cathaigh
Irish
Etymology 1
From Old Irish cathaigid.[1] By surface analysis, cath (“battle”) + -aigh.
Verb
cathaigh (present analytic cathaíonn, future analytic cathóidh, verbal noun cathú, past participle cathaithe) (literary)
Usage notes
While the verbal noun cathú is still the ordinary word for “temptation”, the finite verb cathaigh is now rarely used in the colloquial language.
Conjugation
conjugation of cathaigh (second conjugation)
| verbal noun | cathú | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | cathaithe | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | cathaím | cathaíonn tú; cathaír† |
cathaíonn sé, sí | cathaímid; cathaíonn muid |
cathaíonn sibh | cathaíonn siad; cathaíd† |
a chathaíonn; a chathaíos / a gcathaíonn* |
cathaítear |
| past | chathaigh mé; chathaíos | chathaigh tú; chathaís | chathaigh sé, sí | chathaíomar; chathaigh muid | chathaigh sibh; chathaíobhair | chathaigh siad; chathaíodar | a chathaigh / ar chathaigh* |
cathaíodh |
| past habitual | chathaínn / gcathaínn‡‡ | chathaíteá / gcathaíteᇇ | chathaíodh sé, sí / gcathaíodh sé, s퇇 | chathaímis; chathaíodh muid / gcathaímis‡‡; gcathaíodh muid‡‡ | chathaíodh sibh / gcathaíodh sibh‡‡ | chathaídís; chathaíodh siad / gcathaídís‡‡; gcathaíodh siad‡‡ | a chathaíodh / a gcathaíodh* |
chathaítí / gcathaít퇇 |
| future | cathóidh mé; cathód; cathóchaidh mé† |
cathóidh tú; cathóir†; cathóchaidh tú† |
cathóidh sé, sí; cathóchaidh sé, sí† |
cathóimid; cathóidh muid; cathóchaimid†; cathóchaidh muid† |
cathóidh sibh; cathóchaidh sibh† |
cathóidh siad; cathóid†; cathóchaidh siad† |
a chathóidh; a chathós; a chathóchaidh†; a chathóchas† / a gcathóidh*; a gcathóchaidh*† |
cathófar; cathóchar† |
| conditional | chathóinn; chathóchainn† / gcathóinn‡‡; gcathóchainn†‡‡ | chathófá; chathóchthᆠ/ gcathófᇇ; gcathóchthᆇ‡ | chathódh sé, sí; chathóchadh sé, sí† / gcathódh sé, s퇇; gcathóchadh sé, s톇‡ | chathóimis; chathódh muid; chathóchaimis†; chathóchadh muid† / gcathóimis‡‡; gcathódh muid‡‡; gcathóchaimis†‡‡; gcathóchadh muid†‡‡ | chathódh sibh; chathóchadh sibh† / gcathódh sibh‡‡; gcathóchadh sibh†‡‡ | chathóidís; chathódh siad; chathóchadh siad† / gcathóidís‡‡; gcathódh siad‡‡; gcathóchadh siad†‡‡ | a chathódh; a chathóchadh† / a gcathódh*; a gcathóchadh*† |
chathófaí; chathóchthaí† / gcathófa퇇; gcathóchtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go gcathaí mé; go gcathaíod† |
go gcathaí tú; go gcathaír† |
go gcathaí sé, sí | go gcathaímid; go gcathaí muid |
go gcathaí sibh | go gcathaí siad; go gcathaíd† |
— | go gcathaítear |
| past | dá gcathaínn | dá gcathaíteá | dá gcathaíodh sé, sí | dá gcathaímis; dá gcathaíodh muid |
dá gcathaíodh sibh | dá gcathaídís; dá gcathaíodh siad |
— | dá gcathaítí |
| imperative | ||||||||
| – | cathaím | cathaigh | cathaíodh sé, sí | cathaímis | cathaígí; cathaídh† |
cathaídís | — | cathaítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Synonyms
Further reading
- Dinneen, Patrick S. (1904) “caṫuiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 122
- Ó Dónaill, Niall (1977) “cathaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
Etymology 2
See the etymology of the corresponding lemma form.
Noun
cathaigh
Adjective
cathaigh
- inflection of cathach:
- masculine vocative/genitive singular
- (archaic or dialectal) feminine dative singular
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| cathaigh | chathaigh | gcathaigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cathaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language