წინდა

Georgian

Alternative forms

წინდაჲ (c̣inday) — Ingilo

Etymology

From Old Georgian *წინდაკი (*c̣indaḳi) (see -აკი (-aḳi) for this sound change), perhaps from წინდი (c̣indi, “pledge”) +‎ -აკი (-aḳi, diminutive suffix), if Vakhania is right that the original meaning is "betrothal gift", i. e. a საწინდარი (sac̣indari), referring to the bright, finely‑knitted socks that a bride presents to the groom.

Pronunciation

IPA^(key): [t͡sʼinda]

Noun

წინდა • (c̣inda) (plural წინდები)

(in general) sock
Synonym: ნასკი (nasḳi) (non-standard, proscribed)
(more narrowly) a traditional type of woolen sock

Declension

Declension of წინდა (see Georgian declension)
	singular	plural	archaic plural
nominative	წინდა (c̣inda)	წინდები (c̣indebi)	წინდანი (c̣indani)
ergative	წინდამ (c̣indam)	წინდებმა (c̣indebma)	წინდათ(ა) (c̣indat(a))
dative	წინდას(ა) (c̣indas(a))	წინდებს(ა) (c̣indebs(a))	წინდათ(ა) (c̣indat(a))
genitive	წინდის(ა) (c̣indis(a))	წინდების(ა) (c̣indebis(a))	წინდათ(ა) (c̣indat(a))
instrumental	წინდით(ა) (c̣indit(a))	წინდებით(ა) (c̣indebit(a))	—
adverbial	წინდად(ა) (c̣indad(a))	წინდებად(ა) (c̣indebad(a))	—
vocative	წინდავ (c̣indav)	წინდებო (c̣indebo)	წინდანო (c̣indano)

Notes: archaic plurals might not exist.

Postpositional inflection of წინდა (see Georgian postpositions)
dative-case postpositions	singular	plural
-ზე (-ze, “on”)	წინდაზე (c̣indaze)	წინდებზე (c̣indebze)
-თან (-tan, “near”)	წინდასთან (c̣indastan)	წინდებთან (c̣indebtan)
-ში (-ši, “in”)	წინდაში (c̣indaši)	წინდებში (c̣indebši)
-ვით (-vit, “like”)	წინდასავით (c̣indasavit)	წინდებივით (c̣indebivit)

genitive-case postpositions	singular	plural
-თვის (-tvis, “for”)	წინდისთვის (c̣indistvis)	წინდებისთვის (c̣indebistvis)
-ებრ (-ebr, “like”)	წინდისებრ (c̣indisebr)	წინდებისებრ (c̣indebisebr)
-კენ (-ḳen, “towards”)	წინდისკენ (c̣indisḳen)	წინდებისკენ (c̣indebisḳen)
-გან (-gan, “from/of”)	წინდისგან (c̣indisgan)	წინდებისგან (c̣indebisgan)
-ადმი (-admi, “in relation to”)	წინდისადმი (c̣indisadmi)	წინდებისადმი (c̣indebisadmi)

instrumental-case postpositions	singular	plural
-დან (-dan, “from/since”)	წინდიდან (c̣indidan)	წინდებიდან (c̣indebidan)
-ურთ (-urt, “together with”)	წინდითურთ (c̣inditurt)	წინდებითურთ (c̣indebiturt)

adverbial-case postpositions	singular	plural
-მდე (-mde, “up to”)	წინდამდე (c̣indamde)	წინდებამდე (c̣indebamde)

Derived terms

ზარბაბის წინდა (zarbabis c̣inda)
კუდიანი ჭრელი წინდა (ḳudiani č̣reli c̣inda)
კუჭიანი გრძელი წინდა (ḳuč̣iani grʒeli c̣inda)
ქალის წინდა (kalis c̣inda)
ხამსის წინდა (xamsis c̣inda)

Descendants

(including borrowings from *წინდაკი (*c̣indaḳi))

→ Avar: цӏиндакӏ (cʼindakʼ), чӏиндакӏ (čʼindakʼ), цӏинда (cʼinda)
→ Bezhta: цӏинда (cʼinda)
→ Hinukh: цӏинда (c’inda)
→ Hunzib: цӏында (c̣ɨnda)
→ Khvarshi: цӏиндакӏ (c’indak’)
→ Laz: წინეკი (ǯineǩi), წენდეჭი (ǯendeç̌i), წენდეჭჭი (ǯendeç̌ç̌i) — Atina, Vizha, Artasheni, წინეჭი (ǯineç̌i) — Dutkhe, წინექი (ǯineki), წინდექი (ǯindeki) — Atina
→ Ossetian: цъында (c’ynda), цъинда (c’inda)
- → Karachay-Balkar: чындай (çınday)
→ Svan: წინდა̈ჲ (c̣indäy), წინდა̈ (c̣indä), წინდაჲ (c̣inday), წინდა (c̣inda)
→ Tsakhur: цӏиндай (c̣ʲindaj), цӏында (c̣ɨnda), цӏындай (c̣ɨndaj)
→ Tsez: цӏиндай (c’inday), цӏинтӏай (c’int’ay)
→ Udi: цӏиндакӏ (c̣indaḳ), цӏиндаькӏ (c̣indäḳ)

References

Abajev, V. I. (1958) Историко-этимологический словарь осетинского языка [Historical-Etymological Dictionary of the Ossetian Language] (in Russian), volume I, Moscow and Leningrad: Academy Press, page 340
Xalilov, M. Š. (2004) Грузинско-дагестанские языковые контакты [Georgian–Daghestanian linguistic contacts] (in Russian), Moscow: Nauka, page 93
Klimov, G. A., Xalilov, M. Š. (2003) Словарь кавказских языков. Сопоставление основной лексики [Dictionary of Caucasian Languages. A comparison of the Basic Vocabulary] (in Russian), Moscow: Vostochnaya Literatura, →ISBN, pages 172–173
Vaxania, Zurab (1993) “Sac̣eso cnobiereba da siṭq̇vebis c̣armomavloba [Ritual consciousness and the origin of words]”, in Macne: enisa da liṭeraṭuris seria (in Georgian), number 2, Tbilisi, pages 106–123