मोचयति
Sanskrit
Etymology
Inherited from Proto-Indo-Aryan *mowćáyati, from Proto-Indo-Iranian *mowčáyati, from Proto-Indo-European *(s)mowk-éye-ti. By surface analysis, मुच् (muc) + -अयति (-ayati).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /mɐw.t͡ɕɐ́.jɐ.ti/
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /moː.t͡ɕɐ.jɐ.t̪i/
Verb
मोचयति • (mocáyati) third-singular indicative (class 10, type P, causative, root मुच्)
Conjugation
Forms of Sanskrit verbs are numerous and complicated. The following conjugation shows only a subset of all forms and should be treated as a guide.
| Nonfinite Forms: मोचयितुम् (mocáyitum) | |||
|---|---|---|---|
| Undeclinable | |||
| Infinitive | मोचयितुम् mocáyitum | ||
| Gerund | मोचयित्वा mocayitvā́ | ||
| Participles | |||
| Masculine/Neuter Gerundive | मोचयितव्य / मोचनीय mocayitavyà / mocanī́ya | ||
| Feminine Gerundive | मोचयितव्या / मोचनीया mocayitavyā̀ / mocanī́yā | ||
| Masculine/Neuter Past Passive Participle | मोचित mocitá | ||
| Feminine Past Passive Participle | मोचिता mocitā́ | ||
| Masculine/Neuter Past Active Participle | मोचितवत् mocitávat | ||
| Feminine Past Active Participle | मोचितवती mocitávatī | ||
| Present: मोचयति (mocáyati), मोचयते (mocáyate) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | ||||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
| Indicative | |||||||
| Third | मोचयति mocáyati |
मोचयतः mocáyataḥ |
मोचयन्ति mocáyanti |
मोचयते mocáyate |
मोचयेते mocáyete |
मोचयन्ते mocáyante | |
| Second | मोचयसि mocáyasi |
मोचयथः mocáyathaḥ |
मोचयथ mocáyatha |
मोचयसे mocáyase |
मोचयेथे mocáyethe |
मोचयध्वे mocáyadhve | |
| First | मोचयामि mocáyāmi |
मोचयावः mocáyāvaḥ |
मोचयामः / मोचयामसि¹ mocáyāmaḥ / mocáyāmasi¹ |
मोचये mocáye |
मोचयावहे mocáyāvahe |
मोचयामहे mocáyāmahe | |
| Imperative | |||||||
| Third | मोचयतु mocáyatu |
मोचयताम् mocáyatām |
मोचयन्तु mocáyantu |
मोचयताम् mocáyatām |
मोचयेताम् mocáyetām |
मोचयन्ताम् mocáyantām | |
| Second | मोचय mocáya |
मोचयतम् mocáyatam |
मोचयत mocáyata |
मोचयस्व mocáyasva |
मोचयेथाम् mocáyethām |
मोचयध्वम् mocáyadhvam | |
| First | मोचयानि mocáyāni |
मोचयाव mocáyāva |
मोचयाम mocáyāma |
मोचयै mocáyai |
मोचयावहै mocáyāvahai |
मोचयामहै mocáyāmahai | |
| Optative/Potential | |||||||
| Third | मोचयेत् mocáyet |
मोचयेताम् mocáyetām |
मोचयेयुः mocáyeyuḥ |
मोचयेत mocáyeta |
मोचयेयाताम् mocáyeyātām |
मोचयेरन् mocáyeran | |
| Second | मोचयेः mocáyeḥ |
मोचयेतम् mocáyetam |
मोचयेत mocáyeta |
मोचयेथाः mocáyethāḥ |
मोचयेयाथाम् mocáyeyāthām |
मोचयेध्वम् mocáyedhvam | |
| First | मोचयेयम् mocáyeyam |
मोचयेव mocáyeva |
मोचयेम mocáyema |
मोचयेय mocáyeya |
मोचयेवहि mocáyevahi |
मोचयेमहि mocáyemahi | |
| Subjunctive | |||||||
| Third | मोचयात् / मोचयाति mocáyāt / mocáyāti |
मोचयातः mocáyātaḥ |
मोचयान् mocáyān |
मोचयाते / मोचयातै mocáyāte / mocáyātai |
मोचयैते mocáyaite |
मोचयन्त / मोचयान्तै mocáyanta / mocáyāntai | |
| Second | मोचयाः / मोचयासि mocáyāḥ / mocáyāsi |
मोचयाथः mocáyāthaḥ |
मोचयाथ mocáyātha |
मोचयासे / मोचयासै mocáyāse / mocáyāsai |
मोचयैथे mocáyaithe |
मोचयाध्वै mocáyādhvai | |
| First | मोचयानि mocáyāni |
मोचयाव mocáyāva |
मोचयाम mocáyāma |
मोचयै mocáyai |
मोचयावहै mocáyāvahai |
मोचयामहै mocáyāmahai | |
| Participles | |||||||
| मोचयत् mocáyat |
मोचयमान / मोचयान² mocáyamāna / mocayāna² | ||||||
| Notes |
| ||||||
| Imperfect: अमोचयत् (ámocayat), अमोचयत (ámocayata) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | |||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
| Indicative | ||||||
| Third | अमोचयत् ámocayat |
अमोचयताम् ámocayatām |
अमोचयन् ámocayan |
अमोचयत ámocayata |
अमोचयेताम् ámocayetām |
अमोचयन्त ámocayanta |
| Second | अमोचयः ámocayaḥ |
अमोचयतम् ámocayatam |
अमोचयत ámocayata |
अमोचयथाः ámocayathāḥ |
अमोचयेथाम् ámocayethām |
अमोचयध्वम् ámocayadhvam |
| First | अमोचयम् ámocayam |
अमोचयाव ámocayāva |
अमोचयाम ámocayāma |
अमोचये ámocaye |
अमोचयावहि ámocayāvahi |
अमोचयामहि ámocayāmahi |
| Future: मोचयिष्यति (mocayiṣyáti), मोचयिष्यते (mocayiṣyáte) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | ||||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
| Indicative | |||||||
| Third | मोचयिष्यति mocayiṣyáti |
मोचयिष्यतः mocayiṣyátaḥ |
मोचयिष्यन्ति mocayiṣyánti |
मोचयिष्यते mocayiṣyáte |
मोचयिष्येते mocayiṣyéte |
मोचयिष्यन्ते mocayiṣyánte | |
| Second | मोचयिष्यसि mocayiṣyási |
मोचयिष्यथः mocayiṣyáthaḥ |
मोचयिष्यथ mocayiṣyátha |
मोचयिष्यसे mocayiṣyáse |
मोचयिष्येथे mocayiṣyéthe |
मोचयिष्यध्वे mocayiṣyádhve | |
| First | मोचयिष्यामि mocayiṣyā́mi |
मोचयिष्यावः mocayiṣyā́vaḥ |
मोचयिष्यामः / मोचयिष्यामसि¹ mocayiṣyā́maḥ / mocayiṣyā́masi¹ |
मोचयिष्ये mocayiṣyé |
मोचयिष्यावहे mocayiṣyā́vahe |
मोचयिष्यामहे mocayiṣyā́mahe | |
| Participles | |||||||
| मोचयिष्यत् mocayiṣyát |
मोचयिष्यमाण mocayiṣyámāṇa | ||||||
| Notes |
| ||||||
| Conditional: अमोचयिष्यत् (ámocayiṣyat), अमोचयिष्यत (ámocayiṣyata) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | |||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
| Indicative | ||||||
| Third | अमोचयिष्यत् ámocayiṣyat |
अमोचयिष्यताम् ámocayiṣyatām |
अमोचयिष्यन् ámocayiṣyan |
अमोचयिष्यत ámocayiṣyata |
अमोचयिष्येताम् ámocayiṣyetām |
अमोचयिष्यन्त ámocayiṣyanta |
| Second | अमोचयिष्यः ámocayiṣyaḥ |
अमोचयिष्यतम् ámocayiṣyatam |
अमोचयिष्यत ámocayiṣyata |
अमोचयिष्यथाः ámocayiṣyathāḥ |
अमोचयिष्येथाम् ámocayiṣyethām |
अमोचयिष्यध्वम् ámocayiṣyadhvam |
| First | अमोचयिष्यम् ámocayiṣyam |
अमोचयिष्याव ámocayiṣyāva |
अमोचयिष्याम ámocayiṣyāma |
अमोचयिष्ये ámocayiṣye |
अमोचयिष्यावहि ámocayiṣyāvahi |
अमोचयिष्यामहि ámocayiṣyāmahi |
| Benedictive/Precative: मोच्यात् (mocyā́t) or मोच्याः (mocyā́ḥ), मोचयिषीष्ट (mocayiṣīṣṭá) | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | ||||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | ||
| Optative/Potential | |||||||
| Third | मोच्यात् / मोच्याः¹ mocyā́t / mocyā́ḥ¹ |
मोच्यास्ताम् mocyā́stām |
मोच्यासुः mocyā́suḥ |
मोचयिषीष्ट mocayiṣīṣṭá |
मोचयिषीयास्ताम्² mocayiṣīyā́stām² |
मोचयिषीरन् mocayiṣīrán | |
| Second | मोच्याः mocyā́ḥ |
मोच्यास्तम् mocyā́stam |
मोच्यास्त mocyā́sta |
मोचयिषीष्ठाः mocayiṣīṣṭhā́ḥ |
मोचयिषीयास्थाम्² mocayiṣīyā́sthām² |
मोचयिषीढ्वम् mocayiṣīḍhvám | |
| First | मोच्यासम् mocyā́sam |
मोच्यास्व mocyā́sva |
मोच्यास्म mocyā́sma |
मोचयिषीय mocayiṣīyá |
मोचयिषीवहि mocayiṣīváhi |
मोचयिषीमहि mocayiṣīmáhi | |
| Notes |
| ||||||
| Perfect: मोचयामास (mocayā́mā́sa) or मोचयांचकार (mocayā́ṃcakā́ra), मोचयांचक्रे (mocayā́ṃcakré) | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Active | Mediopassive | |||||
| Singular | Dual | Plural | Singular | Dual | Plural | |
| Indicative | ||||||
| Third | मोचयामास / मोचयांचकार mocayā́mā́sa / mocayā́ṃcakā́ra |
मोचयामासतुः / मोचयांचक्रतुः mocayā́māsátuḥ / mocayā́ṃcakrátuḥ |
मोचयामासुः / मोचयांचक्रुः mocayā́māsúḥ / mocayā́ṃcakrúḥ |
मोचयांचक्रे mocayā́ṃcakré |
मोचयांचक्राते mocayā́ṃcakrā́te |
मोचयांचक्रिरे mocayā́ṃcakriré |
| Second | मोचयामासिथ / मोचयांचकर्थ mocayā́mā́sitha / mocayā́ṃcakártha |
मोचयामासथुः / मोचयांचक्रथुः mocayā́māsáthuḥ / mocayā́ṃcakráthuḥ |
मोचयामास / मोचयांचक्र mocayā́māsá / mocayā́ṃcakrá |
मोचयांचकृषे mocayā́ṃcakṛṣé |
मोचयांचक्राथे mocayā́ṃcakrā́the |
मोचयांचकृध्वे mocayā́ṃcakṛdhvé |
| First | मोचयामास / मोचयांचकर mocayā́mā́sa / mocayā́ṃcakára |
मोचयामासिव / मोचयांचकृव mocayā́māsivá / mocayā́ṃcakṛvá |
मोचयामासिम / मोचयांचकृम mocayā́māsimá / mocayā́ṃcakṛmá |
मोचयांचक्रे mocayā́ṃcakré |
मोचयांचकृवहे mocayā́ṃcakṛváhe |
मोचयांचकृमहे mocayā́ṃcakṛmáhe |
| Participles | ||||||
| मोचयामासिवांस् / मोचयांचकृवांस् mocayā́māsivā́ṃs / mocayā́ṃcakṛvā́ṃs |
मोचयांचक्राण mocayā́ṃcakrāṇá | |||||
Descendants
- Prakrit: 𑀫𑁄𑀅𑀇 (moaï, “releases”), 𑀫𑁄𑀅𑀯𑁂𑀇 (moavei, “causes to release”), 𑀫𑁄𑀇𑀚𑁆𑀚𑀇 (moijjaï, “is caused to be released”)
References
- Monier Williams (1899) “मोचयति”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 820.
- Turner, Ralph Lilley (1969–1985) “mōcayati”, in A Comparative Dictionary of the Indo-Aryan Languages, London: Oxford University Press