बुद्धी

Marathi

Etymology

Learned borrowing from Sanskrit बुद्धि (buddhi). First attested as Old Marathi 𑘤𑘳𑘠𑘲 (budhī).

Pronunciation

IPA^(key): /bud̪.d̪ʱi/, [bud̪.d̪ʱiː]

Noun

बुद्धी • (buddhī) f

intellect, sense, intelligence
Synonyms: अक्कल (akkal), समज (samaj), चेतना (cetnā)

Declension

Declension of बुद्धी (fem ī-stem)
direct singular	बुद्धी buddhī
direct plural	बुद्ध्या buddhyā
	singular एकवचन	plural अनेकवचन
nominative प्रथमा	बुद्धी buddhī	बुद्ध्या buddhyā
oblique सामान्यरूप	बुद्धी buddhī	बुद्ध्यां- buddhyān-
acc. / dative द्वितीया / चतुर्थी	बुद्धीला buddhīlā	बुद्ध्यांना buddhyānnā
ergative	बुद्धीने, बुद्धीनं buddhīne, buddhīna	बुद्ध्यांनी buddhyānnī
instrumental	बुद्धीशी buddhīśī	बुद्ध्यांशी buddhyānśī
locative सप्तमी	बुद्धीत buddhīt	बुद्ध्यांत buddhyāt
vocative संबोधन	बुद्धी buddhī	बुद्ध्यांनो buddhyānno
Oblique Note: The oblique case precedes all postpositions. There is no space between the stem and the postposition. Locative Note: -त (-ta) is a postposition.

Genitive declension of बुद्धी (fem ī-stem)
	masculine object पुल्लिंगी कर्म		feminine object स्त्रीलिंगी कर्म		neuter object नपुसकलिंगी कर्म		oblique सामान्यरूप
	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular एकवचन	plural अनेकवचन	singular^* एकवचन	plural अनेकवचन	oblique सामान्यरूप
singular subject एकवचनी कर्ता	बुद्धीचा buddhīċā	बुद्धीचे buddhīċe	बुद्धीची buddhīcī	बुद्धीच्या buddhīcā	बुद्धीचे, बुद्धीचं buddhīċe, buddhīċa	बुद्धीची buddhīcī	बुद्धीच्या buddhīcā
plural subject अनेकवचनी कर्ता	बुद्ध्यांचा buddhyānċā	बुद्ध्यांचे buddhyānċe	बुद्ध्यांची buddhyāñcī	बुद्ध्यांच्या buddhyāncā	बुद्ध्यांचे, बुद्ध्यांचं buddhyānċe, buddhyānċa	बुद्ध्यांची buddhyāñcī	बुद्ध्यांच्या buddhyāñcā
^* Note: Word-final ए (e) in neuter words is alternatively written with the anusvara and pronounced as अ (a). Oblique Note: For most postpostions, the oblique genitive can be optionally inserted between the stem and the postposition.

Derived terms

बुद्धिबळ (buddhibaḷ, “chess”)
बुद्धिमत्ता (buddhimattā, “intelligence”)
बुद्ध्यांक (buddhyāṅka, “intelligence quotient”)

References

Berntsen, Maxine (1982–1983) “बुद्धी”, in A Basic Marathi-English Dictionary, New Delhi: American Institute of Indian Studies