بیله

بیله (bilə)

1. Arabic spelling of bilə (“together (with)”)

Inherited from Proto-Turkic *bile. Compare Turkmen bilen.

• بلا (bile), بله (bile), بیلا (bile)

بیله • (bile)

1. together, along

   Synonym: برابر (berāber)

   اوه بیله یوردك ― ẹve bile yöridük ― we walked home together

   بزمله بیله سن دخی كلورموسك

   bizümile bile sen daḫı gelürmüseŋ?

   are you also coming together with us?

2. too

   Synonym: دخی (daḫı)

   اول ار بنی بیله كوردی ― ol er beni bile gördi ― that man saw me too

3. even

بیله • (bile) (definite accusative بیله‌یی (bileyi), plural بیله‌لر (bileler))

1. the property of being together; side, company

   Synonym: یان (yan)

   بیلمه كلكل ― bileme gelgil ― come by my side

   بیلكزده اوه واراوز

   bileŋüzde ẹve varavuz

   let's go home along with you

   (literally, “let's go home by your side”)

   • 14th Century, Edhem bin Ḥıfẓu'llah bin Ḥasan eṭ-Ṭavīl el-Baġdādī, Tebâreke Tefsiri:

     عزیر بر دیوار دبینه قندی • اشكنی بغلدی • كندو دیوار كلكسنده اوتردی • بلسنده برز یاش اوزوم واردی دخی اتمكی واردی•

     ʼüzeyr bir dīvār dibine qondı. eşegini baġladı. gendü dīvār gölgesinde oturdı. bilesinde birez yaş üzüm vārıdı daḫı etmegi vārıdı.

     Uzair came to the bottom of a wall. He sat on the shadow of the wall. He had some grapes and bread with him.

• Azerbaijani: belə
• Gagauz: bilä
• Ottoman Turkish: بیله (bile)
  • Turkish: bile
  • → Armenian: պիլէ (pilē), բիլա̈ (bilä)
  • → Laz: ბილე (bile)

بیله • (bile)

1. alternative form of ایله (ile, “with”) [until 14th Century]

• XIII. Yüzyılından Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplarından Toplanan Tanıklarıyle Tarama Sözlüğü (Türk Dil Kurumu yayınları; 212)‎^[1] (in Turkish), Ankara: Türk Dil Kurumu, 1963–1977
• Kanar, Mehmet (2018) “bile”, in Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü [Old Anatolian Turkish Dictionary] (in Turkish), 2nd edition, Istanbul: Say Yayınları, page 116
• Nişanyan, Sevan (2002–) “bile”, in Nişanyan Sözlük

Inherited from Proto-Turkic *bu(n)layu.

• بویله (böyle), بله (bẹle)

بیله • (beyle)

1. so, like this

   بیله دییوبن بتییه یازدلر

   beyle dẹyüben bitiye yazdılar

   they said so and wrote it to the document

• Azerbaijani: belə
• Gagauz: bölä
• Ottoman Turkish: بویله (böyle), بیله (beyle)
  • Turkish: böyle, (dialectal) beyle

• Kanar, Mehmet (2018) “beyle”, in Eski Anadolu Türkçesi Sözlüğü [Old Anatolian Turkish Dictionary] (in Turkish), 2nd edition, Istanbul: Say Yayınları, page 112
• “beyle”, in XIII. Yüzyılından Beri Türkiye Türkçesiyle Yazılmış Kitaplarından Toplanan Tanıklarıyle Tarama Sözlüğü (Türk Dil Kurumu yayınları; 212)‎^[2] (in Turkish), Ankara: Türk Dil Kurumu, 1963–1977
• Nişanyan, Sevan (2002–) “böyle”, in Nişanyan Sözlük