𐽰𐽰𐾀
Old Uyghur
Uyghur script | 𐽰𐽰𐽸 (ʾʾd /ad/) 𐽰𐽰𐽸𐾂 (ʾʾḋ /aḍ/) 𐽰𐽳𐾀 (ʾwt /[a]t/)[1] 𐽰𐽰𐽾𐽶𐽵 (ʾʾryx /a[t], arïġ/)[2] 𐽰𐽾𐾀 (ʾrt /[at], ert/)[3] 𐽲𐽳𐾀 (qwt /[a]t, ḳut/)[4] 𐽰𐽳𐽸 (ʾwd /[u]d/)[5] |
---|---|
Orkhon script | 𐱃 (t¹ /at/)[6] |
Manichaean script | 𐫀𐫀𐫎 (ʾʾṯ /aṭ/) |
Sogdian script | 𐼰𐼰𐽂 (ʾʾt /at/) 𐼰𐽀𐽂 (ʾrt /at, art/)[7] |
Arabic script | اات (ʾʾt /at/)[8] |
Syriac script | ܐܬ (ʾt /at/) ܐܛ (ʾṭ /aṭ/)[9] |
Brahmi script | 𑀆𑀢𑁆 (āt /āt/) 𑀅𑀢𑁆 (at /at/)[10] 𑀆𑀥 (ādha /ad, adʰ/)[11] |
Etymology 1
Inherited from Proto-Turkic *āt (“name”). Cognate with Orkhon Turkic 𐰀𐱃 (āt, “name”), Karakhanid ااتْ (āt, “name”).
Noun
𐽰𐽰𐾀 (ʾʾt /at/)
- name, epithet
- fame, reputation, renown
- Synonym: 𐽽𐽰𐽱 (cʾβ /čav/)
- (military, sociology) rank, title
- Synonyms: 𐽰𐽷𐽰𐽹 (ʾkʾm /ekem/), 𐽲𐽳𐾀 (qwt /ḳut/), 𐽼𐽶𐽺 (pyn /pin/), 𐾀𐽳𐽿 (twš /tuš/), 𐽰𐽳𐽶𐾁𐽷𐽳 (ʾwylkw /ülgü/)
- (philosophy) concept
- Synonyms: 𐾀𐽶𐽹𐽰𐽷 (tymʾk /témek/), 𐽶𐽳𐽶𐽾𐽳𐽷 (ywyrwk /yörüg/)
- (grammar) word, noun
- Synonyms: 𐽹𐽰𐽲𐽰𐾁𐽰 (mʾqʾlʾ /maḳala/), 𐽼𐽰𐾀𐽰𐽾𐾀 (pʾtʾrt /patart/), 𐽻𐽰𐽱 (sʾβ /sav/), 𐽻𐽳𐽶𐽴 (swyz /söz/)
- (literature) title (of a book)
- Synonym: 𐽼𐽳𐽺 (pwn /bun, pun/)
- 𐽱𐽰𐽼 𐽲𐽳𐽰 𐽷𐽶 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽶𐽵 𐽺𐽳𐽹 𐽿𐽰𐽿𐽰𐽷𐽶 𐽻𐽳𐽸𐽳𐽾
- βʾp qwʾ ky ʾʾtlyx nwm šʾšʾky swdwr
- /Fap-ḥua-ké atlïġ nom čečeki sudur/
- Saddharmapuṇḍarīkasūtra, Lotus Sutra
- (literally, “Religious teaching-flower sutra, titled Fap-ḥua-ké (Late Middle Chinese 法華經, /*pɨɐp̚ ɦˠua keŋ/)”)
- (rare) memory
Declension
singular | definite plural | |
---|---|---|
nominative | 𐽰𐽰𐾀 (ʾʾt) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾 (ʾʾtlʾr) |
genitive | 𐽰𐽰𐾀𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾʾtnynk) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾʾtlʾrnynk) |
dative | 𐽰𐽰𐾀𐽲𐽰 (ʾʾtqʾ) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽲𐽰 (ʾʾtlʾrqʾ) |
accusative | 𐽰𐽰𐾀𐽶𐽲 (ʾʾtyq), 𐽰𐽰𐾀𐽺𐽶 (ʾʾtny) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (ʾʾtlʾryq), 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (ʾʾtlʾrny) |
locative | 𐽰𐽰𐾀𐾀𐽰 (ʾʾttʾ) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (ʾʾtlʾrtʾ) |
ablative | 𐽰𐽰𐾀𐾀𐽶𐽺 (ʾʾttyn) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (ʾʾtlʾrtyn) |
instrumental | 𐽰𐽰𐾀𐽶𐽺 (ʾʾtyn) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (ʾʾtlʾryn) |
equative | 𐽰𐽰𐾀𐽽𐽰 (ʾʾtcʾ) | |
directive | 𐽰𐽰𐾀𐽲𐽰𐽾𐽳 (ʾʾtqʾrw), 𐽰𐽰𐾀𐽾𐽰 (ʾʾtrʾ) | |
similative | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽶𐽳 (ʾʾtlʾyw) |
Compound terms
- 𐽰𐽰𐾀 𐽰𐽳𐽾𐽹𐽰𐽲 (ʾʾt ʾwrmʾq /at urmak/, “to give a name, to label, to acclaim”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽷𐽳𐽶𐽳 (ʾʾt kwyw /at küü/, “fame, good reputation”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽷𐽳𐽶𐽾𐽷 (ʾʾt kwyrk /at körk/, “appearance, form of existence”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽹𐽰𐽺𐽷𐽰𐾁 (ʾʾt mʾnkʾl /at maŋal/, “prosperity, felicity”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽼𐽰𐽲 (ʾʾt pʾq /at baġ/, “full name, legal name”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽼𐽳𐾁𐽳𐽺𐽽 (ʾʾt pwlwnc /at bulunč/, “fame and riches”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽶 𐽰𐽶𐽿𐾀𐽶𐾁𐽹𐽶𐽿 (ʾʾty ʾyštylmyš /atï éštilmiš/, “famous, one whose name is heard”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽶 𐽷𐽳𐽶𐾀𐽾𐽳𐾁𐽹𐽶𐽿 (ʾʾty kwytrwlmyš /atï kötrülmiš/, “one whose name is praised, an epithet of Buddha”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽶𐽺 𐽰𐽰𐾀𐽶𐽷𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtyn ʾʾtykmʾq /atïn atïḳmak/, “to be called, to be ordered to come forth”)
Derived terms
- 𐽰𐽰𐽸𐽰𐽿 (ʾʾdʾš /adaš/, “friend”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽰𐽸𐽳𐽾𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtʾdwrmʾq /atadurmaḳ/, “to shout the name of someone”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽰𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtʾmʾq /atamaḳ/, “to appoint”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽰𐾁𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtʾlmʾq /atalmaḳ/, “to be given a name or an honorific”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽶𐽲𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtyqmʾq /atïḳmaḳ/, “to be praised”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽻𐽶𐽴 (ʾʾtsyz /atsïz/, “nameless, innominate, anonymous”)
- 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽶𐽲 (ʾʾtlyq /atlïġ/, “named..., known as...”)
Descendants
- Western Yugur: at (at)
Etymology 2
From Proto-Turkic *at (“horse”). Cognate with Orkhon Turkic 𐱃 (at, “horse”), Karakhanid اَتْ (at, “horse”).
Noun
𐽰𐽰𐾀 (ʾʾt /at/)
- horse
- Synonym: 𐽶𐽳𐽺𐾀 (ywnt /yunt/)
- (astrology, time) a year of the horse, seventh year in the twelve-year solar-cycle, corresponding to the horse (馬) of the Chinese zodiac
Declension
singular | definite plural | |
---|---|---|
nominative | 𐽰𐽰𐾀 (ʾʾt) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾 (ʾʾtlʾr) |
genitive | 𐽰𐽰𐾀𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾʾtnynk) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶𐽺𐽷 (ʾʾtlʾrnynk) |
dative | 𐽰𐽰𐾀𐽲𐽰 (ʾʾtqʾ) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽲𐽰 (ʾʾtlʾrqʾ) |
accusative | 𐽰𐽰𐾀𐽶𐽲 (ʾʾtyq), 𐽰𐽰𐾀𐽺𐽶 (ʾʾtny) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽲 (ʾʾtlʾryq), 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽺𐽶 (ʾʾtlʾrny) |
locative | 𐽰𐽰𐾀𐾀𐽰 (ʾʾttʾ) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽰 (ʾʾtlʾrtʾ) |
ablative | 𐽰𐽰𐾀𐾀𐽶𐽺 (ʾʾttyn) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐾀𐽶𐽺 (ʾʾtlʾrtyn) |
instrumental | 𐽰𐽰𐾀𐽶𐽺 (ʾʾtyn) | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽾𐽶𐽺 (ʾʾtlʾryn) |
equative | 𐽰𐽰𐾀𐽽𐽰 (ʾʾtcʾ) | |
directive | 𐽰𐽰𐾀𐽲𐽰𐽾𐽳 (ʾʾtqʾrw), 𐽰𐽰𐾀𐽾𐽰 (ʾʾtrʾ) | |
similative | 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽶𐽳 (ʾʾtlʾyw) |
Compound terms
- 𐽰𐽰𐾀 𐽰𐽰𐽸𐽲𐽶𐽾 (ʾʾt ʾʾdqyr /at adġïr/, “mount animals, saddle horses; mare and stallion”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽰𐽳𐽶𐽴𐽰 𐽶𐽰𐽾𐽹𐽰𐽺𐽹𐽰𐽲 (ʾʾt ʾwyzʾ yʾrmʾnmʾq /at üze yarmanmaḳ/, “to mount a horse”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽰𐽳𐽶𐽴𐽰 𐾀𐽳𐽶𐽺𐽰𐽹𐽰𐽷 (ʾʾt ʾwyzʾ twynʾmʾk /at üze tünemek/, “to spend the night on horseback”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽰𐽳𐽶𐽻𐾀𐽳𐽺𐽶 (ʾʾt ʾwystwny /at üstüni/, “back of the horse, shagreen”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽰𐽳𐾁𐽰𐽲 (ʾʾt ʾwlʾq /at ulaġ/, “a horse in a postal chain”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽰𐽶𐾁𐽶 (ʾʾt ʾyly /at éli/, “a herd of horses”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽶𐽰𐽱𐽰𐾁𐽸𐽳𐽾𐾀𐽰𐽽𐽶 (ʾʾt yʾβʾldwrtʾcy /at yavaldurtačï/, “horse breeder and raiser”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽶𐽳𐽺𐾀𐽰𐽲𐽶 (ʾʾt ywntʾqy /at yuntaḳï/, “horse manure”)
- 𐽰𐽰𐾀 𐽷𐽳𐽶𐾁𐽳𐽷 (ʾʾt kwylwk /at kölök/, “mount animals, saddle horses; mare and saddle horse”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽷𐽰 𐽶𐽳𐽶𐽸𐽳𐽾𐽹𐽰𐽷 (ʾʾtkʾ ywydwrmʾk /atḳa yüdürmek/, “to load bearings on a horse”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽸𐽶𐽺 𐽲𐽳𐽸𐽶 𐾀𐽳𐽶𐽿𐽹𐽰𐽷 (ʾʾtdyn qwdy twyšmʾk /atdïn ḳudï tüšmek/, “to dismount a horse”)
- 𐽰𐽰𐾀𐾀𐽶𐽺 𐾀𐽳𐽶𐽿𐽹𐽰𐽷 (ʾʾttyn twyšmʾk /attïn tüšmek/, “to fall off a horse”)
Derived terms
- 𐽰𐽰𐾀𐽰𐽶 (ʾʾtʾy /atay/, “an endearing term for small children, a unisex honorific title showing endearment”)
- 𐽰𐽰𐾀𐽰𐽺 (ʾʾtʾn /atan/, “castrated camel”)
- 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtlʾmʾq /atlamaḳ/, “to mount a horse”)
- 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽺𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtlʾnmʾq /atlanmaḳ/, “to mount a horse”)
- 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽰𐽺𐾀𐽳𐽾𐽹𐽰𐽲 (ʾʾtlʾntwrmʾq /atlanturmaḳ/, “to mount a son or daughter on a horse for the first time”)
- 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽶𐽲 (ʾʾtlyq /atlïġ/, “horseback; cavalry”)
- 𐽰𐽰𐾀𐾁𐽶𐽲 (ʾʾtlyq /atlïḳ/, “horse corral”)
Descendants
- Western Yugur: at (aʰt)
References
- ^ Etymology 2 only.
- ^ Misspelling.
- ^ Misspelling.
- ^ Misspelling.
- ^ Misspelling.
- ^ Etymology 2 only.
- ^ Potential misspelling, found on the torn margin of a leaflet, so what it reads as is not certain.
- ^ Uncertain.
- ^ Both Syriac forms are only attested once.
- ^ Attested as 𑀲𑀸𑀯𑀢𑁆𑀕𑀺 (sāvatgi /sav atïġ/, “alias of a proverb”).
- ^ Attested as 𑀭𑀸𑀥𑀺 (rādhi /...r adʰï/).
- Caferoğlu, Ahmet (1968) “at”, in Eski Uygur Türkçesi Sözlüğü (Türk Dil Kurumu Yayınları; 260) (in Turkish), Istanbul: Edebiyat Fakültesi Basımevi, page 24
- Wilkens, Jens (2021) “(1)at”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, pages 78-79
- Wilkens, Jens (2021) “(2)at ~ (a)t”, in Handwörterbuch des Altuigurischen (in German), Göttingen: Akademie der Wissenschaften zu Göttingen, page 79