ครอบงำ

Compound of ครอบ (krɔ̂ɔp, “to cover”) +‎ งำ (ngam, “to cover”). Compare Lao ຄອບງຳ (khǭp ngam).

ครอบงำ • (krɔ̂ɔp-ngam) (abstract noun การครอบงำ or ความครอบงำ)

1. (obsolete, transitive) to administer; to govern; to rule
   • 1931, ขุนสมาหารหิตะคดี (โป๊ โปรคุปต์), “หมวด ข”, in พจนานุกรมกฎหมาย, พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, page 36:

     แนะนำผู้พิพากษาตุลาการทั่วหัวเมืองมณฑล

     nɛ́-nam krɔ̂ɔp-ngam pûu-pí-pâak-sǎa dtù-laa-gaan tûua hǔua-mʉʉang mon-ton

     to guide [and] govern judges [and] justices throughout the provinces [and] prefectures

   • 1929, พระสุนทรราชเดช (แข้ ปะทุมชาติ), พงศาวดารภาคอีสาน, พระนคร: โรงพิมพ์ศรีหงส์, page 8:

     เจ้าเมืองเวียงจันทนบุรีเป็นกษัตริย์ปกครองบ้านเมือง

     jâao mʉʉang wiiang-jan-tá-ná bù-rii bpen gà-sàt krɔ̂ɔp-ngam bpòk-krɔɔng bâan-mʉʉang

     The Lord of Wiang Chanthanaburi City was the monarch [who] ruled [and] administered the country.

2. (transitive) to dominate; to prevail over; to influence
   • 1971, “เจ้าคุณทรงสุรเดช”, in บันทึกพระยาทรงสุรเดชเมื่อวันปฏิวัติ ๒๔ มิถุนายน ๒๔๗๕, พระนคร: สมาคมรัฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, page 8:

     ถูกกล่าวหาใช้อำนาจทางทหารเพื่อจะพลเรือน

     tùuk glàao-hǎa chái am-nâat taang tá-hǎan pʉ̂ʉa jà krɔ̂ɔp-ngam pon-lá-rʉʉan

     was accused of exercising the military power in order to dominate civilians

   • 1932, รายงานการประชุมสภาผู้แทนราษฎร ครั้งที่ ๓๖/๒๔๗๕ วันศุกร์ที่ ๒๕ พฤศจิกายน พุทธศักราช ๒๔๗๕ (ตอนบ่าย) ณพระที่นั่งอนันตสมาคม, พระนคร: สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฎร, page 411:

     เจ้านายมีอำนาจการเมือง

     jâo-naai mii am-nâat krɔ̂ɔp-ngam gaan-mʉʉang

     Royals have the power to dominate politics.

   • 1939, น.ม.ส., “นิทานเวตาลเรื่องที่ ๘”, in นิทานเวตาล, พระนคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร, page 302:

     เมื่อความรักเข้ามา

     mʉ̂ʉa kwaam-rák kâo maa krɔ̂ɔp-ngam

     When love came in [and] dominated [him]

• อำนาจครอบงำผิดคลองธรรม