krew

Inherited from Proto-Slavic *kry̑.

• IPA^(key): /ˈkrɛf/
• Rhymes: -ɛf
• Syllabification: krew

krew f

1. blood (vital liquid flowing in the bodies of many types of animals that usually conveys nutrients and oxygen)

• Stefan Ramułt (1893) “krev”, in Słownik języka pomorskiego czyli kaszubskiego (in Kashubian), page 79
• Jan Trepczyk (1994) “krew”, in Słownik polsko-kaszubski (in Kashubian), volumes 1–2
• Eùgeniusz Gòłąbk (2011) “krew”, in Słownik Polsko-Kaszubski / Słowôrz Pòlskò-Kaszëbsczi‎^[1]
• “krew”, in Internetowi Słowôrz Kaszëbsczégò Jãzëka [Internet Dictionary of the Kashubian Language], Fundacja Kaszuby, 2022

• kry

Inherited from Proto-Slavic *kry̑. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /krɛfʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /krɛfʲ/

krew f (related adjective krewny)

1. (attested in Lesser Poland, Greater Poland) blood (vital liquid flowing in the bodies of many types of animals that usually conveys nutrients and oxygen)

   Synonym: posoka

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 13, 6:

     Richle nogi gich ku przeliczu krwe (ad effundendum sanguinem)

     [Rychłe nogi jich ku przeliciu krwie (ad effundendum sanguinem)]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 36r:

     Cruor blut poszoką krew'

     [Cruor blut posoka krew']

   • 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 58:

     To gest zayste kelich krwe moyey (calix sanguinis mei)..., yaasz krew za waas y za wele luda bąndze roszlana

     [To jest zajiste kielich krwie mojej (calix sanguinis mei)..., jaż krew za was i za wiele luda będzie rozlana]

   • 1424, Kanon mszy św., Canon missae., volume III, page 66:

     Przyyąncze czyala y krwe (perceptio corporis) ... ne bøndz my na sąnd any na potøpyene

     [Przyjęcie ciała i krwie ... nie bądź mi na sąd ani na potępienie]

2. (figuratively, attested in Greater Poland) death (cessation of life and all associated processes)

   Synonym: śmierć

   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[3], Greater Poland, pages 9, 12:

     Powyedaycze myedzy lyudem naukę yego, bo zyskuyę krwye (quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est) gych wspomyenąl iest, nye zapomyenąl iest wolanya vbogych

     [Powiedajcie miedzy ludem naukę jego, bo zyskuję krwie (quoniam requirens sanguinem eorum recordatus est) jich wspomienął jest, nie zapomienął jest wołania ubogich]

3. murder

   Synonym: morderstwo

   • 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 22, 2:

     A pakly wilomy zlodzyey doom, ... a nalyeszon bi byl, a wszøøw ranø vmarlby, ten ktory bi byl, nye bødzye wynyen krwye (percussor non erit reus sanguinis)

     [A pakli wyłomi złodziej dom, ... a nalezion by był, a wziąw ranę umarłby, ten ktory by bił, nie będzie winien krwie (percussor non erit reus sanguinis)]

4. (attested in Lesser Poland) responsibility for murder
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[5], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 50, 15:

     Zbaw me ode krwy (libera me de sanguinibus), bosze

     [Zbaw mie ode krwi (libera me de sanguinibus), Boże]

5. (attested in Lesser Poland) human; man; person

   Synonym: człowiek

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[6], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 93, 21:

     Iuczachø w duszø prawego a crew newinnø (sanguinem innocentem, Puł: krew prawego) potøpyachø

     [Łuczachą w duszę prawego a krew niewinną (sanguinem innocentem, Puł: krew prawego) potępiachą]

6. (attested in Greater Poland) blood (family relationship due to birth)
   • 1902 [1406], “Wybór zapisek sądowych grodzkich i ziemskich wielkopolskich z XV wieku”, in Franciszek Piekosiński, editor, Studia, rozprawy i materiały z dziedziny historii polskiej i prawa polskiego‎^[7], volume 6, Poznań, Pyzdry, Kościan, Gniezno, page 306:

     Dzerszek yest krwø bliszszi ku Clonowczu... nisz Ramsz

     [Dzierżek jest krwią bliższy ku Klonowcu... niż Ramsz]

7. (attested in Greater Poland) blood; lineage

   Synonym: ród

   • 1959 [1390], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 272, Poznań:

     Jandrzey iest nasz brath, nasz kleynothnik y z nassey krwe wyssedl

     [Jędrzej jest nasz brat, nasz klejnotnik i z naszej krwie wyszedł]

8. (attested in Greater Poland) blood; relative
   • 1959 [1393], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 178, Poznań:

     Jan gest nasz brat, naszego cleynota, naszego sczitha y nasza kref

     [Jan jest nasz brat, naszego klejnota, naszego szczyta i nasza krew]

9. (attested in Greater Poland) blood (sap or juice which flows in or from plants)
   • 1916 [second half of the 15th century], Stanisław Słoński, editor, Psałterz puławski‎^[8], Greater Poland, page Deut 21:

     Postawyl gy nad wyssokø zyemyø, aby yadl... kozly z tlustoszczyø pszenycze a krew grona (sanguinem uvae biberet meracissimum Deut 32, 14) pyl[y] nayczyszczø

     [Postawił ji nad wysoką ziemią, aby jadł... kozły z tlustością pszenice a krew grona (sanguinem uvae biberet meracissimum Deut 32, 14) pił[y] najczyscz<sz>ą]

• Polish: krew
• Silesian: krew

• Boryś, Wiesław (2005) “krew”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “krew”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Mańczak, Witold (2017) “krew”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “krew”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “krew”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “krew”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

Inherited from Old Polish krew.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛf
• Syllabification: krew

krew f

1. blood (vital liquid flowing in the bodies of many types of animals that usually conveys nutrients and oxygen)
2. blood (temper of mind; disposition; mood)

   Synonym: temperament

3. blood (origin, kinship; race)
4. (Middle Polish, physiology) discharge

   Synonym: wydzielina

5. (Middle Polish) blood; Further details are uncertain.
   • 1572, Sz. Budny, Biblija‎^[9], page Ps 5/7[6]:

     mężem krwáwym y zdrajcą wł. krwie y zdrády/ ále krwi ieſt plurale. (‒) brzydzi ſię Iehowá.

     [mężem krwawym i zdrajcą wł. krwie i zdrady/ ale krwi jest plurale. (‒) brzydzi się Jehowa.]

According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), krew is one of the most used words in Polish, appearing 30 times in scientific texts, 11 times in news, 6 times in essays, 23 times in fiction, and 17 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 87 times, making it the 732nd most common word in a corpus of 500,000 words.^[1]

• krew in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• krew in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “krew”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “KREW”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 03.06.2009
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “krew”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “krew”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1902), “krew”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 2, Warsaw, page 546

Inherited from Old Polish krew.

• IPA^(key): /ˈkrɛf/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛf
• Syllabification: krew

krew f

1. blood (vital liquid flowing in the bodies of many types of animals that usually conveys nutrients and oxygen)

• krew in dykcjonorz.eu
• krew in silling.org
• Aleksandra Wencel (2023) “krew”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 338