bolączka

From boleć +‎ -ka. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bɔlʲɑ̃t͡ʃʲʲka/
• IPA^(key): (15^th CE) /bɔlʲɑ̃t͡ʃʲʲka/

bolączka f

1. pain
   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[1], volume V, page 281:

     Bolączka czyrpyacz dolentes

     [Bolączkę cirpiąc dolentes]

   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[2], volume V, page 6:

     Bolączka dolor

     [Bolączka dolor]

   • 1442, Wokabularz Raczyńskich, Biblioteki Raczyńskich w Poznaniu, sygn. 1360/I, page 91v:

     Dolor vlg. bolanczka

     [Dolor vlg. bolanczka]

   • XV p. post., Wokabularz petersburski I, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.Q.ch.XVI.33, page 6:

     Dolor bolączka

     [Dolor bolączka]

2. (hapax legomenon, attested in Greater Poland) ulcer
   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[3], Lubiń, page 4:

     Bolaczką, przymyoth apostema

     [Bolączka, przymiot apostema]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 11v:

     Apostema est dura collectio humorum eyn drusz przymyoth bolaczką przymyoth

     [Apostema est dura collectio humorum eyn drusz przymiot bolaczką przymiot]

• Polish: bolączka, bolącka (Kielce, Western Kraków, Zagórze, Podhale)
• Silesian: bolōnczka

• Boryś, Wiesław (2005) “boleć II”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “boleć II”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bolączka”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• K. Nitsch, editor (1953), “bolączka”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 127
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bolączka”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “bolączka”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• bolącka (Kielce, Western Kraków, Zagórze, Podhale)

Inherited from Old Polish bolączka. By surface analysis, boleć +‎ -ka.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɔnt͡ʂka
• Syllabification: bo‧lącz‧ka

bolączka f

1. gripe, ill (unfavorable situation as a cause for worry, discomfort, or obstacle to life)

   Synonym: dolegliwość

2. (obsolete, rare or dialectal, Podlachia) synonym of wrzód
3. (Near Masovian) ulcer stone (semi-translucent, round, quartzite pebble that supposedly causes painful ulcers in one's hand when picked up)
4. (Middle Polish or Western Lublin, Janów Lubelski County) synonym of choroba
   1. (Far Masovian) dysentery and fever
   2. (Eastern Lublin, Zamość County) synonym of suchota

• bolączka in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bolączka in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bolączka”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “BOLĄCZKA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], JCh
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bolączka”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “bolączka”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bolączka”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 187
• Jan Karłowicz (1900) “bolączka”, in Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 1: A do E, Kraków: Akademia Umiejętności, page 102
• bolączka in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego