kısır
See also: kisir
Gagauz
| Cyrillic | кысыр | |
|---|---|---|
Alternative forms
- câsâr (pre-1950's spelling)
Etymology
Inherited from Old Anatolian Turkish قصیر (qısır), from Proto-Turkic *kïsïr (“barren, sterile”); cognate with Azerbaijani qısır and Turkish kısır.[1]
Pronunciation
- IPA(key): /kɨˈsɨr/
- Hyphenation: kı‧sır
Adjective
kısır (comparative taa kısır, superlative en kısır)
- (of an animal or a person) unable to reproduce; sterile, barren, infertile, infecund
- ineklär kısır ― the cows are infertile
- (of a plant) not bearing product; infertile, barren
- (of the soil) infertile
- bu er kısır ― this ground is infertile
Derived terms
- kısırak
- kısırcı
- kısırlaştırmaa
- kısırlı
References
- ^ András Rajki, A Concise Gagauz Dictionary with etymologies and Turkish, Azerbaijani, Crimean Tatar and Turkmen cognates, 2007
Further reading
- Ciachir, Mihail (1938) “câsâr”, in Dicționar gagauzo (tiurco)–român pentru gagauzii din Basarabia (in Romanian), Chișinău, page 29
- N. A Baskakov, editor (1972), “кысыр”, in Gagauzsko-Russko-Moldavskij Slovarʹ [Gagauz-Russian-Moldovan Dictionary], Moskva: Izdatelʹstvo Sovetskaja Enciklopedija, →ISBN, page 313
Turkish
Pronunciation
- IPA(key): /kɯˈsɯɾ/
- Hyphenation: kı‧sır
Etymology 1
Inherited from Ottoman Turkish قیصیر (ḳıṣır), from Old Anatolian Turkish قصیر (qısır), from Proto-Turkic *kïsïr.[1][2][3]
Adjective
kısır
- (of humans, animals, plants) sterile, fruitless, infertile
- Synonym: yoz
- (of soil) barren
- Synonym: yoz
- (figuratively) fruitless, useless, effete, vain
- (biology, of an organism) that has no reproduction process in its body, sterile
- Synonym: steril
Declension
| present tense | ||
|---|---|---|
| positive declarative | positive interrogative | |
| ben (I am) | kısırım | kısır mıyım? |
| sen (you are) | kısırsın | kısır mısın? |
| o (he/she/it is) | kısır / kısırdır | kısır mı? |
| biz (we are) | kısırız | kısır mıyız? |
| siz (you are) | kısırsınız | kısır mısınız? |
| onlar (they are) | kısır(lar) | kısır(lar) mı? |
| past tense | ||
| positive declarative | positive interrogative | |
| ben (I was) | kısırdım | kısır mıydım? |
| sen (you were) | kısırdın | kısır mıydın? |
| o (he/she/it was) | kısırdı | kısır mıydı? |
| biz (we were) | kısırdık | kısır mıydık? |
| siz (you were) | kısırdınız | kısır mıydınız? |
| onlar (they were) | kısırdılar | kısır mıydılar? |
| indirect past | ||
| positive declarative | positive interrogative | |
| ben (I was) | kısırmışım | kısır mıymışım? |
| sen (you were) | kısırmışsın | kısır mıymışsın? |
| o (he/she/it was) | kısırmış | kısır mıymış? |
| biz (we were) | kısırmışız | kısır mıymışız? |
| siz (you were) | kısırmışsınız | kısır mıymışsınız? |
| onlar (they were) | kısırmışlar | kısır mıymışlar? |
| conditional | ||
| positive declarative | positive interrogative | |
| ben (if I) | kısırsam | kısır mıysam? |
| sen (if you) | kısırsan | kısır mıysan? |
| o (if he/she/it) | kısırsa | kısır mıysa? |
| biz (if we) | kısırsak | kısır mıysak? |
| siz (if you) | kısırsanız | kısır mıysanız? |
| onlar (if they) | kısırsalar | kısır mıysalar? |
For negative forms, use the appropriate form of değil.
Derived terms
- kısır döngü
- kısırlaştırmak
- kısırlık
Related terms
Etymology 2
A recent adaptation in the southeast of Arabic كِسَر (kisar, “fragments”), less likely an alternative vocalization of كَسْر (kasr, “fraction, breaking”) or even كِسْر (kisr, “limb”) when used after a name of a cooking-pot meaning a pot “of several things joined together”.[4]
Noun
kısır (definite accusative kısırı, plural kısırlar)
Declension
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Descendants
- → Arabic: كِسِر (kısır), قِسِر (qısır)
- → English: kisir
- → German: Kısır, Kisir
- → Russian: кисир (kisir)
- → Ukrainian: кисир (kysyr)
References
- ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “kısır¹”, in Nişanyan Sözlük
- ^ Clauson, Gerard (1972) “kısır”, in An Etymological Dictionary of pre-thirteenth-century Turkish, Oxford: Clarendon Press, →ISBN, →OCLC, page 668
- ^ Starostin, Sergei, Dybo, Anna, Mudrak, Oleg (2003) “*Kɨsɨr”, in Etymological dictionary of the Altaic languages (Handbuch der Orientalistik; VIII.8), Leiden, New York, Köln: E.J. Brill
- ^ Nişanyan, Sevan (2002–) “kısır²”, in Nişanyan Sözlük
Further reading
- “kısır”, in Turkish dictionaries, Türk Dil Kurumu
- Çağbayır, Yaşar (2007) “kısır¹”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 2634
- Çağbayır, Yaşar (2007) “kısır²”, in Ötüken Türkçe Sözlük (in Turkish), Istanbul: Ötüken Neşriyat, page 2635
- Eren, Hasan (1999) “kısır”, in Türk Dilinin Etimolojik Sözlüğü [Etymological Dictionary of the Turkish Language][1] (in Turkish), Ankara: Bizim Büro Basım Evi