နေ
See also: နေ့
Burmese
Pronunciation
- IPA(key): /nè/
- Romanization: MLCTS: ne • ALA-LC: ne • BGN/PCGN: ne • Okell: nei
Audio: (file)
Etymology 1
From Proto-Lolo-Burmese *ʔnəj¹/³, from Proto-Sino-Tibetan *ku-ni(k) (“sun; day”). Cognate with Old Chinese 日 (OC *njiɡ), Tibetan ཉི་མ (nyi ma).
Noun
နေ • (ne)
Derived terms
- ကျနေ (kya.ne)
- ကိုယ်နေကိုယ်ဟန် (kuiynekuiyhan)
- စိတ်နေစိတ်ထား (citnecithta:)
- စိတ်နေမြင့် (citne-mrang.)
- စိတ်နေသဘောထား (citnesa.bhau:hta:)
- ညနေ (nya.ne)
- တက်နေ (takne)
- တစ်နေကုန် (tacnekun)
- နေကျချိန် (ne-kya.hkyin)
- နေကျော် (ne-kyau)
- နေကြစ် (ne-krac)
- နေကြတ် (ne-krat)
- နေကြာ (ne-kra)
- နေကာ (neka)
- နေကာမျက်မှန် (neka-myakhman)
- နေကုန် (nekun)
- နေကုန်နေခန်း (nekunnehkan:)
- နေချို (nehkyui)
- နေခြည် (nehkrany)
- နေခို (nehkui)
- နေစွယ် (necwai)
- နေစွယ်ကျိုး (necwai-kyui:)
- နေစာ (neca)
- နေစား (neca:)
- နေစောင်း (necaung:)
- နေဆာ (nehca)
- နေဆာလှုံ (nehcahlum)
- နေညာသီး (ne-nyasi:)
- နေညိုချိန် (ne-nyuihkyin)
- နေတက် (netak)
- နေထန်းတစ်ဖျား (nehtan:tachpya:)
- နေထွက် (nehtwak)
- နေထွက်တပြူ (nehtwakta.pru)
- နေထီးဆောင်း (nehti:hcaung:)
- နေနည်း (nenany:)
- နေနာရီ (nenari)
- နေနေသာသာ (nenesasa)
- နေပြ (ne-pra.)
- နေပြောက် (ne-prauk)
- နေပွင့် (ne-pwang.)
- နေပူ (nepu)
- နေပူခံသီး (nepuhkamsi:)
- နေပူစပ်ခါး (nepucaphka:)
- နေပူဆာ (nepuhca)
- နေပူဆာလှုံ (nepuhcahlum)
- နေပူမိ (nepumi.)
- နေပူလှန်း (nepuhlan:)
- နေမြင့် (ne-mrang.)
- နေမြင်လမြင် (ne-mrangla.mrang)
- နေရင့် (nerang.)
- နေရိပ် (nerip)
- နေရောင် (neraung)
- နေလျက် (nelyak)
- နေလွဲ (nelwai:)
- နေလွဲညစာ (nelwai:nya.ca)
- နေလှည့်ပင် (nehlany.pang)
- နေလှန်း (nehlan:)
- နေလှပ် (nehlap)
- နေလိုက် (neluik)
- နေလုံးပျောက် (nelum:pyauk)
- နေလောင် (nelaung)
- နေဝင် (newang)
- နေဝင်ဖျိုးဖျ (newanghpyui:hpya.)
- နေဝင်မိုးချုပ် (newangmui:hkyup)
- နေဝင်မီးငြိမ်း (newangmi:ngrim:)
- နေဝင်မီးငြိမ်းအမိန့် (newangmi:ngrim:a.min.)
- နေဝင်ရိုးရီ (newang-rui:ri)
- နေဝင်ရီတရော (newang-rita.rau:)
- နေသတ် (nesat)
- နေသာ (nesa)
- နေအိမ်ဖွဲ့ (neimhpwai.)
- နေအေး (nee:)
- နေအောက်သီး (neauksi:)
- ပင်ကျနေကျော် (pangkya.ne-kyau)
- ဘုန်းမီးနေလ (bhun:mi:nela.)
- မွန်းချက်နေ (mwan:hkyakne)
- မိုးချုပ်နေဝင် (mui:hkyupnewang)
- မီးနေ (mi:ne)
- မီးနေကပ် (mi:nekap)
- မီးနေဝင် (mi:newang)
- ရပ်နေ (rapne)
- သံနေသံထား (samnesamhta:)
- အသံနေအသံထား (a.samnea.samhta:)
Proper noun
နေ • (ne)
- a unisex given name from Proto-Sino-Tibetan or Sino-Tibetan
Etymology 2
From Proto-Sino-Tibetan *g-na-s (“to stay, to live, to dwell, to be”).
Verb
နေ • (ne)
Derived terms
- ကျူးကျော်နေထိုင်သူ (kyu:kyaunehtuingsu)
- ကျောင်းနေဖက် (kyaung:nehpak)
- ကြားနေ (kra:ne)
- ကြားနေရေးဝါဒ (kra:nere:wada.)
- ခန်းနေ (hkan:ne)
- ခပ်မဆိတ်နေ (hkapma.hcitne)
- ခြေဆင်းလဲလူနေ (hkrehcang:lai:lune)
- ခိုကပ်နေ (hkuikapne)
- ခုနေ (hku.ne)
- စားနေကျကြောင်ဖား (ca:ne-kya.kraunghpa:)
- ညဉ့်အိပ်ညဉ့်နေ (nyany.ipnyany.ne)
- ညနေ (nya.ne)
- ညနေခင်း (nya.nehkang:)
- ညနေချမ်း (nya.nehkyam:)
- ညနေစောင်း (nya.necaung:)
- တည်နေရာ (tanynera)
- တော်နေရာ (taunera)
- ဒူးနေရာ (du:nera)
- နတ်နေကိုင်း (natnekuing:)
- နားနားနေနေ (na:na:nene)
- နေကျ (ne-kya.)
- နေကောင်း (nekaung:)
- နေကောင်းထိုင်သာ (nekaung:htuingsa)
- နေခင်းထိုင်ခင်း (nehkang:htuinghkang:)
- နေခြင်း (nehkrang:)
- နေဆိတ် (nehcit)
- နေထားတကျ (nehta:ta.kya.)
- နေထိုင် (nehtuing)
- နေထိုင်မကောင်း (nehtuingma.kaung:)
- နေနိုင် (nenuing)
- နေနေသာသာ (nenesasa)
- နေပါစေ (nepace)
- နေမထိထိုင်မထိ (nema.hti.htuingma.hti.)
- နေမထိထိုင်မသာဖြစ် (nema.hti.htuingma.sahprac)
- နေမြဲ (ne-mrai:)
- နေရပ် (nerap)
- နေရာ (nera)
- နေရာကျ (nera-kya.)
- နေရာချ (nerahkya.)
- နေရာငါးသွယ် (nera-nga:swai)
- နေရာတကျ (nerata.kya.)
- နေရာတကာ (nerata.ka)
- နေရာထား (nerahta:)
- နေရာထိုင် (nerahtuing)
- နေရာထိုင်ခင်း (nerahtuinghkang:)
- နေရာရှာ (nerahra)
- နေသာ (nesa)
- နေသားကျ (nesa:kya.)
- နေအား (nea:)
- နေအိမ် (neim)
- နေဦးသား (neu:sa:)
- ပွဲနေပွဲထိုင် (pwai:ne-pwai:htuing)
- ဘော်ဒါနေ (bhaudane)
- မယားနေ (ma.ya:ne)
- မရမနေ (ma.ra.ma.ne)
- မြို့နေလူတန်းစား (mrui.nelutan:ca:)
- မအိပ်မနေ (ma.ipma.ne)
- ရှေ့နေ (hre.ne)
- ရှေ့နေချုပ် (hre.nehkyup)
- ရှေ့နေရှေ့ရပ် (hre.nehre.rap)
- ရှေ့နေလိုက် (hre.neluik)
- ရေငုံနေ (re-ngumne)
- ရေနေသတ္တဝါ (renesatta.wa)
- လင်ငယ်နေ (langngaine)
- လင်နေ (langne)
- လင်နေသားမွေး (langnesa:mwe:)
- လူနေအိမ်ခြေ (luneimhkre)
- ဝင်နေ (wangne)
- သက်နေ (sakne)
- သက်နေနီး (sakneni:)
- သက်နေဝေး (saknewe:)
- သင့်နေ (sang.ne)
- အခုနေ (a.hku.ne)
- အတူနေအတူစား (a.tunea.tuca:)
- အသာနေ (a.sane)
Particle
နေ • (ne)
- suffixed to a verb to denote a continuing process (progressive aspect)
- ဘာ လုပ်နေသလဲ။
- bha lupnesa.lai:||
- What are you doing?
Further reading
- “နေ” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.
Pali
Alternative forms
Alternative scripts
Adjective
နေ
Pronoun
နေ