przypowiedzieć

From przy- +‎ powiedzieć. First attested in 1427.^[1]

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /pr̝ipɔvʲɛd͡ʑʲɛt͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /pr̝ipɔvʲɛd͡ʑʲɛt͡ɕʲ/

przypowiedzieć pf (imperfective przypowiadać)

1. (reflexive with się, law, attested in Greater Poland) to make a legal claim
   • 1858 [c. 1408], Wojciech Szurkowski z Ponieca, “Wyroki sądów miejskich czyli ortyle [Urban court rulings i.e. "Ortyls"]”, in Wacław Aleksander Maciejowski, editor, Historia prawodawstw słowiańskich [History of Slavic lawmaking], volume 6, Poniec, page 119:

     A czwarthy (sc. człowiek) przyszedl przed gayny sząd y przypowyedzyal szye tesz k temu gymyenyu (locutus est eciam super debita viri pro debito suo)

     [A czwarty (sc. człowiek) przyszedł przed gajny sąd i przypowiedział sie też k temu jimieniu (locutus est eciam super debita viri pro debito suo)]

   • 1934 [1460], Leon Białkowski, editor, Lubelska księga podkomorska piętnastego wieku. Liber succamerarii terrae Lublinensis saeculi XV‎^[1], Lublin, page 93:

     Quomodo veniens dominus Sbigneus incepit loqui al. przypowyedzal sye: Domine succamerarie, sentenciate mihi penam

     [Quomodo veniens dominus Sbigneus incepit loqui al. przypowiedział sie: Domine succamerarie, sentenciate mihi penam]

2. to judge, to decide, to adjudge
   • 1868 [1499], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[2], volume XV (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 375:

     Terminum habuit kmetho nobilis Leszyeczky, qui fuit captus equam myszathą apud Iwaszko de suburbio castrensi et asseruit..., quod fuisset ei subtracta equa et dictus Iwaszko asseruit, quod emit in foro... Hic kmetho nobilis Leszyeczky non stetit... Cui prefato Iwasko ius mandavit al. przypovyedzyal equam

     [Terminum habuit kmetho nobilis Lesiecki, qui fuit captus equam myszatą apud Iwaszko de suburbio castrensi et asseruit..., quod fuisset ei subtracta equa et dictus Iwaszko asseruit, quod emit in foro... Hic kmetho nobilis Lesiecki non stetit... Cui prefato Iwaszko ius mandavit al. przypowiedział equam]

• Polish: przypowiedzieć

• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “przypowiedzieć, przypowiedzieć się”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

Inherited from Old Polish przypowiedzieć. By surface analysis, przy- +‎ powiedzieć.

• Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
• Syllabification: przy‧po‧wie‧dzieć

przypowiedzieć pf (imperfective przypowiadać)

1. (transitive, obsolete) to speak, to tell; to narrate
2. (transitive, obsolete) to announce, to inform; to commission
3. (transitive, Middle Polish) to declare (to assert or announce formally, officially, explicitly, or emphatically)

   Synonym: wypowiedzieć

4. (transitive, Middle Polish) to assign (to designate or set apart something for some purpose)

   Synonyms: przydzielić, wyznaczyć

5. (transitive, Middle Polish) to allow

   Synonym: zezwolić

6. (transitive, Middle Polish) to chime in (to add to what someone is saying)
7. (transitive, Middle Polish) to promise, to pledge

   Synonym: przyrzec

8. (transitive, Middle Polish) to announce what will happen next
9. (reflexive with się, obsolete, law) to make a legal claim
10. (reflexive with się, Middle Polish, law) to join a dispute in a trial
11. (reflexive with się, Middle Polish) to claim, to admit

• przypowiedzieć in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przypowiedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “przypowiedzieć się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Paweł Kupiszewski (21.01.2021) “PRZYPOWIEDZIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Paweł Kupiszewski (21.01.2021) “PRZYPOWIEDZIEĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century]
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “przypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “przypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1912), “przypowiedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 5, Warsaw, page 349