बोध
Hindi
Etymology
Borrowed from Sanskrit बोध (bodhá).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /boːd̪ʱ/
Noun
बोध • (bodh) m
- insight, knowledge
- Synonym: ज्ञान (jñān)
- intelligence
- perception, cognition
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| direct | बोध bodh |
बोध bodh |
| oblique | बोध bodh |
बोधों bodhõ |
| vocative | बोध bodh |
बोधो bodho |
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- বোধ (Assamese script)
- ᬩᭀᬥ (Balinese script)
- বোধ (Bengali script)
- 𑰤𑰺𑰠 (Bhaiksuki script)
- 𑀩𑁄𑀥 (Brahmi script)
- ဗောဓ (Burmese script)
- બોધ (Gujarati script)
- ਬੋਧ (Gurmukhi script)
- 𑌬𑍋𑌧 (Grantha script)
- ꦧꦺꦴꦣ (Javanese script)
- 𑂥𑂷𑂡 (Kaithi script)
- ಬೋಧ (Kannada script)
- ពោធ (Khmer script)
- ໂພຘ (Lao script)
- ബോധ (Malayalam script)
- ᠪᠣᢡᠠ (Manchu script)
- 𑘤𑘻𑘠 (Modi script)
- ᠪᠣᠸᠠᢑᠾᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧄𑧜𑧀 (Nandinagari script)
- 𑐧𑑀𑐢 (Newa script)
- ବୋଧ (Odia script)
- ꢨꣂꢤ (Saurashtra script)
- 𑆧𑆾𑆣 (Sharada script)
- 𑖤𑖺𑖠 (Siddham script)
- බොධ (Sinhalese script)
- 𑩲𑩕𑩮 (Soyombo script)
- 𑚠𑚴𑚜 (Takri script)
- பே³ாத⁴ (Tamil script)
- బోధ (Telugu script)
- โพธ (Thai script)
- བོ་དྷ (Tibetan script)
- 𑒥𑒼𑒡 (Tirhuta script)
- 𑨠𑨆𑨜 (Zanabazar Square script)
Etymology
From the root बुध् (budh).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /bɐw.dʱɐ́/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /boː.d̪ʱɐ/
Adjective
बोध • (bodhá) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | बोधः (bodháḥ) | बोधौ (bodhaú) बोधा¹ (bodhā́¹) |
बोधाः (bodhā́ḥ) बोधासः¹ (bodhā́saḥ¹) |
| accusative | बोधम् (bodhám) | बोधौ (bodhaú) बोधा¹ (bodhā́¹) |
बोधान् (bodhā́n) |
| instrumental | बोधेन (bodhéna) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधैः (bodhaíḥ) बोधेभिः¹ (bodhébhiḥ¹) |
| dative | बोधाय (bodhā́ya) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधेभ्यः (bodhébhyaḥ) |
| ablative | बोधात् (bodhā́t) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधेभ्यः (bodhébhyaḥ) |
| genitive | बोधस्य (bodhásya) | बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधानाम् (bodhā́nām) |
| locative | बोधे (bodhé) | बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधेषु (bodhéṣu) |
| vocative | बोध (bódha) | बोधौ (bódhau) बोधा¹ (bódhā¹) |
बोधाः (bódhāḥ) बोधासः¹ (bódhāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | बोधा (bodhā́) | बोधे (bodhé) | बोधाः (bodhā́ḥ) |
| accusative | बोधाम् (bodhā́m) | बोधे (bodhé) | बोधाः (bodhā́ḥ) |
| instrumental | बोधया (bodháyā) बोधा¹ (bodhā́¹) |
बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधाभिः (bodhā́bhiḥ) |
| dative | बोधायै (bodhā́yai) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधाभ्यः (bodhā́bhyaḥ) |
| ablative | बोधायाः (bodhā́yāḥ) बोधायै² (bodhā́yai²) |
बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधाभ्यः (bodhā́bhyaḥ) |
| genitive | बोधायाः (bodhā́yāḥ) बोधायै² (bodhā́yai²) |
बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधानाम् (bodhā́nām) |
| locative | बोधायाम् (bodhā́yām) | बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधासु (bodhā́su) |
| vocative | बोधे (bódhe) | बोधे (bódhe) | बोधाः (bódhāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | बोधी (bodhī́) | बोध्यौ (bodhyaù) बोधी¹ (bodhī́¹) |
बोध्यः (bodhyàḥ) बोधीः¹ (bodhī́ḥ¹) |
| accusative | बोधीम् (bodhī́m) | बोध्यौ (bodhyaù) बोधी¹ (bodhī́¹) |
बोधीः (bodhī́ḥ) |
| instrumental | बोध्या (bodhyā́) | बोधीभ्याम् (bodhī́bhyām) | बोधीभिः (bodhī́bhiḥ) |
| dative | बोध्यै (bodhyaí) | बोधीभ्याम् (bodhī́bhyām) | बोधीभ्यः (bodhī́bhyaḥ) |
| ablative | बोध्याः (bodhyā́ḥ) बोध्यै² (bodhyaí²) |
बोधीभ्याम् (bodhī́bhyām) | बोधीभ्यः (bodhī́bhyaḥ) |
| genitive | बोध्याः (bodhyā́ḥ) बोध्यै² (bodhyaí²) |
बोध्योः (bodhyóḥ) | बोधीनाम् (bodhī́nām) |
| locative | बोध्याम् (bodhyā́m) | बोध्योः (bodhyóḥ) | बोधीषु (bodhī́ṣu) |
| vocative | बोधि (bódhi) | बोध्यौ (bódhyau) बोधी¹ (bódhī¹) |
बोध्यः (bódhyaḥ) बोधीः¹ (bódhīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | बोधम् (bodhám) | बोधे (bodhé) | बोधानि (bodhā́ni) बोधा¹ (bodhā́¹) |
| accusative | बोधम् (bodhám) | बोधे (bodhé) | बोधानि (bodhā́ni) बोधा¹ (bodhā́¹) |
| instrumental | बोधेन (bodhéna) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधैः (bodhaíḥ) बोधेभिः¹ (bodhébhiḥ¹) |
| dative | बोधाय (bodhā́ya) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधेभ्यः (bodhébhyaḥ) |
| ablative | बोधात् (bodhā́t) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधेभ्यः (bodhébhyaḥ) |
| genitive | बोधस्य (bodhásya) | बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधानाम् (bodhā́nām) |
| locative | बोधे (bodhé) | बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधेषु (bodhéṣu) |
| vocative | बोध (bódha) | बोधे (bódhe) | बोधानि (bódhāni) बोधा¹ (bódhā¹) |
- ¹Vedic
Noun
बोध • (bodhá) stem, m
- waking, becoming or being awake, consciousness
- the opening of blossom, bloom
- the taking effect (of spells)
- exciting (a perfume)
- perception, apprehension, thought, knowledge, understanding, intelligence
- designation
- awakening, arousing
- making known, informing, instructing
- knowledge personified as a son of Buddhi
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | बोधः (bodháḥ) | बोधौ (bodhaú) बोधा¹ (bodhā́¹) |
बोधाः (bodhā́ḥ) बोधासः¹ (bodhā́saḥ¹) |
| accusative | बोधम् (bodhám) | बोधौ (bodhaú) बोधा¹ (bodhā́¹) |
बोधान् (bodhā́n) |
| instrumental | बोधेन (bodhéna) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधैः (bodhaíḥ) बोधेभिः¹ (bodhébhiḥ¹) |
| dative | बोधाय (bodhā́ya) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधेभ्यः (bodhébhyaḥ) |
| ablative | बोधात् (bodhā́t) | बोधाभ्याम् (bodhā́bhyām) | बोधेभ्यः (bodhébhyaḥ) |
| genitive | बोधस्य (bodhásya) | बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधानाम् (bodhā́nām) |
| locative | बोधे (bodhé) | बोधयोः (bodháyoḥ) | बोधेषु (bodhéṣu) |
| vocative | बोध (bódha) | बोधौ (bódhau) बोधा¹ (bódhā¹) |
बोधाः (bódhāḥ) बोधासः¹ (bódhāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
References
- Monier Williams (1899) “बोध”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, pages 734/2-3.