nadzieja

Inherited from Proto-Slavic *naděja. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /na(ː)d͡ʑʲɛja/
• IPA^(key): (15^th CE) /nad͡ʑʲɛja/, /nɒd͡ʑʲɛja/

nadzieja f

1. (attested in Lesser Poland, Masovia) hope (feeling of trust, confidence, belief or expectation that something wished for can or will happen)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 4, 10:

     Bo ty, gospodne, osobne w nadzegi (in spe) postawil ies me

     [Bo ty, Gospodnie, osobnie w nadzieji (in spe) postawił jeś mie]

   • 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 38:

     Chczemy, abi na dzedzinye, o ktorą szą skarga dzye alybo rvszona bicz w nadzegi gest (pro qua quaestio agitatur vel ventilari speratur), przes slvzebnyka... rok poszwanya... yawnye byl wszyawyon

     [Chcemy, aby na dziedzinie, o ktorą się skarga dzieje alibo ruszona być w nadzieji jest (pro qua quaestio agitatur vel ventilari speratur), przez służebnika... rok pozwania... jawnie był wzjawion]

2. (attested in Lesser Poland) hope (person or thing that is a source of hope)
   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], page I Prol 9:

     Iaco helm zaszczicza, nadzeia (spes) zbawena iest

     [Jako hełm zaszczyca, nadzieja (spes) zbawienia jest]

3. (attested in Greater Poland) unknown right or obligation
   • 1888 [1394], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV‎^[3], Greater Poland, page 70:

     Iakom do was posla ne slal ani w nadzeyø oracz kazal

     [Jakom do was posła nie słał ani w nadzieję orać kazał]

4. (attested in Silesia) The meaning of this term is uncertain. Possibilities include:
   1. doubt, despair
      • 1956 [Middle of the 15th century], Jerzy Woronczak, editor, Teksty polskie w rękopisie nr 43 Biblioteki Kapitulnej we Wrocławiu z połowy XV wieku‎^[4], Silesia, page 62v:

        Decimo dico, quod in inferno est desperacio *naczeya

        [Decimo dico, quod in inferno est desperacio nadzieja]

• Polish: nadzieja
• Silesian: nadzieja

• Boryś, Wiesław (2005) “nadzieja”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “nadzieja”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “nadzieja”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “nadzieja”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish nadzieja.

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛja
• Syllabification: na‧dzie‧ja
• Homophone: Nadzieja

nadzieja f (related adjective nadziejny)

1. hope (feeling of trust, confidence, belief or expectation that something wished for can or will happen) [with na (+ accusative) ‘for what’]

   Ciągle jest nadzieja na zwycięstwo. ― There is still hope for victory.

2. hope (person or thing that is a source of hope)
3. hope (actual thing wished for)
4. (Middle Polish, Christianity) hope (virtuous desire for future good)
5. (Middle Polish) opinion; judgement

   Synonyms: opinia, sąd, zdanie

• nadzieja in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• nadzieja in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “nadzieja”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Małgorzata B. Majewska (09.12.2011) “NADZIEJA”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “nadzieja”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “nadzieja”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1904), “nadzieja”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 3, Warsaw, page 61
• Wanda Decyk-Zięba, editor (2018-2022), “nadzieja”, in Dydaktyczny Słownik Etymologiczno-historyczny Języka Polskiego [A Didactic, Historical, Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish), →ISBN

Inherited from Old Polish nadzieja.

• IPA^(key): /naˈd͡ʑɛ.ja/

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ɛja
• Syllabification: na‧dzie‧ja

nadzieja f

1. hope (feeling of trust, confidence, belief or expectation that something wished for can or will happen)

• nadzieja in silling.org
• Bogdan Kallus (2020) “nadzieja”, in Słownik Gōrnoślōnskij Gŏdki, IV edition, Chorzów: Pro Loquela Silesiana, →ISBN, page 90
• Henryk Jaroszewicz (2022) “nadzieja”, in Zasady pisowni języka śląskiego (in Polish), Siedlce: Wydawnictwo Naukowe IKR[i]BL, page 99
• Aleksandra Wencel (2023) “nadźeja”, in Dykcjůnôrz ślų̊sko-polski, page 429