bród

Uncertain; possibly from Middle English proud, prout, prut.

• IPA^(key): /ˈbˠɾˠoːd̪ˠ/

bród m (genitive singular bróid)

1. pride
   1. arrogance
   2. elation

• bródach m (“favourite, pet; boyo”)
• bródúil (“proud”, adjective)

• bródúlacht f (“pride; arrogance”)

• Ó Dónaill, Niall (1977) “bród”, in Foclóir Gaeilge–Béarla, Dublin: An Gúm, →ISBN
• Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “bród”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language

Inherited from Proto-Slavic *brodъ. First attested in the 14th century.

• IPA^(key): (10^th–15^th CE) /brɔːt/
• IPA^(key): (15^th CE) /brot/

bród m inan (diminutive brodek, related adjective brodowy)

1. (attested in Sieradz-Łęczyca, Lesser Poland, Masovia, Greater Poland) ford (location where a stream is shallow and the bottom has good footing, making it possible to cross from one side to the other with no bridge, by walking, riding, or driving through the water)
   • 1897 [1406], Teki Adolfa Pawińskiego‎^[1], volume IV, number 2619, Łęczyca Land:

     Wlodiczka wzøl VII marcas... na thø nywø, czso u brodu

     [Włodyczka wziąl VII marcas... na tę niwę, czso u brodu]

   • 1912-1930 [1428], Monumenta Iuris cura praepositorum Chartophylacio Maximo Varsoviensi, volume V, page 93:

     Usque ad vadum brod

     [Usque ad vadum brod]

   • 1885-2024 [1431], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[2], volume V, Kurów (Bochnia), page 63:

     Vadum vlg. brod

     [Vadum vlg. brod]

   • 1874-1891 [1431], Rozprawy i sprawozdania z posiedzeń Wydziału Historyczno-filozoficznego Akademii Umiejętności‎^[3], volume LVII, page 235:

     Cum... quodam vado vlg. brod

     [Cum... quodam vado vlg. brod]

   • 1877-1881 [1437], Władysław Wisłocki, editor, Katalog rękopisów Biblioteki Uniwersytetu Jagiellońskiego, number 228, page 89:

     Prod vadum

     [Prod vadum]

   • 1930 [c. 1455], “Gen”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[4], 32, 22:

     Poyøl swe dwye zenye..., y przeydø przez brod Yaboth

     [Pojąl swe dwie żenie..., i przejdą przez brod Yaboth]

   • 1930 [c. 1455], “Jos”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka)‎^[5], 2, 7:

     Byli poslani gonicz po nich po drodze, gesto wyedze kv brodom Jordanovim

     [Byli posłani, gonić po nich po drodze, jeż to wiedzie ku brodom Jordanowym]

   • 1901 [1463-1465], Jan Rozwadowski, editor, De morte prologus [Rozmowa mistrza Polikarpa ze śmiercią]‎^[6], Mierzeniec, Płock, line 165:

     Oth polnoczy do szachodv chodzą nye pytayancz brodv

     [Ot połnocy do zachodu chodzą nie pytając brodv]

   • 1901 [1471], Materiały i Prace Komisji Językowej Akademii Umiejętności w Krakowie, volume V, page 107:

     Za brodem trans, ultra

     [Za brodem trans, ultra]

   • 1856-1870 [1473], Antoni Zygmunt Helcel, editor, Starodawne Prawa Polskiego Pomniki‎^[7], volume II, number 4112:

     Penes vadum al. v brodu

     [Penes vadum al. v brodu]

   • 1868 [1493], Akta grodzkie i ziemskie z czasów Rzeczypospolitej Polskiej : z archiwum tak zwanego bernardyńskiego we Lwowie w skutek fundacyi śp. Alexandra hr. Stadnickiego‎^[8], volume XV (quotation in Old Polish; overall work in Polish, Latin, and Old Polish), page 307:

     Misimus theloneum a fluvio Iaryczouiensi al. broth in Blysczyvodi

     [Misimus theloneum a fluvio Jaryczowiensi al. brod in Błyszczywody]

   • 1908 [c. 1500], Bolesław Erzepki, editor, Przyczynki do średniowiecznego słownictwa polskiego. I. Glosy polskie wpisane do łacińsko-niemieckiego słownika drukowanego w roku 1490‎^[9], Lubiń, page 5:

     Brod vadum

     [Brod vadum]

   • XV p. post., Wokabularz petersburski II, Cesarskiej Biblioteki Publicznej w Petersburgu, sygn. Lat.F.ch.XVI.12, page 9:

     Bracca brod

     [Bracca brod]

   • c. 1500, Wokabularz lubiński, Lubiń: inkunabuł Archiwum Archidiecezjalnego w Gnieźnie, sygn. Inc. 78d., page 142v:

     Vadum eyn steyg do man vber geet brod

     [Vadum eyn steyg do man vber geet brod]

2. (hapax legomenon) fishing spot (place in a river artificially adapted for catching fish)
   • 1885-2024 [XV p. post.], Jan Baudouina de Courtenay, Jan Karłowicz, Antoni Adam Kryńskiego, Malinowski Lucjan, editors, Prace Filologiczne‎^[10], volume V, page 9:

     Brod bracca

     [Brod bracca]

3. (hapax legomenon) The meaning of this term is uncertain.
   • 1874 [1438], Monumenta Medii Aevi Historica res gestas Poloniae illustrantia. Pomniki Dziejowe Wieków Średnich do objaśnienia rzeczy polskich służące‎^[11], volume XVI, page 338:

     Petrus procurator plebani proposuit verbo, quomodo emerit stadium al. v brod lignorum pro media marca in hereditate

     [Petrus procurator plebani proposuit verbo, quomodo emerit stadium al. u brod[u] lignorum pro media marca in hereditate]

• Polish: bród

• Boryś, Wiesław (2005) “bród”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
• Mańczak, Witold (2017) “bród”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
• Bańkowski, Andrzej (2000) “bród”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
• Sławski, Franciszek (1958-1965) “bród”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• K. Nitsch, editor (1954), “bród”, in Słownik staropolski (in Polish), volume 1, Warsaw: Polish Academy of Sciences, page 165
• B. Sieradzka-Baziur, Ewa Deptuchowa, Joanna Duska, Mariusz Frodyma, Beata Hejmo, Dorota Janeczko, Katarzyna Jasińska, Krystyna Kajtoch, Joanna Kozioł, Marian Kucała, Dorota Mika, Gabriela Niemiec, Urszula Poprawska, Elżbieta Supranowicz, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, Piotr Szpor, Bartłomiej Borek, editors (2011–2015), “bród”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
• Ewa Deptuchowa, Mariusz Frodyma, Katarzyna Jasińska, Magdalena Klapper, Dorota Kołodziej, Mariusz Leńczuk, Ludwika Szelachowska-Winiarzowa, Zofia Wanicowa, editors (2023), “bród”, in Rozariusze z polskimi glosami. Internetowa baza danych [Dictionaries of Polish glosses, an Internet database] (in Polish), Kraków: Pracownia Języka Staropolskiego Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk

• Audio:

  (file)

• Rhymes: -ut
• Syllabification: bród
• Homophones: Bród, brud, Brud

Inherited from Proto-Slavic *brodъ.

bród m inan

1. ford (location where a stream is shallow and the bottom has good footing, making it possible to cross from one side to the other with no bridge, by walking, riding, or driving through the water)
2. (obsolete, figuratively) right way (correct way of doing)
3. (Middle Polish) error, evil, sin (condemnable conduct)

See the etymology of the corresponding lemma form.

bród f

1. genitive plural of broda

• bród in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
• bród in Polish dictionaries at PWN
• Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “bród”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
• “BRÓD”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 15.07.2008
• Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “bród”, in Słownik języka polskiego
• Aleksander Zdanowicz (1861) “bród”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
• J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “bród”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 210

Inherited from Proto-Slavic *bròdъ / *brȍdъ.

• IPA^(key): /ˈbʀʊt/
• Rhymes: -ʊt
• Hyphenation: bród
• Syllabification: bród

bród m inan

1. ford

• “bród” in Soblex