Hanunoo
Etymology
Compare Tagalog akay.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈʔakaj/ [ˈʔa.kɐj]
- Rhymes: -akaj
- Syllabification: a‧kay
Noun
akay (Hanunoo spelling ᜠᜣᜬ᜴)
- direction; guidance; aid; help
Derived terms
Further reading
- Conklin, Harold C. (1953) Hanunóo-English Vocabulary (University of California Publications in Linguistics), volume 9, London, England: University of California Press, →OCLC, page 23
Quechua
Noun
akay
- excretion, defecation
Declension
Declension of akay
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akay
|
akaykuna
|
accusative
|
akayta
|
akaykunata
|
dative
|
akayman
|
akaykunaman
|
genitive
|
akaypa
|
akaykunap
|
locative
|
akaypi
|
akaykunapi
|
terminative
|
akaykama
|
akaykunakama
|
ablative
|
akaymanta
|
akaykunamanta
|
instrumental
|
akaywan
|
akaykunawan
|
comitative
|
akaynintin
|
akaykunantin
|
abessive
|
akayninnaq
|
akaykunannaq
|
comparative
|
akayhina
|
akaykunahina
|
causative
|
akayrayku
|
akaykunarayku
|
benefactive
|
akaypaq
|
akaykunapaq
|
associative
|
akaypura
|
akaykunapura
|
distributive
|
akayninka
|
akaykunanka
|
exclusive
|
akaylla
|
akaykunalla
|
Possessive forms of akay
ñuqap - first-person singular
ñuqap (my)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akayniy
|
akayniykuna
|
accusative
|
akayniyta
|
akayniykunata
|
dative
|
akayniyman
|
akayniykunaman
|
genitive
|
akayniypa
|
akayniykunap
|
locative
|
akayniypi
|
akayniykunapi
|
terminative
|
akayniykama
|
akayniykunakama
|
ablative
|
akayniymanta
|
akayniykunamanta
|
instrumental
|
akayniywan
|
akayniykunawan
|
comitative
|
akayniynintin
|
akayniykunantin
|
abessive
|
akayniyninnaq
|
akayniykunannaq
|
comparative
|
akayniyhina
|
akayniykunahina
|
causative
|
akayniyrayku
|
akayniykunarayku
|
benefactive
|
akayniypaq
|
akayniykunapaq
|
associative
|
akayniypura
|
akayniykunapura
|
distributive
|
akayniyninka
|
akayniykunanka
|
exclusive
|
akayniylla
|
akayniykunalla
|
qampa - second-person singular
qampa (your)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akayniyki
|
akayniykikuna
|
accusative
|
akayniykita
|
akayniykikunata
|
dative
|
akayniykiman
|
akayniykikunaman
|
genitive
|
akayniykipa
|
akayniykikunap
|
locative
|
akayniykipi
|
akayniykikunapi
|
terminative
|
akayniykikama
|
akayniykikunakama
|
ablative
|
akayniykimanta
|
akayniykikunamanta
|
instrumental
|
akayniykiwan
|
akayniykikunawan
|
comitative
|
akayniykintin
|
akayniykikunantin
|
abessive
|
akayniykinnaq
|
akayniykikunannaq
|
comparative
|
akayniykihina
|
akayniykikunahina
|
causative
|
akayniykirayku
|
akayniykikunarayku
|
benefactive
|
akayniykipaq
|
akayniykikunapaq
|
associative
|
akayniykipura
|
akayniykikunapura
|
distributive
|
akayniykinka
|
akayniykikunanka
|
exclusive
|
akayniykilla
|
akayniykikunalla
|
paypa - third-person singular
paypa (his/her/its)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akaynin
|
akayninkuna
|
accusative
|
akayninta
|
akayninkunata
|
dative
|
akayninman
|
akayninkunaman
|
genitive
|
akayninpa
|
akayninkunap
|
locative
|
akayninpi
|
akayninkunapi
|
terminative
|
akayninkama
|
akayninkunakama
|
ablative
|
akayninmanta
|
akayninkunamanta
|
instrumental
|
akayninwan
|
akayninkunawan
|
comitative
|
akayninintin
|
akayninkunantin
|
abessive
|
akayninninnaq
|
akayninkunannaq
|
comparative
|
akayninhina
|
akayninkunahina
|
causative
|
akayninrayku
|
akayninkunarayku
|
benefactive
|
akayninpaq
|
akayninkunapaq
|
associative
|
akayninpura
|
akayninkunapura
|
distributive
|
akaynininka
|
akayninkunanka
|
exclusive
|
akayninlla
|
akayninkunalla
|
ñuqanchikpa - first-person inclusive plural
ñuqanchikpa (our(incl))
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akayninchik
|
akayninchikkuna
|
accusative
|
akayninchikta
|
akayninchikkunata
|
dative
|
akayninchikman
|
akayninchikkunaman
|
genitive
|
akayninchikpa
|
akayninchikkunap
|
locative
|
akayninchikpi
|
akayninchikkunapi
|
terminative
|
akayninchikkama
|
akayninchikkunakama
|
ablative
|
akayninchikmanta
|
akayninchikkunamanta
|
instrumental
|
akayninchikwan
|
akayninchikkunawan
|
comitative
|
akayninchiknintin
|
akayninchikkunantin
|
abessive
|
akayninchikninnaq
|
akayninchikkunannaq
|
comparative
|
akayninchikhina
|
akayninchikkunahina
|
causative
|
akayninchikrayku
|
akayninchikkunarayku
|
benefactive
|
akayninchikpaq
|
akayninchikkunapaq
|
associative
|
akayninchikpura
|
akayninchikkunapura
|
distributive
|
akayninchikninka
|
akayninchikkunanka
|
exclusive
|
akayninchiklla
|
akayninchikkunalla
|
ñuqaykup - first-person exclusive plural
ñuqaykup (our(excl))
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akayniyku
|
akayniykukuna
|
accusative
|
akayniykuta
|
akayniykukunata
|
dative
|
akayniykuman
|
akayniykukunaman
|
genitive
|
akayniykupa
|
akayniykukunap
|
locative
|
akayniykupi
|
akayniykukunapi
|
terminative
|
akayniykukama
|
akayniykukunakama
|
ablative
|
akayniykumanta
|
akayniykukunamanta
|
instrumental
|
akayniykuwan
|
akayniykukunawan
|
comitative
|
akayniykuntin
|
akayniykukunantin
|
abessive
|
akayniykunnaq
|
akayniykukunannaq
|
comparative
|
akayniykuhina
|
akayniykukunahina
|
causative
|
akayniykurayku
|
akayniykukunarayku
|
benefactive
|
akayniykupaq
|
akayniykukunapaq
|
associative
|
akayniykupura
|
akayniykukunapura
|
distributive
|
akayniykunka
|
akayniykukunanka
|
exclusive
|
akayniykulla
|
akayniykukunalla
|
qamkunap - second-person plural
qamkunap (your(pl))
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akayniykichik
|
akayniykichikkuna
|
accusative
|
akayniykichikta
|
akayniykichikkunata
|
dative
|
akayniykichikman
|
akayniykichikkunaman
|
genitive
|
akayniykichikpa
|
akayniykichikkunap
|
locative
|
akayniykichikpi
|
akayniykichikkunapi
|
terminative
|
akayniykichikkama
|
akayniykichikkunakama
|
ablative
|
akayniykichikmanta
|
akayniykichikkunamanta
|
instrumental
|
akayniykichikwan
|
akayniykichikkunawan
|
comitative
|
akayniykichiknintin
|
akayniykichikkunantin
|
abessive
|
akayniykichikninnaq
|
akayniykichikkunannaq
|
comparative
|
akayniykichikhina
|
akayniykichikkunahina
|
causative
|
akayniykichikrayku
|
akayniykichikkunarayku
|
benefactive
|
akayniykichikpaq
|
akayniykichikkunapaq
|
associative
|
akayniykichikpura
|
akayniykichikkunapura
|
distributive
|
akayniykichikninka
|
akayniykichikkunanka
|
exclusive
|
akayniykichiklla
|
akayniykichikkunalla
|
paykunap - third-person plural
paykunap (their)
|
singular
|
plural
|
nominative
|
akayninku
|
akayninkukuna
|
accusative
|
akayninkuta
|
akayninkukunata
|
dative
|
akayninkuman
|
akayninkukunaman
|
genitive
|
akayninkupa
|
akayninkukunap
|
locative
|
akayninkupi
|
akayninkukunapi
|
terminative
|
akayninkukama
|
akayninkukunakama
|
ablative
|
akayninkumanta
|
akayninkukunamanta
|
instrumental
|
akayninkuwan
|
akayninkukunawan
|
comitative
|
akayninkuntin
|
akayninkukunantin
|
abessive
|
akayninkunnaq
|
akayninkukunannaq
|
comparative
|
akayninkuhina
|
akayninkukunahina
|
causative
|
akayninkurayku
|
akayninkukunarayku
|
benefactive
|
akayninkupaq
|
akayninkukunapaq
|
associative
|
akayninkupura
|
akayninkukunapura
|
distributive
|
akayninkunka
|
akayninkukunanka
|
exclusive
|
akayninkulla
|
akayninkukunalla
|
|
Verb
akay
- (transitive) to defecate
Conjugation
Conjugation of akay
infinitive
|
akay
|
|
agentive
|
akaq
|
present participle
|
akaspa
|
past participle
|
akasqa
|
future participle
|
akana
|
|
|
|
singular
|
plural
|
1st person
|
2nd person
|
3rd person
|
1st person inclusive
|
1st person exclusive
|
2nd person
|
3rd person
|
indicative
|
|
ñuqa
|
qam
|
pay
|
ñuqanchik
|
ñuqayku
|
qamkuna
|
paykuna
|
present
|
akani
|
akanki
|
akan
|
akanchik
|
akayku akaniku1
|
akankichik
|
akanku
|
past (experienced)
|
akarqani
|
akarqanki
|
akarqan
|
akarqanchik
|
akarqayku akarqaniku
|
akarqankichik
|
akarqanku
|
past (reported)
|
akasqani
|
akasqanki
|
akasqan
|
akasqanchik
|
akasqayku akasqaniku
|
akasqankichik
|
akasqanku
|
future
|
akasaq
|
akanki
|
akanqa
|
akasunchik
|
akasaqku
|
akankichik
|
akanqaku
|
|
imperative
|
|
—
|
qam
|
pay
|
ñuqanchik
|
—
|
qamkuna
|
paykuna
|
affirmative
|
—
|
akay
|
akachun
|
akasun2 akasunchik
|
—
|
akaychik
|
akachunku
|
negative
|
—
|
ama akaychu
|
ama akachunchu
|
ama akasunchu ama akasunchikchu
|
—
|
ama akaychikchu
|
ama akachunkuchu
|
1 The conjugation -niku is only for the Ayacucho-Chanca variety.
2 The form -sun refers to "you and I together", while the form -sunchik refers to "you and I and other people".
See also
Tagalog
Etymology
From Proto-Philippine *ákay (“to guide, direct the motion of someone or something, as a herd of animals”). Compare Ilocano akay and Hanunoo akay.
Pronunciation
- (Standard Tagalog) IPA(key): /ˈʔakaj/ [ˈʔaː.xaɪ̯]
- Rhymes: -akaj
- Syllabification: a‧kay
Noun
akay (Baybayin spelling ᜀᜃᜌ᜔)
- act of leading someone by hand
- (figurative) guidance; training
Adjective
akay (Baybayin spelling ᜀᜃᜌ᜔)
- led by hand
- (figurative) guided; led; trained (by someone)
Derived terms
References
- “akay”, in Pambansang Diksiyonaryo | Diksiyonaryo.ph, Manila, 2018
- “akay”, in Pinoy Dictionary, 2010–2025
- Blust, Robert; Trussel, Stephen; et al. (2023) “*ákay”, in the CLDF dataset from The Austronesian Comparative Dictionary (2010–), →DOI
Anagrams
Yami
Noun
akay
- grandfather