𑂣𑂹𑂩𑂫𑃂𑂠𑂹𑂡 (Kaithi script)
- ಪ್ರವೃದ್ಧ (Kannada script)
- ប្រវ្ឫទ្ធ (Khmer script)
- ປ຺ຣວ຺ຣິທ຺ຘ (Lao script)
- പ്രവൃദ്ധ (Malayalam script)
- ᢒᡵᠠᠸᡵᡳᡩᢡᠠ (Manchu script)
- 𑘢𑘿𑘨𑘪𑘵𑘟𑘿𑘠 (Modi script)
- ᢒᠷᠠᠧᠷᠢᢑᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧂𑧠𑧈𑧊𑧖𑦿𑧠𑧀 (Nandinagari script)
- 𑐥𑑂𑐬𑐰𑐺𑐡𑑂𑐢 (Newa script)
- ପ୍ରଵୃଦ୍ଧ (Odia script)
- ꢦ꣄ꢬꢮꢺꢣ꣄ꢤ (Saurashtra script)
- 𑆥𑇀𑆫𑆮𑆸𑆢𑇀𑆣 (Sharada script)
- 𑖢𑖿𑖨𑖪𑖴𑖟𑖿𑖠 (Siddham script)
- ප්රවෘද්ධ (Sinhalese script)
- 𑩰 𑪙𑩼𑩾𑩙𑩭 𑪙𑩮 (Soyombo script)
- 𑚞𑚶𑚤𑚦𑚛𑚶𑚜 (Takri script)
- ப்ரவ்ரித்³த⁴ (Tamil script)
- ప్రవృద్ధ (Telugu script)
- ปฺรวฺฤทฺธ (Thai script)
- པྲ་ཝྲྀ་དྡྷ (Tibetan script)
- 𑒣𑓂𑒩𑒫𑒵𑒠𑓂𑒡 (Tirhuta script)
- 𑨞𑩇𑨫𑨭𑨼𑨉𑨛𑩇𑨜 (Zanabazar Square script)
Etymology
From the root प्रवृध् (pravṛdh, “to exalt, magnify”) + -त (-ta). See more at वृध् (vṛdh).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /pɾɐ.ʋr̩d.dʱɐ́/, [pɾɐ.ʋr̩d̚.dʱɐ́]
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /pɾɐ.ʋr̩d̪.d̪ʱɐ/, [pɾɐ.ʋr̩d̪̚.d̪ʱɐ]
Adjective
प्रवृद्ध • (pravṛddhá) stem
- grown up, fully developed, increased
- swollen, heaving
- risen to wealth or power, prosperous, mighty, strong
- c. 400 BCE, Bhagavad Gītā Chapter II.32:
- कालोऽस्मि लोकक्षयकृत्प्रवृद्धो॥
- kāloʼsmi lokakṣayakṛtpravṛddho.
- I am mighty Time, the destroyer of the worlds.
- कालोऽस्मि लोकक्षयकृत्प्रवृद्धो॥
- (also with वयसा (vayasā)) advanced in age, grown old
- expanded, diffused
- full, deep (as a sigh)
- haughty, arrogant
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रवृद्धः (pravṛddháḥ) | प्रवृद्धौ (pravṛddhaú) प्रवृद्धा¹ (pravṛddhā́¹) |
प्रवृद्धाः (pravṛddhā́ḥ) प्रवृद्धासः¹ (pravṛddhā́saḥ¹) |
| accusative | प्रवृद्धम् (pravṛddhám) | प्रवृद्धौ (pravṛddhaú) प्रवृद्धा¹ (pravṛddhā́¹) |
प्रवृद्धान् (pravṛddhā́n) |
| instrumental | प्रवृद्धेन (pravṛddhéna) | प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धैः (pravṛddhaíḥ) प्रवृद्धेभिः¹ (pravṛddhébhiḥ¹) |
| dative | प्रवृद्धाय (pravṛddhā́ya) | प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धेभ्यः (pravṛddhébhyaḥ) |
| ablative | प्रवृद्धात् (pravṛddhā́t) | प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धेभ्यः (pravṛddhébhyaḥ) |
| genitive | प्रवृद्धस्य (pravṛddhásya) | प्रवृद्धयोः (pravṛddháyoḥ) | प्रवृद्धानाम् (pravṛddhā́nām) |
| locative | प्रवृद्धे (pravṛddhé) | प्रवृद्धयोः (pravṛddháyoḥ) | प्रवृद्धेषु (pravṛddhéṣu) |
| vocative | प्रवृद्ध (právṛddha) | प्रवृद्धौ (právṛddhau) प्रवृद्धा¹ (právṛddhā¹) |
प्रवृद्धाः (právṛddhāḥ) प्रवृद्धासः¹ (právṛddhāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रवृद्धा (pravṛddhā́) | प्रवृद्धे (pravṛddhé) | प्रवृद्धाः (pravṛddhā́ḥ) |
| accusative | प्रवृद्धाम् (pravṛddhā́m) | प्रवृद्धे (pravṛddhé) | प्रवृद्धाः (pravṛddhā́ḥ) |
| instrumental | प्रवृद्धया (pravṛddháyā) प्रवृद्धा¹ (pravṛddhā́¹) |
प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धाभिः (pravṛddhā́bhiḥ) |
| dative | प्रवृद्धायै (pravṛddhā́yai) | प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धाभ्यः (pravṛddhā́bhyaḥ) |
| ablative | प्रवृद्धायाः (pravṛddhā́yāḥ) प्रवृद्धायै² (pravṛddhā́yai²) |
प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धाभ्यः (pravṛddhā́bhyaḥ) |
| genitive | प्रवृद्धायाः (pravṛddhā́yāḥ) प्रवृद्धायै² (pravṛddhā́yai²) |
प्रवृद्धयोः (pravṛddháyoḥ) | प्रवृद्धानाम् (pravṛddhā́nām) |
| locative | प्रवृद्धायाम् (pravṛddhā́yām) | प्रवृद्धयोः (pravṛddháyoḥ) | प्रवृद्धासु (pravṛddhā́su) |
| vocative | प्रवृद्धे (právṛddhe) | प्रवृद्धे (právṛddhe) | प्रवृद्धाः (právṛddhāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | प्रवृद्धम् (pravṛddhám) | प्रवृद्धे (pravṛddhé) | प्रवृद्धानि (pravṛddhā́ni) प्रवृद्धा¹ (pravṛddhā́¹) |
| accusative | प्रवृद्धम् (pravṛddhám) | प्रवृद्धे (pravṛddhé) | प्रवृद्धानि (pravṛddhā́ni) प्रवृद्धा¹ (pravṛddhā́¹) |
| instrumental | प्रवृद्धेन (pravṛddhéna) | प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धैः (pravṛddhaíḥ) प्रवृद्धेभिः¹ (pravṛddhébhiḥ¹) |
| dative | प्रवृद्धाय (pravṛddhā́ya) | प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धेभ्यः (pravṛddhébhyaḥ) |
| ablative | प्रवृद्धात् (pravṛddhā́t) | प्रवृद्धाभ्याम् (pravṛddhā́bhyām) | प्रवृद्धेभ्यः (pravṛddhébhyaḥ) |
| genitive | प्रवृद्धस्य (pravṛddhásya) | प्रवृद्धयोः (pravṛddháyoḥ) | प्रवृद्धानाम् (pravṛddhā́nām) |
| locative | प्रवृद्धे (pravṛddhé) | प्रवृद्धयोः (pravṛddháyoḥ) | प्रवृद्धेषु (pravṛddhéṣu) |
| vocative | प्रवृद्ध (právṛddha) | प्रवृद्धे (právṛddhe) | प्रवृद्धानि (právṛddhāni) प्रवृद्धा¹ (právṛddhā¹) |
- ¹Vedic
Descendants
- Pali: pavuddha, pavaḍḍha
- Prakrit: 𑀧𑀯𑀟𑁆𑀠 (pavaḍḍha), 𑀧𑀯𑀺𑀟𑁆𑀠 (paviḍḍha), 𑀧𑀯𑀼𑀟𑁆𑀠 (pavuḍḍha) (influenced by 𑀩𑀼𑀟𑁆𑀠 (buḍḍha, “old”))
References
- Monier Williams (1899) “प्रवृद्ध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 694.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “právr̥ddha”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press