विराज्
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- ৱিৰাজ্ (Assamese script)
- ᬯᬶᬭᬵᬚ᭄ (Balinese script)
- বিরাজ্ (Bengali script)
- 𑰪𑰰𑰨𑰯𑰕𑰿 (Bhaiksuki script)
- 𑀯𑀺𑀭𑀸𑀚𑁆 (Brahmi script)
- ဝိရာဇ် (Burmese script)
- વિરાજ્ (Gujarati script)
- ਵਿਰਾਜ੍ (Gurmukhi script)
- 𑌵𑌿𑌰𑌾𑌜𑍍 (Grantha script)
- ꦮꦶꦫꦴꦗ꧀ (Javanese script)
- 𑂫𑂱𑂩𑂰𑂔𑂹 (Kaithi script)
- ವಿರಾಜ್ (Kannada script)
- វិរាជ៑ (Khmer script)
- ວິຣາຊ຺ (Lao script)
- വിരാജ് (Malayalam script)
- ᠸᡳᡵᠠ᠊ᠠᡯ (Manchu script)
- 𑘪𑘱𑘨𑘰𑘕𑘿 (Modi script)
- ᠸᠢᠷᠠᢗᠽ (Mongolian script)
- 𑧊𑧒𑧈𑧑𑦵𑧠 (Nandinagari script)
- 𑐰𑐶𑐬𑐵𑐖𑑂 (Newa script)
- ଵିରାଜ୍ (Odia script)
- ꢮꢶꢬꢵꢙ꣄ (Saurashtra script)
- 𑆮𑆴𑆫𑆳𑆘𑇀 (Sharada script)
- 𑖪𑖰𑖨𑖯𑖕𑖿 (Siddham script)
- විරාජ් (Sinhalese script)
- 𑩾𑩑𑩼𑩛𑩣 𑪙 (Soyombo script)
- 𑚦𑚮𑚤𑚭𑚑𑚶 (Takri script)
- விராஜ் (Tamil script)
- విరాజ్ (Telugu script)
- วิราชฺ (Thai script)
- ཝི་རཱ་ཛ྄ (Tibetan script)
- 𑒫𑒱𑒩𑒰𑒖𑓂 (Tirhuta script)
- 𑨭𑨁𑨫𑨊𑨥𑨴 (Zanabazar Square script)
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /ʋi.ɾɑ́ːd͡ʑ/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /ʋi.ɾɑːd͡ʑ/
Etymology 1
Compound of वि (ví, “apart, asunder”) + राज् (rā́j, “to rule”).
Root
विराज् • (virāj)
Derived terms
Sanskrit terms belonging to the root विराज् (0 c, 1 e)
Terms derived from the Sanskrit root विराज् (1 c, 0 e)
- Primary Verbal Forms
- विराजते (virā́jate) (Present)
- Derived Nominal Forms
Adjective
विराज् • (virā́j) stem
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराट् (virā́ṭ) | विराजौ (virā́jau) विराजा¹ (virā́jā¹) |
विराजः (virā́jaḥ) |
| accusative | विराजम् (virā́jam) | विराजौ (virā́jau) विराजा¹ (virā́jā¹) |
विराजः (virā́jaḥ) |
| instrumental | विराजा (virā́jā) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भिः (virā́ḍbhiḥ) |
| dative | विराजे (virā́je) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| ablative | विराजः (virā́jaḥ) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| genitive | विराजः (virā́jaḥ) | विराजोः (virā́joḥ) | विराजाम् (virā́jām) |
| locative | विराजि (virā́ji) | विराजोः (virā́joḥ) | विराट्सु (virā́ṭsu) |
| vocative | विराट् (vírāṭ) | विराजौ (vírājau) विराजा¹ (vírājā¹) |
विराजः (vírājaḥ) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराज्ञी (virā́jñī) | विराज्ञ्यौ (virā́jñyau) विराज्ञी¹ (virā́jñī¹) |
विराज्ञ्यः (virā́jñyaḥ) विराज्ञीः¹ (virā́jñīḥ¹) |
| accusative | विराज्ञीम् (virā́jñīm) | विराज्ञ्यौ (virā́jñyau) विराज्ञी¹ (virā́jñī¹) |
विराज्ञीः (virā́jñīḥ) |
| instrumental | विराज्ञ्या (virā́jñyā) | विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभिः (virā́jñībhiḥ) |
| dative | विराज्ञ्यै (virā́jñyai) | विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभ्यः (virā́jñībhyaḥ) |
| ablative | विराज्ञ्याः (virā́jñyāḥ) विराज्ञ्यै² (virā́jñyai²) |
विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभ्यः (virā́jñībhyaḥ) |
| genitive | विराज्ञ्याः (virā́jñyāḥ) विराज्ञ्यै² (virā́jñyai²) |
विराज्ञ्योः (virā́jñyoḥ) | विराज्ञीनाम् (virā́jñīnām) |
| locative | विराज्ञ्याम् (virā́jñyām) | विराज्ञ्योः (virā́jñyoḥ) | विराज्ञीषु (virā́jñīṣu) |
| vocative | विराज्ञि (vírājñi) | विराज्ञ्यौ (vírājñyau) विराज्ञी¹ (vírājñī¹) |
विराज्ञ्यः (vírājñyaḥ) विराज्ञीः¹ (vírājñīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराट् (virā́ṭ) | विराजी (virā́jī) | विराञ्जि (virā́ñji) |
| accusative | विराट् (virā́ṭ) | विराजी (virā́jī) | विराञ्जि (virā́ñji) |
| instrumental | विराजा (virā́jā) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भिः (virā́ḍbhiḥ) |
| dative | विराजे (virā́je) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| ablative | विराजः (virā́jaḥ) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| genitive | विराजः (virā́jaḥ) | विराजोः (virā́joḥ) | विराजाम् (virā́jām) |
| locative | विराजि (virā́ji) | विराजोः (virā́joḥ) | विराट्सु (virā́ṭsu) |
| vocative | विराट् (vírāṭ) | विराजी (vírājī) | विराञ्जि (vírāñji) |
Noun
विराज् • (virā́j) stem, f
- excellence, majesty, dignity
- (poetry) a Vedic meter
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराज्ञी (virā́jñī) | विराज्ञ्यौ (virā́jñyau) विराज्ञी¹ (virā́jñī¹) |
विराज्ञ्यः (virā́jñyaḥ) विराज्ञीः¹ (virā́jñīḥ¹) |
| accusative | विराज्ञीम् (virā́jñīm) | विराज्ञ्यौ (virā́jñyau) विराज्ञी¹ (virā́jñī¹) |
विराज्ञीः (virā́jñīḥ) |
| instrumental | विराज्ञ्या (virā́jñyā) | विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभिः (virā́jñībhiḥ) |
| dative | विराज्ञ्यै (virā́jñyai) | विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभ्यः (virā́jñībhyaḥ) |
| ablative | विराज्ञ्याः (virā́jñyāḥ) विराज्ञ्यै² (virā́jñyai²) |
विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभ्यः (virā́jñībhyaḥ) |
| genitive | विराज्ञ्याः (virā́jñyāḥ) विराज्ञ्यै² (virā́jñyai²) |
विराज्ञ्योः (virā́jñyoḥ) | विराज्ञीनाम् (virā́jñīnām) |
| locative | विराज्ञ्याम् (virā́jñyām) | विराज्ञ्योः (virā́jñyoḥ) | विराज्ञीषु (virā́jñīṣu) |
| vocative | विराज्ञि (vírājñi) | विराज्ञ्यौ (vírājñyau) विराज्ञी¹ (vírājñī¹) |
विराज्ञ्यः (vírājñyaḥ) विराज्ञीः¹ (vírājñīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
Noun
विराज् • (virā́j) stem, m
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराट् (virā́ṭ) | विराजौ (virā́jau) विराजा¹ (virā́jā¹) |
विराजः (virā́jaḥ) |
| accusative | विराजम् (virā́jam) | विराजौ (virā́jau) विराजा¹ (virā́jā¹) |
विराजः (virā́jaḥ) |
| instrumental | विराजा (virā́jā) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भिः (virā́ḍbhiḥ) |
| dative | विराजे (virā́je) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| ablative | विराजः (virā́jaḥ) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| genitive | विराजः (virā́jaḥ) | विराजोः (virā́joḥ) | विराजाम् (virā́jām) |
| locative | विराजि (virā́ji) | विराजोः (virā́joḥ) | विराट्सु (virā́ṭsu) |
| vocative | विराट् (vírāṭ) | विराजौ (vírājau) विराजा¹ (vírājā¹) |
विराजः (vírājaḥ) |
- ¹Vedic
Noun
विराज् • (virā́j) stem, m or f
- (Vedic religion) born from purusha, and from whom Purusha was born. RV.
- c. 1500 BCE – 1000 BCE, Ṛgveda 10.90.5:
- तस्मा॑द्वि॒राट्अ॒जायत वि॒राजो॒ अधि॒ पूरु॑षः।
स जा॒तो अत्य॑रिच्यत प॒श्चाद्भूमि॒मथो॑ पु॒रः॥- tásmādvirā́ṭajā́yátá virā́jo ádhi pū́ruṣaḥ.
sá jātó átyaricyata paścā́dbhū́mimátho puráḥ. - From him Viraj was born; again Purusha from Viraj was born.
As soon as he was born he spread eastward and westward over the earth.
- tásmādvirā́ṭajā́yátá virā́jo ádhi pū́ruṣaḥ.
- तस्मा॑द्वि॒राट्अ॒जायत वि॒राजो॒ अधि॒ पूरु॑षः।
- (Hinduism) produced from Brahman who in turn produced Manu Svayambhuva. Mn.
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराट् (virā́ṭ) | विराजौ (virā́jau) विराजा¹ (virā́jā¹) |
विराजः (virā́jaḥ) |
| accusative | विराजम् (virā́jam) | विराजौ (virā́jau) विराजा¹ (virā́jā¹) |
विराजः (virā́jaḥ) |
| instrumental | विराजा (virā́jā) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भिः (virā́ḍbhiḥ) |
| dative | विराजे (virā́je) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| ablative | विराजः (virā́jaḥ) | विराड्भ्याम् (virā́ḍbhyām) | विराड्भ्यः (virā́ḍbhyaḥ) |
| genitive | विराजः (virā́jaḥ) | विराजोः (virā́joḥ) | विराजाम् (virā́jām) |
| locative | विराजि (virā́ji) | विराजोः (virā́joḥ) | विराट्सु (virā́ṭsu) |
| vocative | विराट् (vírāṭ) | विराजौ (vírājau) विराजा¹ (vírājā¹) |
विराजः (vírājaḥ) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराज्ञी (virā́jñī) | विराज्ञ्यौ (virā́jñyau) विराज्ञी¹ (virā́jñī¹) |
विराज्ञ्यः (virā́jñyaḥ) विराज्ञीः¹ (virā́jñīḥ¹) |
| accusative | विराज्ञीम् (virā́jñīm) | विराज्ञ्यौ (virā́jñyau) विराज्ञी¹ (virā́jñī¹) |
विराज्ञीः (virā́jñīḥ) |
| instrumental | विराज्ञ्या (virā́jñyā) | विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभिः (virā́jñībhiḥ) |
| dative | विराज्ञ्यै (virā́jñyai) | विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभ्यः (virā́jñībhyaḥ) |
| ablative | विराज्ञ्याः (virā́jñyāḥ) विराज्ञ्यै² (virā́jñyai²) |
विराज्ञीभ्याम् (virā́jñībhyām) | विराज्ञीभ्यः (virā́jñībhyaḥ) |
| genitive | विराज्ञ्याः (virā́jñyāḥ) विराज्ञ्यै² (virā́jñyai²) |
विराज्ञ्योः (virā́jñyoḥ) | विराज्ञीनाम् (virā́jñīnām) |
| locative | विराज्ञ्याम् (virā́jñyām) | विराज्ञ्योः (virā́jñyoḥ) | विराज्ञीषु (virā́jñīṣu) |
| vocative | विराज्ञि (vírājñi) | विराज्ञ्यौ (vírājñyau) विराज्ञी¹ (vírājñī¹) |
विराज्ञ्यः (vírājñyaḥ) विराज्ञीः¹ (vírājñīḥ¹) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
Etymology 2
Compound of वि (ví, “bird”) + राज् (rā́j, “king”)
Noun
विराज् • (virāj) stem, m
- king of birds
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | विराट् (virāṭ) | विराजौ (virājau) विराजा¹ (virājā¹) |
विराजः (virājaḥ) |
| accusative | विराजम् (virājam) | विराजौ (virājau) विराजा¹ (virājā¹) |
विराजः (virājaḥ) |
| instrumental | विराजा (virājā) | विराड्भ्याम् (virāḍbhyām) | विराड्भिः (virāḍbhiḥ) |
| dative | विराजे (virāje) | विराड्भ्याम् (virāḍbhyām) | विराड्भ्यः (virāḍbhyaḥ) |
| ablative | विराजः (virājaḥ) | विराड्भ्याम् (virāḍbhyām) | विराड्भ्यः (virāḍbhyaḥ) |
| genitive | विराजः (virājaḥ) | विराजोः (virājoḥ) | विराजाम् (virājām) |
| locative | विराजि (virāji) | विराजोः (virājoḥ) | विराट्सु (virāṭsu) |
| vocative | विराट् (virāṭ) | विराजौ (virājau) विराजा¹ (virājā¹) |
विराजः (virājaḥ) |
- ¹Vedic