boğaz

See also: bogaz, богаз, and боғаҙ

Azerbaijani

Pronunciation

IPA^(key): [boˈɣɑz]
Hyphenation: boğ‧az
Audio: (file)

Etymology 1

From Proto-Turkic *boguŕ (“throat, Adam's apple”).^[1] Ultimately from Proto-Turkic *bog- (“to strangle”). ^[2] Cognate with Turkish boğaz, Crimean Tatar boğaz, Turkmen bogaz, Chuvash пыр (pyr) etc.

Noun

boğaz (definite accusative boğazı, plural boğazlar)

(anatomy) throat
- 2011 May 5, Əvəz Mahmud Lələdağ, “Acı xatirələr”, in Azərbaycan Müəllimi‎^[1], archived from the original on 18 December 2020:
  Evin qadını mənə bir stəkan süd gətirdi, boğazımdan keçmədi
  The woman of the house brought me a glass of milk, but I couldn't swallow it. (Literally, 'it didn't pass through my throat'.)
(geography) sound, strait

Declension

Declension of *boğaz*
	singular	plural
nominative	boğaz	boğazlar
definite accusative	boğazı	boğazları
dative	boğaza	boğazlara
locative	boğazda	boğazlarda
ablative	boğazdan	boğazlardan
definite genitive	boğazın	boğazların

Possessive forms of *boğaz*
	nominative
	singular	plural
mənim (“my”)	boğazım	boğazlarım
sənin (“your”)	boğazın	boğazların
onun (“his/her/its”)	boğazı	boğazları
bizim (“our”)	boğazımız	boğazlarımız
sizin (“your”)	boğazınız	boğazlarınız
onların (“their”)	boğazı or boğazları	boğazları

	accusative
	singular	plural
mənim (“my”)	boğazımı	boğazlarımı
sənin (“your”)	boğazını	boğazlarını
onun (“his/her/its”)	boğazını	boğazlarını
bizim (“our”)	boğazımızı	boğazlarımızı
sizin (“your”)	boğazınızı	boğazlarınızı
onların (“their”)	boğazını or boğazlarını	boğazlarını

	dative
	singular	plural
mənim (“my”)	boğazıma	boğazlarıma
sənin (“your”)	boğazına	boğazlarına
onun (“his/her/its”)	boğazına	boğazlarına
bizim (“our”)	boğazımıza	boğazlarımıza
sizin (“your”)	boğazınıza	boğazlarınıza
onların (“their”)	boğazına or boğazlarına	boğazlarına

	locative
	singular	plural
mənim (“my”)	boğazımda	boğazlarımda
sənin (“your”)	boğazında	boğazlarında
onun (“his/her/its”)	boğazında	boğazlarında
bizim (“our”)	boğazımızda	boğazlarımızda
sizin (“your”)	boğazınızda	boğazlarınızda
onların (“their”)	boğazında or boğazlarında	boğazlarında

	ablative
	singular	plural
mənim (“my”)	boğazımdan	boğazlarımdan
sənin (“your”)	boğazından	boğazlarından
onun (“his/her/its”)	boğazından	boğazlarından
bizim (“our”)	boğazımızdan	boğazlarımızdan
sizin (“your”)	boğazınızdan	boğazlarınızdan
onların (“their”)	boğazından or boğazlarından	boğazlarından

	genitive
	singular	plural
mənim (“my”)	boğazımın	boğazlarımın
sənin (“your”)	boğazının	boğazlarının
onun (“his/her/its”)	boğazının	boğazlarının
bizim (“our”)	boğazımızın	boğazlarımızın
sizin (“your”)	boğazınızın	boğazlarınızın
onların (“their”)	boğazının or boğazlarının	boğazlarının

Descendants

→ Khalaj: boğaz

Etymology 2

Unclear whether also ultimately from *bog- (“to strangle”).^[3]

Adjective

boğaz (not comparable)

pregnant (of an animal), gestating

References

^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*boguŕ/*bokur-dak”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
^ Sevortjan, E. V. (1978) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume II, Moscow: Nauka, page 167
^ Sevortjan, E. V. (1978) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume II, Moscow: Nauka, pages 169-170

Crimean Tatar

Noun

boğaz

throat
mouth, narrow strait, narrow entrance to a gulf

Declension

Declension of *boğaz*
	singular	plural
nominative	boğaz	boğazlar
genitive	boğaznıñ	boğazlarnıñ
dative	boğazğa	boğazlarğa
accusative	boğaznı	boğazlarnı
locative	boğazda	boğazlarda
ablative	boğazdan	boğazlardan

References

Mirjejev, V. A., Usejinov, S. M. (2002) Ukrajinsʹko-krymsʹkotatarsʹkyj slovnyk [Ukrainian – Crimean Tatar Dictionary]‎^[2], Simferopol: Dolya, →ISBN
“boğaz”, in Luğatçıq (in Russian)

Khalaj

Perso-Arabic		بوْغاز

Etymology

Borrowed from Azerbaijani boğaz. Doublet of boğız, native form.

Pronunciation

IPA^(key): /boʁaz/

Dialectal forms

(Bagh-e Yek) IPA^(key): [bo̞ʁaz]
(Kharrab, Safarabad, Yengijeh) IPA^(key): [boʁɑz]
(Kharrab, Zarnusheh) IPA^(key): [boʁaz]

Noun

boğaz (definite accusative boğazı, plural boğazlar)

alternative form of boğız (“throat”)

Declension

Declension of *boğaz*
	singular	plural
nominative	boğaz	boğazlar
genitive	boğazııñ	boğazlarııñ
dative	boğazqa	boğazlarqa
definite accusative	boğazı	boğazları
locative	boğazça	boğazlarça
ablative	boğazda	boğazlarda
instrumental	boğazla	boğazlarla
equative	boğazvâra	boğazlarvâra

References

Doerfer, Gerhard (1980) Wörterbuch des Chaladsch (Dialekt von Charrab) [Khalaj dictionary] (in German), Budapest: Akadémiai Kiadó
Doerfer, Gerhard (1987) Lexik und Sprachgeographie des Chaladsch [Lexicon and Language Geography of Khalaj] (in German), Wiesbaden: Harrassowitz, →ISBN

Turkish

Alternative forms

bağız

Etymology

From Ottoman Turkish بوغاز (boğaz), from Proto-Turkic *boguŕ.

Pronunciation

IPA^(key): /boˈaz/
Hyphenation: bo‧ğaz
Audio: (file)

Noun

boğaz (definite accusative boğazı, plural boğazlar)

(anatomy) throat
(anatomy) neck
(anatomy) gullet
(anatomy) esophagus
(geography) sound, strait
Cebelitarık Boğazı
The Strait of Gibraltar
(geography, planetology) canyon
(geography, planetology) pass
(geography, planetology) gorge

Declension

Declension of boğaz

	singular	plural
nominative	boğaz	boğazlar
definite accusative	boğazı	boğazları
dative	boğaza	boğazlara
locative	boğazda	boğazlarda
ablative	boğazdan	boğazlardan
genitive	boğazın	boğazların

Possessive forms
nominative
	singular	plural
1st singular	boğazım	boğazlarım
2nd singular	boğazın	boğazların
3rd singular	boğazı	boğazları
1st plural	boğazımız	boğazlarımız
2nd plural	boğazınız	boğazlarınız
3rd plural	boğazları	boğazları
definite accusative
	singular	plural
1st singular	boğazımı	boğazlarımı
2nd singular	boğazını	boğazlarını
3rd singular	boğazını	boğazlarını
1st plural	boğazımızı	boğazlarımızı
2nd plural	boğazınızı	boğazlarınızı
3rd plural	boğazlarını	boğazlarını
dative
	singular	plural
1st singular	boğazıma	boğazlarıma
2nd singular	boğazına	boğazlarına
3rd singular	boğazına	boğazlarına
1st plural	boğazımıza	boğazlarımıza
2nd plural	boğazınıza	boğazlarınıza
3rd plural	boğazlarına	boğazlarına
locative
	singular	plural
1st singular	boğazımda	boğazlarımda
2nd singular	boğazında	boğazlarında
3rd singular	boğazında	boğazlarında
1st plural	boğazımızda	boğazlarımızda
2nd plural	boğazınızda	boğazlarınızda
3rd plural	boğazlarında	boğazlarında
ablative
	singular	plural
1st singular	boğazımdan	boğazlarımdan
2nd singular	boğazından	boğazlarından
3rd singular	boğazından	boğazlarından
1st plural	boğazımızdan	boğazlarımızdan
2nd plural	boğazınızdan	boğazlarınızdan
3rd plural	boğazlarından	boğazlarından
genitive
	singular	plural
1st singular	boğazımın	boğazlarımın
2nd singular	boğazının	boğazlarının
3rd singular	boğazının	boğazlarının
1st plural	boğazımızın	boğazlarımızın
2nd plural	boğazınızın	boğazlarınızın
3rd plural	boğazlarının	boğazlarının

Derived terms

boağzına durmak
boğaz açmak
boğaz boğaza gelmek
boğaz derdi
boğaz dokuz boğumdur
boğaz durmaz
boğazı açılmak
boğazı düğümlenmek
boğazı inmek
boğazı işlemek
boğazı kurumak
boğazına bir yumruk tıkanmak
boğazına dikkat etmek
boğazına dizilmek
boğazına düşkün
boğazına indirmek
boğazına kadar
boğazına sarılmak
boğazlamak
boğazlı
boğazsız
İstanbul Boğazı

Descendants

→ Greek: μπουγάζι (bougázi)
→ Serbo-Croatian: bogaz

[1] Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*boguŕ/*bokur-dak”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill

[2] Sevortjan, E. V. (1978) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume II, Moscow: Nauka, page 167

[3] Sevortjan, E. V. (1978) Etimologičeskij slovarʹ tjurkskix jazykov [Etymological Dictionary of Turkic Languages] (in Russian), volume II, Moscow: Nauka, pages 169-170

[1]

[2]

[3]