barúil
Irish
Alternative forms
- baramhail (obsolete)
Etymology
From Middle Irish baramail (“opinion”), from Latin parabola (“comparison, illustration, likeness”) (altered under the influence of samail),[1] from Ancient Greek παραβολή (parabolḗ, “comparison; parable”).
Pronunciation
- (Munster) IPA(key): /bˠəˈɾˠuːlʲ/[2]
- (Connacht) IPA(key): /ˈbˠaɾˠuːlʲ/
- (Ulster) IPA(key): /ˈbˠaɾˠulʲ/
Noun
barúil f (genitive singular barúla, nominative plural barúlacha)
Declension
| |||||||||||||||||||||||||||||||||
Derived terms
Verb
barúil (present analytic barúlann, future analytic barúlfaidh, verbal noun barúil, past participle barúilte)
Conjugation
conjugation of barúil (first conjugation – B)
| verbal noun | barúil | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | barúilte | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | barúlaim | barúlann tú; barúlair† |
barúlann sé, sí | barúlaimid | barúlann sibh | barúlann siad; barúlaid† |
a bharúlann; a bharúlas / a mbarúlann* |
barúiltear |
| past | bharúil mé; bharúlas | bharúil tú; bharúlais | bharúil sé, sí | bharúlamar; bharúil muid | bharúil sibh; bharúlabhair | bharúil siad; bharúladar | a bharúil / ar bharúil* |
barúladh |
| past habitual | bharúlainn / mbarúlainn‡‡ | bharúilteá / mbarúilteᇇ | bharúladh sé, sí / mbarúladh sé, s퇇 | bharúlaimis; bharúladh muid / mbarúlaimis‡‡; mbarúladh muid‡‡ | bharúladh sibh / mbarúladh sibh‡‡ | bharúlaidís; bharúladh siad / mbarúlaidís‡‡; mbarúladh siad‡‡ | a bharúladh / a mbarúladh* |
bharúiltí / mbarúilt퇇 |
| future | barúlfaidh mé; barúlfad |
barúlfaidh tú; barúlfair† |
barúlfaidh sé, sí | barúlfaimid; barúlfaidh muid |
barúlfaidh sibh | barúlfaidh siad; barúlfaid† |
a bharúlfaidh; a bharúlfas / a mbarúlfaidh* |
barúlfar |
| conditional | bharúlfainn / mbarúlfainn‡‡ | bharúlfá / mbarúlfᇇ | bharúlfadh sé, sí / mbarúlfadh sé, s퇇 | bharúlfaimis; bharúlfadh muid / mbarúlfaimis‡‡; mbarúlfadh muid‡‡ | bharúlfadh sibh / mbarúlfadh sibh‡‡ | bharúlfaidís; bharúlfadh siad / mbarúlfaidís‡‡; mbarúlfadh siad‡‡ | a bharúlfadh / a mbarúlfadh* |
bharúlfaí / mbarúlfa퇇 |
| subjunctive | ||||||||
| present | go mbarúla mé; go mbarúlad† |
go mbarúla tú; go mbarúlair† |
go mbarúla sé, sí | go mbarúlaimid; go mbarúla muid |
go mbarúla sibh | go mbarúla siad; go mbarúlaid† |
— | go mbarúiltear |
| past | dá mbarúlainn | dá mbarúilteá | dá mbarúladh sé, sí | dá mbarúlaimis; dá mbarúladh muid |
dá mbarúladh sibh | dá mbarúlaidís; dá mbarúladh siad |
— | dá mbarúiltí |
| imperative | ||||||||
| – | barúlaim | barúil | barúladh sé, sí | barúlaimis | barúlaigí; barúlaidh† |
barúlaidís | — | barúiltear |
*indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| barúil | bharúil | mbarúil |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “baramail”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- ^ Sjoestedt, M. L. (1931) Phonétique d’un parler irlandais de Kerry [Phonetics of an Irish Dialect of Kerry] (in French), Paris: Librairie Ernest Leroux, § 168, page 86
Further reading
- Ó Dónaill, Niall (1977) “barúil”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
- Dinneen, Patrick S. (1904) “baraṁail”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 54
- de Bhaldraithe, Tomás (1959) “barúil”, in English-Irish Dictionary, An Gúm
- “barúil”, in New English-Irish Dictionary, Foras na Gaeilge, 2013–2025