czyściec

Borrowed from Old Czech čistec. By surface analysis, czyścić +‎ -ec. First attested in the 15th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /t͡ʃʲʲiɕt͡ɕʲɛt͡sʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /t͡ʃʲʲiɕt͡ɕʲɛt͡sʲ/

czyściec m animacy unattested (related adjective czyscowy)

1. (attested in Christianity) Purgatory
   • 1901 [XV med.], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 428:

     On yest w pyeklye albo w czysczczv

     [On jest w piekle albo w czyśccu]

   • 1874-1891 [XV med.], Rozprawy i Sprawozdania z Posiedzeń Wydziału Filologicznego Akademii Umiejętności‎^{[1], [2], [3]}, volume XXIV, page 359:

     Alle yvz mvssø za to w czyssczv wygorzecz

     [Ale już muszę za to w czyśćcu wygorzeć]

2. hedgehyssop (Gratiola officinalis)
   • 1900 [1419], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[4], number 5275:

     Czisczecz accutella, citeraticus

     [Czyściec accutella, citeraticus]

   • 1900 [1437], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[5], number 2665:

     Czi­sczecz lavendula, paralitica, acutilla, herba angelica, herba diabolica, purisago

     [Czyściec lavendula, paralitica, acutilla, herba angelica, herba diabolica, purisago]

   • 1900 [1460], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[6], number 3581:

     Czysczyecz herba bona

     [Czyściec herba bona]

   • 1900 [1464], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[7], number 4895:

     Czyscziecz paralitica

     [Czyściec paralitica]

   • 1900 [c. 1465], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[8], number 4538:

     Czyszcyecz purisago

     [Czyściec purisago]

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[9], number 304:

     Czysczecz herba munda, purisago

     [Czyściec herba munda, purisago]

   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[10], number 1871:

     Byaly czysczec

     [Biały czyściec]

   • 1900 [1478], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[11], number 2308:

     Czysczecz tentaria

     [Czyściec tentaria]

   • 1900 [1484], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[12], number 6148:

     Czyszczyecz lauendula

     [Czyściec lauendula]

   • 1900 [c. 1500], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[13], number 2084:

     Ciszczecz mercurialis

     [Czyściec mercurialis]

3. yellow toadflax (Linaria vulgaris)
   • 1900 [1472], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[14], number 306:

     Czisczecz Marie linaria

     [Czyściec Marie linaria]

   • 1900 [c. 1500], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[15], number 7179:

     Czyschyecz linaria

     [Czyściec linaria]

4. (hapax legomenon) herb bennet (Geum urbanum)
   • 1900 [1484], Józef Rostafiński, editor, Symbola ad historiam naturalem medii aevi = Średniowieczna historya naturalna w Polsce. Ps 2‎^[16], number 6093:

     Czisczyecz garioffilata

     [Czyściec garioffilata]

5. (attested in Greater Poland, hapax legomenon) Chinese cinnamon (Cinnamomum cassia)
   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 24r:

     Casia est arbor aromatica et scribitur per simplex s morsky kvyath vel czysczyecz

     [Casia est arbor aromatica et scribitur per simplex s morski kwiat vel czyściec]

6. (attested in hapax legomenon) The meaning of this term is uncertain.
   • 1876-1929 [c. 1455], Vatroslav Jagić, editor, Archiv für slavische Philologie‎^[17], volume XIV, Miechów, Kruchowo, page 489:

     Czysczecz contraria

     [Czyściec contraria]

• Polish: czyściec

• Bańkowski, Andrzej (2000) “czyściec”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• K. Nitsch, editor (1955), “czyściec”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 434
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “czyściec”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “czyściec”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish czyściec. By surface analysis, czyścić +‎ -ec.

• IPA^(key): /ˈt͡ʂɘɕ.t͡ɕɛt͡s/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɘɕt͡ɕɛt͡s
• Syllabification: czyś‧ciec

czyściec m inan (related adjective czyśćcowy)

1. (Christianity) Purgatory

   Synonym: purgatorium

2. (figuratively) purgatory (any situation where suffering is endured, particularly as part of a process of redemption)
3. any plant of the genus Stachys

• czyściec in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• czyściec in Polish dictionaries at PWN