သံ
Burmese
Pronunciation
- IPA(key): /θàɴ/
- Romanization: MLCTS: sam • ALA-LC: saṃ • BGN/PCGN: than • Okell: thañ
Etymology 1
From Proto-Sino-Tibetan *sjam (“iron”). Cognate with Old Chinese 銛 (OC *koːd, *slem, *l̥ʰeːmʔ, “sharp; spade, hoe, other sharp tools”) (STEDT), as well as 鐕 (OC *ʔsluːm, “headless nail”).[1]
Noun
သံ • (sam)
Derived terms
- ကျောက်သံပတ္တမြား (kyauksampatta.mra:)
- ချွေးသံ (hkywe:sam)
- ခြသံ (hkra.sam)
- ခူသံ (hkusam)
- ငါးသံချိတ် (nga:samhkyit)
- တေသံ (tesam)
- နားပူသံကျပ်လုပ် (na:pusamkyaplup)
- မြွေသံဖြတ် (mrwesamhprat)
- မြွေသံရောင် (mrwesam-raung)
- မိုးနှောင်းသံထင် (mui:hnaung:samhtang)
- ရှင်သံ (hrangsam)
- ရှောက်ဆူးသံ (hraukhcu:sam)
- သံကက္ကုဆူး (samkakku.hcu:)
- သံကြွပ် (samkrwap)
- သံကြိုး (samkrui:)
- သံကြိုးစာ (samkrui:ca)
- သံကြိုးရိုက် (samkrui:ruik)
- သံကြိုးရုံ (samkrui:rum)
- သံကလော် (samka.lau)
- သံကွင်း (samkwang:)
- သံကွန်ချာ (samkwanhkya)
- သံခမောက် (samhka.mauk)
- သံချက် (samhkyak)
- သံချပ် (samhkyap)
- သံချိုင့် (samhkyuing.)
- သံချေး (samhkye:)
- သံချေးတက် (samhkye:tak)
- သံချောင်းခေါက် (samhkyaung:hkauk)
- သံချောင်းမွှေ (samhkyaung:hmwe)
- သံခြေချင်း (samhkrehkyang:)
- သံခွာ (samhkwa)
- သံခွေ (samhkwe)
- သံခေတ် (samhket)
- သံခဲတင် (samhkai:tang)
- သံစည် (samcany)
- သံစိမ်း (samcim:)
- သံစို့ (samcui.)
- သံဆန်ခါ (samhcanhka)
- သံဆုံ (samhcum)
- သံဆူးကြိုး (samhcu:krui:)
- သံညှပ် (samhnyap)
- သံတံတင် (samtamtang)
- သံတွေခဲ (samtwehkai:)
- သံတိုင် (samtuing)
- သံတိုမယ်န (samtuimaina.)
- သံတိုသံစ (samtuisamca.)
- သံတူ (samtu)
- သံတူးရွင်း (samtu:rwang:)
- သံပခြုပ် (sampa.hkrup)
- သံပတ် (sampat)
- သံပတ်ကုန် (sampatkun)
- သံပတ်ကုန်ပေး (sampatkunpe:)
- သံပတ်ညောင်း (sampatnyaung:)
- သံပတ်တင်း (sampattang:)
- သံပတ်ပေး (sampatpe:)
- သံပတ်လျော့ (sampatlyau.)
- သံပန်း (sampan:)
- သံပန်းကန်ပြား (sampan:kanpra:)
- သံပြားပေါက် (sampra:pauk)
- သံပြားဝိုင်းပစ် (sampra:wuing:pac)
- သံပုံး (sampum:)
- သံပူကပ် (sampukap)
- သံပူပေါက် (sampupauk)
- သံဖြတ်လွှ (samhprathlwa.)
- သံဖြူ (samhpru)
- သံဖိနပ် (samhpi.nap)
- သံမဏိ (samma.ni.)
- သံမဏိစည်းကမ်း (samma.ni.cany:kam:)
- သံမဏိစိတ်ဓာတ် (samma.ni.citdhat)
- သံမနိုင်ကျောက်မနိုင် (samma.nuingkyaukma.nuing)
- သံမျှော့ (samhmyau.)
- သံမှို (samhmui)
- သံမှိုနှက် (samhmuihnak)
- သံမီးကျည် (sammi:kyany)
- သံယောက်မ (sam-yaukma.)
- သံရှင် (samhrang)
- သံရိုင်း (sam-ruing:)
- သံရောင်လိုက် (sam-raungluik)
- သံလက် (samlak)
- သံလက်သီး (samlaksi:)
- သံလမ်း (samlam:)
- သံလွင် (samlwang)
- သံလိုက် (samluik)
- သံလိုက်စက်ကွင်း (samluikcakkwang:)
- သံလုံးပစ် (samlum:pac)
- သံသတ် (samsat)
- သံသော့ (samsau.)
- သွေးထွက်သံယို (swe:htwaksam-yui)
- သွေးရဲရဲသံရဲရဲ (swe:rai:rai:sam-rai:rai:)
- သွေးသံ (swe:sam)
- အဲခိုးသံ (ai:hkui:sam)
Etymology 2
Noun
သံ • (sam)
Derived terms
- နရည်းသံ (na.rany:sam)
- သံခင်းတမန်ခင်း (samhkang:ta.manhkang:)
- သံတမန် (samta.man)
- သံတော်ဆင့် (samtauhcang.)
- သံတဲ (samtai:)
- သံမှူး (samhmu:)
- သံရုံး (sam-rum:)
- သံအမတ် (sam-a.mat)
Etymology 3
From Proto-Sino-Tibetan *səm (“spirit, breath, voice”).
Noun
သံ • (sam)
Derived terms
- ကရင်ဩသံ (ka.rang-au:sam)
- ကြွေးကြော်သံ (krwe:krausam)
- ကြောင်းတူသံကွဲ (kraung:tusamkwai:)
- ချူသံပါအောင်ညည်း (hkyusampaaungnyany:)
- ခုနစ်သံချီဟစ် (hku.nacsamhkyihac)
- ဂရုသံ (ga.ru.sam)
- ငယ်သံပါ (ngaisampa)
- ငြာသံပေး (ngrasampe:)
- ငွေကုန်သံပြာ (ngwekunsampra)
- ငိုသံပါ (nguisampa)
- စည်တော်သံ (canytausam)
- စောင်းသံခုနစ်ပါး (caung:samhku.nacpa:)
- ညာသံ (nyasam)
- တက်သံ (taksam)
- တိုင်သံ (tuingsam)
- ထေ့သံ (hte.sam)
- နတ်သံ (natsam)
- နတ်သံနှော (natsamhnau:)
- နတ်သံပစ် (natsampac)
- နရည်းသံ (na.rany:sam)
- နွယ်သာကီသံဖြတ် (nwaisakisamhprat)
- နှာသံ (hnasam)
- နှာသံပါ (hnasampa)
- နိမ့်သံ (nim.sam)
- ပြောသံကြား (prau:samkra:)
- ပုစဉ်းတောင်သံကြိုး (pu.cany:taungsamkrui:)
- ဖိုသံ (hpuisam)
- ဗုံကြီးသံ (bumkri:sam)
- ဗုံထောက်သံ (bumhtauksam)
- ဘယ်သံ (bhaisam)
- မင်းသံစိုးသံ (mang:samcui:sam)
- မြည်သံစွဲအလင်္ကာ (mranysamcwai:a.langka)
- မြိုင်သံ (mruingsam)
- မူတည်သံ (mutanysam)
- မေးရိုက်သံ (me:ruiksam)
- ရင်ခေါင်းသံ (ranghkaung:sam)
- ရာဇသံ (raja.sam)
- ရိပ်ဖမ်းသံဖမ်း (riphpam:samhpam:)
- ရုပ်မြင်သံကြား (rupmrangsamkra:)
- ရဲတင်းသံ (rai:tang:sam)
- လက်သံ (laksam)
- လက်သံပြောင် (laksampraung)
- လည်ချောင်းသံ (lanyhkyaung:sam)
- လျှာလိပ်သံ (hlyalipsam)
- လျှောက်ပြန်သံပေး (hlyaukpransampe:)
- လဟုသံ (la.hu.sam)
- လှေတော်သံ (hletausam)
- လိုဏ်သံ (luinsam)
- လေးထွေသံကတ် (le:htwesamkat)
- လေးပေါက်သံ (le:pauksam)
- လေသံ (lesam)
- လေသံပစ် (lesampac)
- သံကြောင် (samkraung)
- သံကွဲကြောင်းတူ (samkwai:kraung:tu)
- သံကုန်ဟစ် (samkunhac)
- သံချပ် (samhkyap)
- သံချို (samhkyui)
- သံချိုကိုင် (samhkyuikuing)
- သံစဉ် (samcany)
- သံစုံတီးဝိုင်း (samcumti:wuing:)
- သံစုံနာရီ (samcumnari)
- သံဆန်း (samhcan:)
- သံတို (samtui)
- သံတိုင် (samtuing)
- သံတော်ဦးတင် (samtauu:tang)
- သံနေသံထား (samnesamhta:)
- သံပြတ် (samprat)
- သံပြိုင် (sampruing)
- သံပေါက် (sampauk)
- သံဖိုသံမ (samhpuisamma.)
- သံမှန် (samhman)
- သံယောင်လိုက် (sam-yaungluik)
- သံရပ် (sam-rap)
- သံရှည် (samhrany)
- သံရိုး (sam-rui:)
- သံလွင် (samlwang)
- သံလေး (samle:)
- သံသေးသံကြောင် (samse:samkraung)
- သက်သံ (saksam)
- အက်သံ (aksam)
- အသံ (a.sam)
- အာခေါင်သံ (ahkaungsam)
- အောက်သံ (auksam)
References
- ^ Luce, G. H. (1981) “-AM Finals (32. Iron)”, in A Comparative Word-List of Old Burmese, Chinese and Tibetan, London: School of Oriental and African Studies, University of London, →ISBN, page 42
Further reading
- “သံ” in Myanmar–English Dictionary (Myanmar Language Commission 1993). Searchable online at SEAlang.net.
S'gaw Karen
Etymology 1
From Proto-Karen *siˀᴰ (“caterpillar”).
Noun
သံ • (thee)
Etymology 2
From Proto-Karen *sejᴬ (“dead, to die”) (Luangthongkum, 2019) or *si⁴ (“idem”) (Burling, 1969), from Proto-Sino-Tibetan *sij (“to die”).
Cognates
- Eastern Pwo သီ့ (θî)
- Pa'o Karen သီ
- Western Kayah ꤞꤛꤢꤩ꤭ (thyē)
- Drung shi
- Rawang shì
- Manipuri ꯁꯤ (si)
Pronunciation
Verb
သံ • (thee)
- to die.