cumhdaigh
Irish
Alternative forms
- cúmhdaigh, cumhduigh, cúmhduigh (obsolete)[1]
Etymology
From Middle Irish cumtaigid (whence also Scottish Gaelic còmhdaich and Manx coodee), denominal from Old Irish cumtach, the verbal noun of con·utaing.[2]
Pronunciation
- (Munster) IPA(key): /ˈkuːd̪ˠɪɟ/
- (Galway) IPA(key): /ˈkuːd̪ˠə/
- (Mayo, Ulster) IPA(key): /ˈkuːd̪ˠi(ː)/[3]
Verb
cumhdaigh (present analytic cumhdaíonn, future analytic cumhdóidh, verbal noun cumhdach, past participle cumhdaithe)
- to cover, cover up
- to keep, preserve, protect
- Synonym: coinnigh
- (law, literary) to enshrine (protect within an official law or treaty)
- to upholster
- to jacket (enclose or encase in a jacket)
- to muffle (wrap up for warmth, protection or security)
- to roof (cover or furnish with a roof)
- Synonym: díon
- (literary) to build
Conjugation
conjugation of cumhdaigh (second conjugation)
| verbal noun | cumhdach | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | cumhdaithe | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | cumhdaím | cumhdaíonn tú; cumhdaír† |
cumhdaíonn sé, sí | cumhdaímid; cumhdaíonn muid |
cumhdaíonn sibh | cumhdaíonn siad; cumhdaíd† |
a chumhdaíonn; a chumhdaíos / a gcumhdaíonn* |
cumhdaítear |
| past | chumhdaigh mé; chumhdaíos | chumhdaigh tú; chumhdaís | chumhdaigh sé, sí | chumhdaíomar; chumhdaigh muid | chumhdaigh sibh; chumhdaíobhair | chumhdaigh siad; chumhdaíodar | a chumhdaigh / ar chumhdaigh* |
cumhdaíodh |
| past habitual | chumhdaínn / gcumhdaínn‡‡ | chumhdaíteá / gcumhdaíteᇇ | chumhdaíodh sé, sí / gcumhdaíodh sé, s퇇 | chumhdaímis; chumhdaíodh muid / gcumhdaímis‡‡; gcumhdaíodh muid‡‡ | chumhdaíodh sibh / gcumhdaíodh sibh‡‡ | chumhdaídís; chumhdaíodh siad / gcumhdaídís‡‡; gcumhdaíodh siad‡‡ | a chumhdaíodh / a gcumhdaíodh* |
chumhdaítí / gcumhdaít퇇 |
| future | cumhdóidh mé; cumhdód; cumhdóchaidh mé† |
cumhdóidh tú; cumhdóir†; cumhdóchaidh tú† |
cumhdóidh sé, sí; cumhdóchaidh sé, sí† |
cumhdóimid; cumhdóidh muid; cumhdóchaimid†; cumhdóchaidh muid† |
cumhdóidh sibh; cumhdóchaidh sibh† |
cumhdóidh siad; cumhdóid†; cumhdóchaidh siad† |
a chumhdóidh; a chumhdós; a chumhdóchaidh†; a chumhdóchas† / a gcumhdóidh*; a gcumhdóchaidh*† |
cumhdófar; cumhdóchar† |
| conditional | chumhdóinn; chumhdóchainn† / gcumhdóinn‡‡; gcumhdóchainn†‡‡ | chumhdófá; chumhdóchthᆠ/ gcumhdófᇇ; gcumhdóchthᆇ‡ | chumhdódh sé, sí; chumhdóchadh sé, sí† / gcumhdódh sé, s퇇; gcumhdóchadh sé, s톇‡ | chumhdóimis; chumhdódh muid; chumhdóchaimis†; chumhdóchadh muid† / gcumhdóimis‡‡; gcumhdódh muid‡‡; gcumhdóchaimis†‡‡; gcumhdóchadh muid†‡‡ | chumhdódh sibh; chumhdóchadh sibh† / gcumhdódh sibh‡‡; gcumhdóchadh sibh†‡‡ | chumhdóidís; chumhdódh siad; chumhdóchadh siad† / gcumhdóidís‡‡; gcumhdódh siad‡‡; gcumhdóchadh siad†‡‡ | a chumhdódh; a chumhdóchadh† / a gcumhdódh*; a gcumhdóchadh*† |
chumhdófaí; chumhdóchthaí† / gcumhdófa퇇; gcumhdóchtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go gcumhdaí mé; go gcumhdaíod† |
go gcumhdaí tú; go gcumhdaír† |
go gcumhdaí sé, sí | go gcumhdaímid; go gcumhdaí muid |
go gcumhdaí sibh | go gcumhdaí siad; go gcumhdaíd† |
— | go gcumhdaítear |
| past | dá gcumhdaínn | dá gcumhdaíteá | dá gcumhdaíodh sé, sí | dá gcumhdaímis; dá gcumhdaíodh muid |
dá gcumhdaíodh sibh | dá gcumhdaídís; dá gcumhdaíodh siad |
— | dá gcumhdaítí |
| imperative | ||||||||
| – | cumhdaím | cumhdaigh | cumhdaíodh sé, sí | cumhdaímis | cumhdaígí; cumhdaídh† |
cumhdaídís | — | cumhdaítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Noun
cumhdaigh
- inflection of cumhdach:
- vocative/genitive singular
- nominative/dative plural
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| cumhdaigh | chumhdaigh | gcumhdaigh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- ^ “cumhdaigh”, in Historical Irish Corpus, 1600–1926, Royal Irish Academy
- ^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “con·utainc, con·utaing”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- ^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 130, page 50
Further reading
- Dinneen, Patrick S. (1904) “cuṁduiġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 216
- Ó Dónaill, Niall (1977) “cumhdaigh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN