bytność

From bytny +‎ -ość. First attested in 1444.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /bitnɔɕt͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /bitnɔɕt͡ɕʲ/

bytność f

1. (attested in Lesser Poland, Sieradz-Łęczyca, Silesia, Greater Poland) being, existence, essence
   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXIII, page 304:

     Dla bitnosczy racione esse

     [Dla bytności racione esse]

   • 1874-1891 [1444], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[4], [5], [6]}, volume XXIII, page 306:

     Dostoyna bitnoscz res essencia digna

     [Dostojna bytność res essencia digna]

   • 1874-1891 [1448], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[7], [8], [9]}, volume XXIV, Częstochowa, page 352:

     Bythnoscz substancia

     [Bytność substancia]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[10], [11], [12]}, volume XXIV, page 48:

     W[y] bythnoschi in situ

     [W[y] bytności in situ]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[13], [14], [15]}, volume XXIV, page 367:

     Bythnosczy unius essencie

     [Bytności unius essencie]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[16], [17], [18]}, volume XXIV, page 367:

     W bythnosczy in essencia

     [W bytności in essencia]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[19], [20], [21]}, volume XXV, page 157:

     Bithnosczy essencie

     [Bytności essencie]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[22], volume V, page 267:

     W yey bythnoszczy in substancia

     [W jej bytności in substancia]

   • 1880-1894 [XV med.], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności‎^[23], volume V, page 267:

     Bithnoszczy essencie

     [Bytności essencie]

   • 1874-1891 [1466], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[24], [25], [26]}, volume XXII, Łęczyca, page 15:

     Moya bythnoscz esse meum

     [Moja bytność esse meum]

   • 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 349v:

     Przes miloscz oczyscza schandza oth grzechow, a rodzacz vsznanye oczyscza rosum..., yschbi mogl czlovyek vidzecz ovego, gensche gest f swoye bithnosczy cromya czala fides enim operans per dileccionem mundat affectum a viciis et generans cognacionem mundat intellectum a fantasiis, ut intueri possit eum, qui est sine corpore subsistens

     [Przez miłość oczyszcza żądzę ot grzechow, a rodzać uznanie oczyszcza rozum..., iżby mogł człowiek widzieć owego, jenże jest w swoje bytności kromia ciała fides enim operans per dileccionem mundat affectum a viciis et generans cognacionem mundat intellectum a fantasiis, ut intueri possit eum, qui est sine corpore subsistens]

   • 1461-1467, Sermones. Rękopiśmienne ekscerpty pochodzące z rkpsu Archiwum i Biblioteki Krakowskiej Kapituły Katedralnej o sygn. 230 (dawna sygn. 1421/108 Mns) z roku 1461-1467, page 349v:

     Bithno­sczy

     [Bytności]

   • 1901 [1477], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 323:

     Sunt tres substancie bithnosczy

     [Sunt tres substancie bytności]

   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[27], volume III, Wrocław, page 288:

     S bythnosczy

     [S bytności]

   • 1874-1891 [XV p. post.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[28], [29], [30]}, volume XXV, page 176:

     Bythnoscz substancia

     [Bytność substancia]

   • 1901 [XV ex.], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume II, page 324:

     Bythnosczy subsistence

     [Bytności subsistence]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 46v:

     Essencia bythnoscz

     [Essencia bytność]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 132v:

     Substantia a substo quia substat accidenti ein selbwesen; etiam substantia dicitur possessio alicuius vel diuitie gysnoscz bythnoscz

     [Substantia a substo quia substat accidenti ein selbwesen; etiam substantia dicitur possessio alicuius vel diuitie gysnoscz bytność]

• Boryś, Wiesław (2005) “byt”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bytność”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• K. Nitsch, editor (1954), “bytność”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 209
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bytność”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “bytność”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk