truailligh
Irish
Etymology
Back-formation from truaillithe, from Old Irish drúailnide, apparently a differently prefixed form related to éilnithe, past participle of as·lena (“to pollute, defile”).[1]
Verb
truailligh (present analytic truaillíonn, future analytic trualleoidh, verbal noun truailliú, past participle truaillithe)
- to corrupt, deprave, adulterate, debase
- Synonyms: éilligh, adhaltranaigh
- to defile, pollute
- to contaminate, taint, poison
- to desecrate, profane
Conjugation
conjugation of truailligh (second conjugation)
| verbal noun | truailliú | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| past participle | truaillithe | |||||||
| tense | singular | plural | relative | autonomous | ||||
| first | second | third | first | second | third | |||
| indicative | ||||||||
| present | truaillím | truaillíonn tú; truaillír† |
truaillíonn sé, sí | truaillímid; truaillíonn muid |
truaillíonn sibh | truaillíonn siad; truaillíd† |
a thruaillíonn; a thruaillíos / a dtruaillíonn* |
truaillítear |
| past | thruailligh mé; thruaillíos | thruailligh tú; thruaillís | thruailligh sé, sí | thruaillíomar; thruailligh muid | thruailligh sibh; thruaillíobhair | thruailligh siad; thruaillíodar | a thruailligh / ar thruailligh* |
truaillíodh |
| past habitual | thruaillínn / dtruaillínn‡‡ | thruaillíteá / dtruaillíteᇇ | thruaillíodh sé, sí / dtruaillíodh sé, s퇇 | thruaillímis; thruaillíodh muid / dtruaillímis‡‡; dtruaillíodh muid‡‡ | thruaillíodh sibh / dtruaillíodh sibh‡‡ | thruaillídís; thruaillíodh siad / dtruaillídís‡‡; dtruaillíodh siad‡‡ | a thruaillíodh / a dtruaillíodh* |
thruaillítí / dtruaillít퇇 |
| future | truailleoidh mé; truailleod; truailleochaidh mé† |
truailleoidh tú; truailleoir†; truailleochaidh tú† |
truailleoidh sé, sí; truailleochaidh sé, sí† |
truailleoimid; truailleoidh muid; truailleochaimid†; truailleochaidh muid† |
truailleoidh sibh; truailleochaidh sibh† |
truailleoidh siad; truailleoid†; truailleochaidh siad† |
a thruailleoidh; a thruailleos; a thruailleochaidh†; a thruailleochas† / a dtruailleoidh*; a dtruailleochaidh*† |
truailleofar; truailleochar† |
| conditional | thruailleoinn; thruailleochainn† / dtruailleoinn‡‡; dtruailleochainn†‡‡ | thruailleofá; thruailleochthᆠ/ dtruailleofᇇ; dtruailleochthᆇ‡ | thruailleodh sé, sí; thruailleochadh sé, sí† / dtruailleodh sé, s퇇; dtruailleochadh sé, s톇‡ | thruailleoimis; thruailleodh muid; thruailleochaimis†; thruailleochadh muid† / dtruailleoimis‡‡; dtruailleodh muid‡‡; dtruailleochaimis†‡‡; dtruailleochadh muid†‡‡ | thruailleodh sibh; thruailleochadh sibh† / dtruailleodh sibh‡‡; dtruailleochadh sibh†‡‡ | thruailleoidís; thruailleodh siad; thruailleochadh siad† / dtruailleoidís‡‡; dtruailleodh siad‡‡; dtruailleochadh siad†‡‡ | a thruailleodh; a thruailleochadh† / a dtruailleodh*; a dtruailleochadh*† |
thruailleofaí; thruailleochthaí† / dtruailleofa퇇; dtruailleochtha톇‡ |
| subjunctive | ||||||||
| present | go dtruaillí mé; go dtruaillíod† |
go dtruaillí tú; go dtruaillír† |
go dtruaillí sé, sí | go dtruaillímid; go dtruaillí muid |
go dtruaillí sibh | go dtruaillí siad; go dtruaillíd† |
— | go dtruaillítear |
| past | dá dtruaillínn | dá dtruaillíteá | dá dtruaillíodh sé, sí | dá dtruaillímis; dá dtruaillíodh muid |
dá dtruaillíodh sibh | dá dtruaillídís; dá dtruaillíodh siad |
— | dá dtruaillítí |
| imperative | ||||||||
| – | truaillím | truailligh | truaillíodh sé, sí | truaillímis | truaillígí; truaillídh† |
truaillídís | — | truaillítear |
* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis
Derived terms
- dí-thruailligh (“decontaminate”)
- féintruailligh (“masturbate”)
Related terms
- truaillí
- truaillíocht
- truaillitheach
- truaillitheoir
- truaillmheasc
Mutation
| radical | lenition | eclipsis |
|---|---|---|
| truailligh | thruailligh | dtruailligh |
Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.
References
- ^ Thurneysen, Rudolf (1940) [1909] D. A. Binchy and Osborn Bergin, transl., A Grammar of Old Irish, Dublin Institute for Advanced Studies, translation of Handbuch des Alt-Irischen (in German), →ISBN, § 366, page 232; reprinted 2017
Further reading
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “trúailligid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “trúailnid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
- Dinneen, Patrick S. (1904) “truailliġim”, in Foclóir Gaeḋilge agus Béarla, 1st edition, Dublin: Irish Texts Society, page 760
- Ó Dónaill, Niall (1977) “truailligh”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN