सुप्त
Hindi
Etymology
Learned borrowing from Sanskrit सुप्त (supta).
Pronunciation
- (Delhi) IPA(key): /sʊpt̪/
- Rhymes: -ʊpt̪
Adjective
सुप्त • (supt) (indeclinable)
Synonyms
- (asleep): सोया हुआ (soyā huā), शयित (śayit), निद्रित (nidrit), सनिद्र (sanidra), निद्राभिभूत (nidrābhibhūt)
- (inert): सुस्त (sust)
- (numbed): सुन्न (sunn)
Antonyms
Derived terms
- सुप्तावस्था (suptāvasthā)
References
- McGregor, Ronald Stuart (1993) “सुप्त”, in The Oxford Hindi-English Dictionary, London: Oxford University Press
- Dāsa, Śyāmasundara (1965–1975) “सुप्त”, in Hindī Śabdasāgara [lit. Sea of Hindi words] (in Hindi), Kashi [Varanasi]: Nagari Pracarini Sabha
Sanskrit
Alternative scripts
Alternative scripts
- সুপ্ত (Assamese script)
- ᬲᬸᬧ᭄ᬢ (Balinese script)
- সুপ্ত (Bengali script)
- 𑰭𑰲𑰢𑰿𑰝 (Bhaiksuki script)
- 𑀲𑀼𑀧𑁆𑀢 (Brahmi script)
- သုပ္တ (Burmese script)
- સુપ્ત (Gujarati script)
- ਸੁਪ੍ਤ (Gurmukhi script)
- 𑌸𑍁𑌪𑍍𑌤 (Grantha script)
- ꦱꦸꦥ꧀ꦠ (Javanese script)
- 𑂮𑂳𑂣𑂹𑂞 (Kaithi script)
- ಸುಪ್ತ (Kannada script)
- សុប្ត (Khmer script)
- ສຸປ຺ຕ (Lao script)
- സുപ്ത (Malayalam script)
- ᠰᡠᢒᢠᠠ (Manchu script)
- 𑘭𑘳𑘢𑘿𑘝 (Modi script)
- ᠰᠤᢒᢐᠠ᠋ (Mongolian script)
- 𑧍𑧔𑧂𑧠𑦽 (Nandinagari script)
- 𑐳𑐸𑐥𑑂𑐟 (Newa script)
- ସୁପ୍ତ (Odia script)
- ꢱꢸꢦ꣄ꢡ (Saurashtra script)
- 𑆱𑆶𑆥𑇀𑆠 (Sharada script)
- 𑖭𑖲𑖢𑖿𑖝 (Siddham script)
- සුප්ත (Sinhalese script)
- 𑪁𑩒𑩰 𑪙𑩫 (Soyombo script)
- 𑚨𑚰𑚞𑚶𑚙 (Takri script)
- ஸுப்த (Tamil script)
- సుప్త (Telugu script)
- สุปฺต (Thai script)
- སུ་པྟ (Tibetan script)
- 𑒮𑒳𑒣𑓂𑒞 (Tirhuta script)
- 𑨰𑨃𑨞𑩇𑨙 (Zanabazar Square script)
Etymology
From Proto-Indo-Iranian *suptás, from Proto-Indo-European *sup-tó-s, from *swep- (“to sleep”). Cognate with Middle Persian hwptk (xuftag) (whence Persian خفته (xofte, “asleep, dormant”)), Parthian [script needed] (xuft, “asleep”), Gilaki خفت (xuft), Sogdian [script needed] (՚wβṭyy), Pashto ويده (widë, “asleep”).
Pronunciation
- (Vedic) IPA(key): /sup.tɐ́/, [sup̚.tɐ́]
- (Classical Sanskrit) IPA(key): /s̪up.t̪ɐ/, [s̪up̚.t̪ɐ]
Adjective
सुप्त • (suptá) stem
- asleep, fallen asleep
- c. 1200 BCE – 800 BCE, Śukla-Yajurveda (Vājasenayi Saṃhitā) 34.1:
- यज्जाग्रतो दूरमुदैति दैवं तदु सुप्तस्य तथैवैति ।
दूरंगमं ज्योतिषां ज्योतिरेकं तन्मे मनः शिवसंकल्पमस्तु ॥- yajjāgrato dūramudaiti daivaṃ tadu suptasya tathaivaiti.
dūraṃgamaṃ jyotiṣāṃ jyotirekaṃ tanme manaḥ śivasaṃkalpamastu. - That which is divine and mounts far when man is waking, and which returns to him when he is asleep,
The one light among the many lights that goeth to a distance, may that mind of mine, be moved by the right intention.
- yajjāgrato dūramudaiti daivaṃ tadu suptasya tathaivaiti.
- यज्जाग्रतो दूरमुदैति दैवं तदु सुप्तस्य तथैवैति ।
- resting, inactive, dull, latent
- (in compounds) paralysed, numbed
Declension
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सुप्तः (suptáḥ) | सुप्तौ (suptaú) सुप्ता¹ (suptā́¹) |
सुप्ताः (suptā́ḥ) सुप्तासः¹ (suptā́saḥ¹) |
| accusative | सुप्तम् (suptám) | सुप्तौ (suptaú) सुप्ता¹ (suptā́¹) |
सुप्तान् (suptā́n) |
| instrumental | सुप्तेन (supténa) | सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्तैः (suptaíḥ) सुप्तेभिः¹ (suptébhiḥ¹) |
| dative | सुप्ताय (suptā́ya) | सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्तेभ्यः (suptébhyaḥ) |
| ablative | सुप्तात् (suptā́t) | सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्तेभ्यः (suptébhyaḥ) |
| genitive | सुप्तस्य (suptásya) | सुप्तयोः (suptáyoḥ) | सुप्तानाम् (suptā́nām) |
| locative | सुप्ते (supté) | सुप्तयोः (suptáyoḥ) | सुप्तेषु (suptéṣu) |
| vocative | सुप्त (súpta) | सुप्तौ (súptau) सुप्ता¹ (súptā¹) |
सुप्ताः (súptāḥ) सुप्तासः¹ (súptāsaḥ¹) |
- ¹Vedic
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सुप्ता (suptā́) | सुप्ते (supté) | सुप्ताः (suptā́ḥ) |
| accusative | सुप्ताम् (suptā́m) | सुप्ते (supté) | सुप्ताः (suptā́ḥ) |
| instrumental | सुप्तया (suptáyā) सुप्ता¹ (suptā́¹) |
सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्ताभिः (suptā́bhiḥ) |
| dative | सुप्तायै (suptā́yai) | सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्ताभ्यः (suptā́bhyaḥ) |
| ablative | सुप्तायाः (suptā́yāḥ) सुप्तायै² (suptā́yai²) |
सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्ताभ्यः (suptā́bhyaḥ) |
| genitive | सुप्तायाः (suptā́yāḥ) सुप्तायै² (suptā́yai²) |
सुप्तयोः (suptáyoḥ) | सुप्तानाम् (suptā́nām) |
| locative | सुप्तायाम् (suptā́yām) | सुप्तयोः (suptáyoḥ) | सुप्तासु (suptā́su) |
| vocative | सुप्ते (súpte) | सुप्ते (súpte) | सुप्ताः (súptāḥ) |
- ¹Vedic
- ²Brāhmaṇas
| singular | dual | plural | |
|---|---|---|---|
| nominative | सुप्तम् (suptám) | सुप्ते (supté) | सुप्तानि (suptā́ni) सुप्ता¹ (suptā́¹) |
| accusative | सुप्तम् (suptám) | सुप्ते (supté) | सुप्तानि (suptā́ni) सुप्ता¹ (suptā́¹) |
| instrumental | सुप्तेन (supténa) | सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्तैः (suptaíḥ) सुप्तेभिः¹ (suptébhiḥ¹) |
| dative | सुप्ताय (suptā́ya) | सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्तेभ्यः (suptébhyaḥ) |
| ablative | सुप्तात् (suptā́t) | सुप्ताभ्याम् (suptā́bhyām) | सुप्तेभ्यः (suptébhyaḥ) |
| genitive | सुप्तस्य (suptásya) | सुप्तयोः (suptáyoḥ) | सुप्तानाम् (suptā́nām) |
| locative | सुप्ते (supté) | सुप्तयोः (suptáyoḥ) | सुप्तेषु (suptéṣu) |
| vocative | सुप्त (súpta) | सुप्ते (súpte) | सुप्तानि (súptāni) सुप्ता¹ (súptā¹) |
- ¹Vedic
Derived terms
- सुषुप्त (súṣupta)
Related terms
Descendants
Further reading
- Monier Williams (1899) “सुप्त”, in A Sanskrit–English Dictionary, […], new edition, Oxford: At the Clarendon Press, →OCLC, page 1230.
- Apte, Vaman Shivram (1890) “सुप्त”, in The practical Sanskrit-English dictionary, Poona: Prasad Prakashan