ceansaigh

Irish

Alternative forms

ceannsuigh (superseded)

Etymology

From Middle Irish cennsaigid (“to tame”), from Old Irish cennais (“mild, gentle”).^[1] By surface analysis, ceansa (“gentle”) +‎ -igh.

Pronunciation

(Munster) IPA^(key): /ˈcɑun̪ˠsˠɪɟ/
(Galway) IPA^(key): /ˈcan̪ˠsˠə/
(Mayo) IPA^(key): /ˈcan̪ˠsˠiː/
(Ulster) IPA^(key): /ˈcan̪ˠsˠi/

Verb

ceansaigh (present analytic ceansaíonn, future analytic ceansóidh, verbal noun ceansú, past participle ceansaithe) (transitive)

to appease, pacify
to tame, control

Conjugation

conjugation of ceansaigh (second conjugation)

tense	singular			plural			relative	autonomous
verbal noun	ceansú
past participle	ceansaithe
tense	first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative
present	ceansaím	ceansaíonn tú; ceansaír^†	ceansaíonn sé, sí	ceansaímid; ceansaíonn muid	ceansaíonn sibh	ceansaíonn siad; ceansaíd^†	a cheansaíonn; a cheansaíos / a gceansaíonn*	ceansaítear
past	cheansaigh mé; cheansaíos	cheansaigh tú; cheansaís	cheansaigh sé, sí	cheansaíomar; cheansaigh muid	cheansaigh sibh; cheansaíobhair	cheansaigh siad; cheansaíodar	a cheansaigh / ar cheansaigh*	ceansaíodh
past habitual	cheansaínn / gceansaínn‡‡	cheansaíteá / gceansaíteá‡‡	cheansaíodh sé, sí / gceansaíodh sé, sí‡‡	cheansaímis; cheansaíodh muid / gceansaímis‡‡; gceansaíodh muid‡‡	cheansaíodh sibh / gceansaíodh sibh‡‡	cheansaídís; cheansaíodh siad / gceansaídís‡‡; gceansaíodh siad‡‡	a cheansaíodh / a gceansaíodh*	cheansaítí / gceansaítí‡‡
future	ceansóidh mé; ceansód; ceansóchaidh mé^†	ceansóidh tú; ceansóir^†; ceansóchaidh tú^†	ceansóidh sé, sí; ceansóchaidh sé, sí^†	ceansóimid; ceansóidh muid; ceansóchaimid^†; ceansóchaidh muid^†	ceansóidh sibh; ceansóchaidh sibh^†	ceansóidh siad; ceansóid^†; ceansóchaidh siad^†	a cheansóidh; a cheansós; a cheansóchaidh^†; a cheansóchas^† / a gceansóidh; a gceansóchaidh^†	ceansófar; ceansóchar^†
conditional	cheansóinn; cheansóchainn^† / gceansóinn‡‡; gceansóchainn^†‡‡	cheansófá; cheansóchthá^† / gceansófá‡‡; gceansóchthá^†‡‡	cheansódh sé, sí; cheansóchadh sé, sí^† / gceansódh sé, sí‡‡; gceansóchadh sé, sí^†‡‡	cheansóimis; cheansódh muid; cheansóchaimis^†; cheansóchadh muid^† / gceansóimis‡‡; gceansódh muid‡‡; gceansóchaimis^†‡‡; gceansóchadh muid^†‡‡	cheansódh sibh; cheansóchadh sibh^† / gceansódh sibh‡‡; gceansóchadh sibh^†‡‡	cheansóidís; cheansódh siad; cheansóchadh siad^† / gceansóidís‡‡; gceansódh siad‡‡; gceansóchadh siad^†‡‡	a cheansódh; a cheansóchadh^† / a gceansódh; a gceansóchadh^†	cheansófaí; cheansóchthaí^† / gceansófaí‡‡; gceansóchthaí^†‡‡
subjunctive
present	go gceansaí mé; go gceansaíod^†	go gceansaí tú; go gceansaír^†	go gceansaí sé, sí	go gceansaímid; go gceansaí muid	go gceansaí sibh	go gceansaí siad; go gceansaíd^†	—	go gceansaítear
past	dá gceansaínn	dá gceansaíteá	dá gceansaíodh sé, sí	dá gceansaímis; dá gceansaíodh muid	dá gceansaíodh sibh	dá gceansaídís; dá gceansaíodh siad	—	dá gceansaítí
imperative
–	ceansaím	ceansaigh	ceansaíodh sé, sí	ceansaímis	ceansaígí; ceansaídh^†	ceansaídís	—	ceansaítear

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Derived terms

ceansaitheoir m (“appeaser, pacifier; tamer”)
neamhcheansaithe (“untamed, uncontrolled; unpacified, unbroken”, adjective)

Related terms

ceansacht f (“gentleness, meekness; tameness”)

Mutation

Mutated forms of *ceansaigh*
radical	lenition	eclipsis
ceansaigh	cheansaigh	gceansaigh

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “cennsaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language