𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿
Old Uyghur
| Uyghur script | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽻𐾅 (ʾʾdʾs̤ /adaš/) |
|---|---|
| Manichaean script | 𐫀𐫀𐫔𐫀𐫢 (ʾʾδʾš /adaš/) |
| Syriac script | ܐܕܐܫ (ʾdʾš /adaš/)[1] |
| Brahmi script | 𑀰𑀸𑀥𑀰𑁆𑀧𑁄 (śādhaśpo /(ś-)adaš(-po)/)[2] |
Etymology
By surface analysis, 𐽰𐽰𐾀 (ʾʾt /at, ad/, “name; allegiance, clan”) + -𐽸𐽰𐽿 (-dʾš /-daš/, associative suffix).
Noun
𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿 (ʾʾdʾš /adaš/)
- (sociology) friend, comrade, partner
- Synonyms: 𐽼𐽶𐾁𐽶𐽿 (pylyš /biliš/), 𐽼𐽳𐽶𐽿𐽳𐽷 (pwyšwk /böšük/), 𐽰𐽶𐽿 (ʾyš /eš/), 𐽷𐽳𐽶𐽺𐽷𐽳𐾁𐾀𐽰𐽿 (kwynkwltʾš /köŋültaš/), 𐽲𐽳𐽸𐽰𐽿 (qwdʾš /ḳudaš/), 𐽻𐽰𐽲𐽸𐽶𐽽 (sʾqdyc /saġdïč/), 𐽻𐽰𐽲𐽰𐽽𐽰𐽾𐽶 (sʾqʾcʾry /saḥačacri/), 𐾀𐽰𐽶𐽰𐽺𐽽 (tʾyʾnc /tayanč/), 𐾀𐽳𐽿 (twš /tuš/)
- c. 11th century, Raymasṭ Frazend (𐫡𐫀𐫏𐫖𐫘𐫎 𐫜𐫡𐫉𐫏𐫗𐫅), Xᵘāstvānīft London manuscript (IX.B), lines 197-199 (lines 5-7 in the image):[3]
- 𐫘𐫂𐫏𐫃𐫏𐫗𐫝𐫀 𐫏𐫇𐫡𐫏𐫛 𐫏𐫂𐫓𐫀𐫠 𐫀𐫏𐫢
𐫎𐫇𐫢 𐫀𐫀𐫔𐫀𐫢 𐫠𐫇𐫔𐫀𐫢 𐫘𐫀𐫂𐫏𐫗
𐫀𐫀𐫓𐫏𐫛 𐫠𐫇𐫗𐫃𐫇𐫓𐫇𐫗 𐫞𐫇𐫡𐫇𐫛 𐫏𐫏𐫓𐫠𐫏𐫒𐫀- sβygyncʾ ywryp yβlʾq̈ ʾyš
ṯwš ʾʾδʾš q̈wδʾš sʾβyn
ʾʾlyp q̈wngwlwn qwrwp yylq̈yk̈ʾ - / […] yawlaḳ iš, tuš, adaš, ḳudaš sawïn alïp köŋülin körüp […] /
- [If we ever] accepted a bad companion's, friend's, comrade's or relative's word and appertained to their beliefs […]
- sβygyncʾ ywryp yβlʾq̈ ʾyš
- 𐫘𐫂𐫏𐫃𐫏𐫗𐫝𐫀 𐫏𐫇𐫡𐫏𐫛 𐫏𐫂𐫓𐫀𐫠 𐫀𐫏𐫢
Declension
| singular | definite plural | |
|---|---|---|
| nominative | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿 (ʾʾdʾš) | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾 (ʾʾdʾšlʾr) |
| genitive | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾʾdʾšnynk) | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾʾdʾšlʾrnynk) |
| dative | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽲𐽰 (ʾʾdʾšqʾ) | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽲𐽰 (ʾʾdʾšlʾrqʾ) |
| accusative | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽶𐽲 (ʾʾdʾšyq), 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽺𐽶 (ʾʾdʾšny) | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (ʾʾdʾšlʾryq), 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (ʾʾdʾšlʾrny) |
| locative | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾀𐽰 (ʾʾdʾštʾ) | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (ʾʾdʾšlʾrtʾ) |
| ablative | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾀𐽶𐽺 (ʾʾdʾštyn) | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (ʾʾdʾšlʾrtyn) |
| instrumental | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽶𐽺 (ʾʾdʾšyn) | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (ʾʾdʾšlʾryn) |
| equative | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽽𐽰 (ʾʾdʾšcʾ) | |
| directive | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽲𐽰𐽾𐽳 (ʾʾdʾšqʾrw), 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐽾𐽰 (ʾʾdʾšrʾ) | |
| similative | 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿𐾁𐽰𐽶𐽳 (ʾʾdʾšlʾyw) |
Proper noun
𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿 (ʾʾdʾš)
- a male given name
- 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿 𐽲𐽰𐽶𐽰 ― ʾʾdʾš qʾyʾ /Adaš Ḳaya/
References
- ^ Zieme, Peter (2015) Altuigurische Texte der Kirche des Ostens aus Zentralasien (Gorgias Eastern Christian Studies; 41) (in German), →ISBN, page 196
- ^ von Gabain, Annemarie (1954) Türkische Turfan Texte VIII: Texte im Brāhmīschrift (in German), page 85
- ^ https://idp.bl.uk/uv/?manifest=https%3A%2F%2Fdata.idp.bl.uk%2Fiiif%2F3%2Fmanifest%2F192566F9732149E7B230100C6362D516#?c=&m=&cv=13&xywh=199%2C228%2C1382%2C813
Further reading
- Asmussen, Jens Peter (1965) Xᵘāstvānīft: Studies in Manichaeism (Acta Theologica Danica; VII), pages 175-176, 197
- Caferoğlu, Ahmet (1968) “adaş”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 3
- Clauson, Gerard (1972) “(D) adaş/addaş”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, →ISBN, →OCLC, page 72
- Nadeljajev, V. M.; Nasilov, D. M.; Tenišev, E. R.; Ščerbak, A. M., editors (1969), “adaš, aδaš”, in Drevnetjurkskij slovarʹ [Dictionary of Old Turkic] (in Russian), Leningrad: USSR Academy of Sciences, Nauka, pages 9, 14
- Wilkens, Jens (2021) “(1, 2) adaš”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 8