ချက်
See also: -ချက်
Burmese
Pronunciation
- IPA(key): /t͡ɕʰɛʔ/
- Romanization: MLCTS: hkyak • ALA-LC: khyakʻ • BGN/PCGN: chet • Okell: hceʔ
Etymology 1
From Proto-Lolo-Burmese *ʔ-kyakᴴ (“rope, cord, navel”), from Proto-Tibeto-Burman *kyak (“navel, umbilical cord, rope”), mainly attested in Lolo-Burmese and Qiangic; cognate with Akha [script needed] (tjaq, “rope”). The Tibeto-Burman root is possibly cognate with Old Chinese 弋 (OC *lɯɡ, “to shoot arrow (with string attached)”) and/or 繳 (OC *kleːwʔ, *kljewɢ, *ɡreːɡ, “string attached to arrow”), with the latter more phonologically likely; however, the reconstruction of the former makes a connection unlikely, and the latter's reconstruction is uncertain due to internal inconsistencies in the Middle Chinese readings (STEDT).
Noun
ချက် • (hkyak)
- belly button, navel, umbilicus
- punt (of bottle)
- dimple remaining in fruit such as a gourd or banana after the flower stalk has fallen off
- bolt (of door)
- center, central point, key point
Particle
ချက် • (hkyak)
- particle suffixed to a verb to form a verbal noun
Classifier
ချက် • (hkyak)
Derived terms
- ကတိခံဝန်ချက် (ka.ti.hkam-wanhkyak)
- ကျမ်းကျိန်ဆိုချက် (kyam:kyinhcuihkyak)
- ကြေညာချက် (kre-nyahkyak)
- ကွန်ချက် (kwanhkyak)
- ကွပ်သိမ်းချက် (kwapsim:hkyak)
- ကွာဟချက် (kwaha.hkyak)
- ကောက်ချက်ချ (kaukhkyakhkya.)
- ကောက်နုတ်ချက် (kauknuthkyak)
- ခံယူချက် (hkam-yuhkyak)
- ခံဝန်ချက် (hkam-wanhkyak)
- ချက်ကျ (hkyakkya.)
- ချက်ကျလက်ကျ (hkyakkya.lakkya.)
- ချက်ကြွေ (hkyakkrwe)
- ချက်ကြိုး (hkyakkrui:)
- ချက်ကလိ (hkyakka.li.)
- ချက်ကုံ (hkyakkum)
- ချက်ကောင်း (hkyakkaung:)
- ချက်ချာ (hkyakhkya)
- ချက်စေ့လက်စေ့ (hkyakce.lakce.)
- ချက်ပိုင် (hkyakpuing)
- ချက်မ (hkyakma.)
- ချက်မြှုပ် (hkyakhmrup)
- ချက်ရိုင် (hkyak-ruing)
- ချက်သွန် (hkyakswan)
- ချက်သိလက်သိ (hkyaksi.laksi.)
- ချွတ်ယွင်းချက် (hkywatywang:hkyak)
- ချိန်းချက် (hkyin:hkyak)
- ခြွင်းချက် (hkrwang:hkyak)
- ခြားနားချက် (hkra:na:hkyak)
- ခွင့်ပြုချက် (hkwang.pru.hkyak)
- ငြင်းချက် (ngrang:hkyak)
- ငြိမ်ချက်သားကောင်း (ngrimhkyaksa:kaung:)
- ငလျင်ဗဟိုချက် (nga.lyangba.huihkyak)
- ငိုကြီးချက်မ (ngui-kri:hkyakma.)
- စစ်ချက် (cachkyak)
- စည်းချက်ဝါးချက် (cany:hkyak-wa:hkyak)
- စွပ်စွဲချက် (cwapcwai:hkyak)
- စွဲချက် (cwai:hkyak)
- စွဲချက်တင် (cwai:hkyaktang)
- စီမံချက် (cimamhkyak)
- စီရင်ချက် (ciranghkyak)
- စုတ်ချက် (cuthkyak)
- ဆုံချက် (hcumhkyak)
- ဇာတိချက်ကြွေ (jati.hkyakkrwe)
- ဇာတိချက်မြှုပ် (jati.hkyakhmrup)
- ညွှန်ကြားချက် (hnywankra:hkyak)
- တက်ချက် (takhkyak)
- တစ်ချက်တည်း (tachkyaktany:)
- တစ်ချက်လွှတ် (tachkyakhlwat)
- တစ်ဖက်တစ်ချက် (tachpaktachkyak)
- တွက်ချက် (twakhkyak)
- တိုင်ချက်ဖွင့် (tuinghkyakhpwang.)
- တောင်းဆိုချက် (taung:hcuihkyak)
- ထင်မြင်ချက် (htangmranghkyak)
- ထွက်ချက် (htwakhkyak)
- ထီးချက် (hti:hkyak)
- ဒဏ်ရာဒဏ်ချက် (danradanhkyak)
- နစ်နာချက် (nacnahkyak)
- နှစ်ချက်သင့် (hnachkyaksang.)
- ပညတ်ချက် (pa.nyathkyak)
- ပန်ကြားချက် (pankra:hkyak)
- ပြချက် (pra.hkyak)
- ပြင်ချက် (pranghkyak)
- ပြင်ဆင်ချက် (pranghcanghkyak)
- ပြစ်ချက် (prachkyak)
- ပြဆိုချက် (pra.hcuihkyak)
- ပြဌာန်းချက် (pra.htan:hkyak)
- ဖြေရှင်းချက် (hprehrang:hkyak)
- ဖြောင့်ချက် (hpraung.hkyak)
- ဖြောင့်ချက်ပေး (hpraung.hkyakpe:)
- ဗဟိုချက် (ba.huihkyak)
- မျှော်လင့်ချက် (hmyaulang.hkyak)
- မွန်းချက်နေ (mwan:hkyakne)
- မှတ်ချက် (hmathkyak)
- မှတ်ချက်ချ (hmathkyakhkya.)
- မှန်းချက် (hman:hkyak)
- ယူဆချက် (yuhca.hkyak)
- ရည်ညွှန်းချက် (ranyhnywan:hkyak)
- ရည်မှန်းချက် (ranyhman:hkyak)
- ရည်ရွယ်ချက် (ranyrwaihkyak)
- ရပ်တည်ချက် (raptanyhkyak)
- ရှင်းလင်းချက် (hrang:lang:hkyak)
- ရိုက်ချက် (ruikhkyak)
- လက်ချက် (lakhkyak)
- လျှောက်လဲချက် (hlyauklai:hkyak)
- လျာထားချက် (lyahta:hkyak)
- လိုလားချက် (luila:hkyak)
- လိုအပ်ချက် (luiaphkyak)
- လုပ်ဆောင်ချက် (luphcaunghkyak)
- ဝန်ခံချက် (wanhkamhkyak)
- ဝေဖန်ချက် (wehpanhkyak)
- သတင်းဝေဖန်ချက် (sa.tang:wehpanhkyak)
- သုံးချက်တွက်နည်း (sum:hkyaktwaknany:)
- သေတမ်းစစ်ချက် (setam:cachkyak)
- သော့ချက် (sau.hkyak)
- ဟန်ချက် (hanhkyak)
- ဟန်ချက်ညီညီ (hanhkyaknyi-nyi)
- ဟောပြောချက် (hau:prau:hkyak)
- အကြံပေးချက် (a.krampe:hkyak)
- အစစ်ခံချက် (a.cachkamhkyak)
- အလယ်ချက် (a.laihkyak)
- အားနည်းချက် (a:nany:hkyak)
- အောက်ခြေမှတ်ချက် (aukhkrehmathkyak)
- အောင်ချက် (aunghkyak)
- ဦးတည်ချက် (u:tanyhkyak)
Etymology 2
Noun
ချက် • (hkyak)
Particle
ချက် • (hkyak)
Derived terms
- ချက်ခနဲ (hkyakhka.nai:)
- ချက်ချင်း (hkyakhkyang:)
- ချက်တစ်ဖြုတ် (hkyaktachprut)
- ချက်လှည့်ခံ (hkyakhlany.hkam)
- ဆိုင်းချက် (hcuing:hkyak)
- သံချက် (samhkyak)
- သတ်စေ့နှက်သုံးချက်ညီ (satce.hnaksum:hkyaknyi)
Etymology 3
Inherited from Proto-Lolo-Burmese *ʔglak (“to cause to boil”), from Proto-Tibeto-Burman *s-(k/g)lak (“to cook, boil; cooked”). Causative of ကျက် (kyak), and see there for more.
Verb
ချက် • (hkyak)
| Base | ကျက် (kyak) |
|---|---|
| Causative | ချက် (hkyak) |
Derived terms
- ကြော်ချက် (krauhkyak)
- ကာလသားချက် (kala.sa:hkyak)
- ချက်ကျောက် (hkyakkyauk)
- ချက်ဆား (hkyakhca:)
- ချက်ပြုတ် (hkyakprut)
- ချက်အရက် (hkyak-a.rak)
- ငါးပိချက် (nga:pi.hkyak)
- ဆားချက် (hca:hkyak)
- ဆီးချက် (hci:hkyak)
- ဆီကျန်ရေကျန်ချက် (hci-kyanre-kyanhkyak)
- ဆီချက် (hcihkyak)
- ဆေးချက် (hce:hkyak)
- တောချက်ချက် (tau:hkyakhkyak)
- ထမင်းချက် (hta.mang:hkyak)
- ထမင်းအိုးတစ်လုံးချက် (hta.mang:ui:taclum:hkyak)
- ဖန်ချက်ကျောက် (hpanhkyakkyauk)
- ဖန်ချက်စက် (hpanhkyakcak)
- ဖယောင်းချက် (hpa.yaung:hkyak)
- ရေခန်းချက် (rehkan:hkyak)
Etymology 4
(This etymology is missing or incomplete. Please add to it, or discuss it at the Etymology scriptorium. Particularly: “Not mentioned by STEDT or Luce 1981.”)
Verb
ချက် • (hkyak)
- to shine
Derived terms
- ချက်ချက် (hkyakhkyak)
Etymology 5
Noun
ချက် • (hkyak)
Derived terms
- ခရီးဆောင်ချက်လက်မှတ် (hka.ri:hcaunghkyaklakhmat)
- မျဉ်းသားချက်လက်မှတ် (myany:sa:hkyaklakhmat)
Etymology 6
Adjective
ချက် • (hkyak)
Derived terms
- ချက်သမ္မတနိုင်ငံ (hkyaksamma.ta.nuingngam)
References
- ^ Luce, G. H. (1981) “-AK Finals (6. a Time; Once more)”, in A Comparative Word-List of Old Burmese, Chinese and Tibetan, London: School of Oriental and African Studies, University of London, →ISBN, page 66
Further reading
- “ချက်” in The Judson Burmese–English Dictionary (Rangoon: American Baptist Mission Press 1921), page 284.
- “ချက်” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.