դէտ
Old Armenian
Etymology
An Iranian borrowing, ultimately from Proto-Iranian *daiH- (“to look, see”), whence Persian دیدن (didan).[1][2] Compare Georgian დეტი (deṭi, “outsentry, picket”) from the same source. The sense "mark, target" is a semantic loan from Ancient Greek σκοπός (skopós).[3]
Noun
դէտ • (dēt)
- observer, scout, watchman
- դէտ ունել, առնել ― dēt unel, aṙnel ― to look, to observe attentively
- spy
- lookout-place, peak, height
- mark, target
- Synonyms: նպատակ (npatak), նշաւակ (nšawak)
Declension
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | դէտ (dēt) | դէտք (dētkʻ) |
| genitive | դիտի (diti) | դիտաց (ditacʻ) |
| dative | դիտի (diti) | դիտաց (ditacʻ) |
| accusative | դէտ (dēt) | դէտս (dēts) |
| ablative | դիտէ (ditē) | դիտաց (ditacʻ) |
| instrumental | դիտաւ (ditaw) | դիտաւք = դիտօք (ditawkʻ = ditōkʻ) |
| locative | դիտի (diti) | դէտս (dēts) |
Derived terms
- ահադիտակ (ahaditak)
- ամենադէտ (amenadēt)
- անդիտեմ (anditem)
- անհարթադիտակ (anhartʻaditak)
- աշխարհադիտեմ (ašxarhaditem)
- արփիադիտակ (arpʻiaditak)
- բազմադէտ (bazmadēt)
- բարձրադէտ (barjradēt)
- բարձրադիտակ (barjraditak)
- գեղաղէշադիտակ (gełałēšaditak)
- գեղեցկադիտակ (gełecʻkaditak)
- գիշերադէտ (gišeradēt)
- դէտակն (dētakn)
- դժուարադիտելի (džuaraditeli)
- դիտակ (ditak)
- դիտակավայելուչ (ditakavayelučʻ)
- դիտանոց (ditanocʻ)
- դիտապայծառ (ditapaycaṙ)
- դիտապետ (ditapet)
- դիտապետական (ditapetakan)
- դիտապետութիւն (ditapetutʻiwn)
- դիտաւոր (ditawor)
- դիտաւորական (ditaworakan)
- դիտաւորեմ (ditaworem)
- դիտաւորութիւն (ditaworutʻiwn)
- դիտեմ (ditem)
- դիտող (ditoł)
- դիտողական (ditołakan)
- դիտողութիւն (ditołutʻiwn)
- դիտումն (ditumn)
- դիւրադէտ (diwradēt)
- երկադիտակ (erkaditak)
- երկրադէտ (erkradēt)
- թագադիտակ (tʻagaditak)
- ժամադէտ (žamadēt)
- ժամադիտակ (žamaditak)
- ժամադիտական (žamaditakan)
- ժամադիտեմ (žamaditem)
- լականադէտ (lakanadēt)
- լեառնադէտ (leaṙnadēt)
- ծայրադիտակ (cayraditak)
- ծիրանադիտակ (ciranaditak)
- ծովադիտակ (covaditak)
- հաւադէտ (hawadēt)
- հաւադիտութիւն (hawaditutʻiwn)
- հրաշադէտ (hrašadēt)
- հրաշադիտակ (hrašaditak)
- ճարտարադէտ (čartaradēt)
- մակադիտող (makaditoł)
- միադէտ (miadēt)
- ներադիտեմ (neraditem)
- նշանադէտ (nšanadēt)
- նշանադիտող (nšanaditoł)
- նորադիտակ (noraditak)
- շիղադէտ (šiładēt)
- պարադիտեմ (paraditem)
- պարսաւադէտ (parsawadēt)
- պարսաւադիտութիւն (parsawaditutʻiwn)
- վայելչադիտակ (vayelčʻaditak)
- վարսադիտակ (varsaditak)
- վերադէտ (veradēt)
- վերադիտակ (veraditak)
- վերադիտեմ (veraditem)
- վերադիտող (veraditoł)
- տենչադիտակ (tenčʻaditak)
- տղայադիտակ (tłayaditak)
- փայլակնադէտ (pʻaylaknadēt)
- քաջադէտ (kʻaǰadēt)
- քրիստոսադէտ (kʻristosadēt)
- օտարադէտ (ōtaradēt)
Related terms
Descendants
- → Armenian: դետ (det)
References
- ^ Hübschmann, Heinrich (1897) Armenische Grammatik. 1. Theil: Armenische Etymologie (in German), Leipzig: Breitkopf & Härtel, page 141
- ^ Ačaṙean, Hračʻeay (1971) “դէտ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Armenian Etymological Dictionary] (in Armenian), 2nd edition, a reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, volume I, Yerevan: University Press, pages 661–662
- ^ Awetikʻean, G., Siwrmēlean, X., Awgerean, M. (1836–1837) “դէտ”, in Nor baṙgirkʻ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
Further reading
- Petrosean, Matatʻeay (1879) “դէտ”, in Nor Baṙagirkʻ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy