źrzeć

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /ʑr̝ɛt͡ɕʲ/
• IPA^(key): (15^th CE) /ʑr̝ɛt͡ɕʲ/

Inherited from Proto-Slavic *zьrěti (“to look”). First attested in the 14th century.

źrzeć impf

1. (attested in Lesser Poland) to look, to look at

   Alternative form: jrzeć

   Synonyms: ględać, ględzieć, patrzyć, poględać

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[1], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 9, 30:

     Oczi iego na vbogego zrzita (oculi eius in pauperem respiciunt)

     [Oczy jego na ubogiego źrzyta (oculi eius in pauperem respiciunt)]

   • 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter]‎^[2], Krakow: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 103, 33:

     Wesselycz se bødze gospodzyn..., gensze zrzy na zemyø

     [Wiesielić sie będzie gospodzin... jenże źrzy na ziemię]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 68:

     Grzy contemplatur

     [Jrzy contemplatur]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 85:

     Nye jrzely k nyemu non exąuisierunt

     [Nie jrzeli k niemu non exąuisierunt]

• Middle Polish: źrzeć (“to look”), źreć (Western Kraków, Podhale, Rabka-Zdrój)
• Silesian: zdrzić

Inherited from Proto-Slavic *zьrěti (“to ripen”). First attested in 1471.

źrzeć impf

1. (hapax legomenon) to ripen
   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 25:

     Rzane grona precoqua

     [R-ziany grona precoqua]

• Middle Polish: źrzeć (“to ripen”), źreć (Żywiec, Rabka-Zdrój, Podhale)

• S. Urbańczyk, editor (1961), “1. jrzeć, źrzeć”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 3, Wrocław, Kraków, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 203
• S. Urbańczyk, editor (1961), “2. (jrzeć) źrzeć”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 3, Wrocław, Kraków, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 203
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “1. jrzeć, źrzeć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “2. (jrzeć) źrzeć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN

• (Middle Polish) IPA^(key): (16^th c.) /ˈʑr̝ɛt͡ɕ/, (17^th–18^th c.) /ˈʑʐɛt͡ɕ/, (16^th c.) /ˈʑr̝et͡ɕ/, (17^th–18^th c.) /ˈʑʐet͡ɕ/

Inherited from Old Polish źrzeć (“to look”).

źrzeć impf

1. (intransitive, Middle Polish) synonym of patrzeć

• źreć (Western Kraków, Podhale, Rabka-Zdrój)

Inherited from Old Polish źrzeć (“to ripen”).

źrzeć impf

1. (intransitive, Middle Polish) synonym of dojrzewać

• źreć (Żywiec, Rabka-Zdrój, Podhale)

See żreć.

źrzeć impf

1. (Middle Polish) alternative form of żreć

• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “źrzeć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “źrzeć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “źrzeć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “ŹRZEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 05.03.2019
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “źrzeć”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “źrzeć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “źrzeć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 681
• Jan Karłowicz (1911) “źreć”, in Jan Łoś, editors, Słownik gwar polskich [Dictionary of Polish dialects] (in Polish), volume 6: U - Ż, Kraków: Akademia Umiejętności, page 429