breathnaigh

Irish

Etymology

From Middle Irish brethnaigid (“to judge”),^[1] from breth (“judgment”). Doublet of breithnigh.

Pronunciation

(Galway) IPA^(key): /ˈbʲɾʲan̪ˠə/^[2], (Cois Fharraige) [ˈbʲɾʲæːn̪ˠə]^[3]
(Ulster) IPA^(key): /ˈbʲɾʲahnˠi/^[4]

Verb

breathnaigh (present analytic breathnaíonn, future analytic breathnóidh, verbal noun breathnú, past participle breathnaithe) (ambitransitive)

to observe, examine
to look at, watch
to look, appear

Conjugation

conjugation of breathnaigh (second conjugation)

tense	singular			plural			relative	autonomous
verbal noun	breathnú
past participle	breathnaithe
tense	first	second	third	first	second	third	relative	autonomous
indicative
present	breathnaím	breathnaíonn tú; breathnaír^†	breathnaíonn sé, sí	breathnaímid; breathnaíonn muid	breathnaíonn sibh	breathnaíonn siad; breathnaíd^†	a bhreathnaíonn; a bhreathnaíos / a mbreathnaíonn*	breathnaítear
past	bhreathnaigh mé; bhreathnaíos	bhreathnaigh tú; bhreathnaís	bhreathnaigh sé, sí	bhreathnaíomar; bhreathnaigh muid	bhreathnaigh sibh; bhreathnaíobhair	bhreathnaigh siad; bhreathnaíodar	a bhreathnaigh / ar bhreathnaigh*	breathnaíodh
past habitual	bhreathnaínn / mbreathnaínn‡‡	bhreathnaíteá / mbreathnaíteá‡‡	bhreathnaíodh sé, sí / mbreathnaíodh sé, sí‡‡	bhreathnaímis; bhreathnaíodh muid / mbreathnaímis‡‡; mbreathnaíodh muid‡‡	bhreathnaíodh sibh / mbreathnaíodh sibh‡‡	bhreathnaídís; bhreathnaíodh siad / mbreathnaídís‡‡; mbreathnaíodh siad‡‡	a bhreathnaíodh / a mbreathnaíodh*	bhreathnaítí / mbreathnaítí‡‡
future	breathnóidh mé; breathnód; breathnóchaidh mé^†	breathnóidh tú; breathnóir^†; breathnóchaidh tú^†	breathnóidh sé, sí; breathnóchaidh sé, sí^†	breathnóimid; breathnóidh muid; breathnóchaimid^†; breathnóchaidh muid^†	breathnóidh sibh; breathnóchaidh sibh^†	breathnóidh siad; breathnóid^†; breathnóchaidh siad^†	a bhreathnóidh; a bhreathnós; a bhreathnóchaidh^†; a bhreathnóchas^† / a mbreathnóidh; a mbreathnóchaidh^†	breathnófar; breathnóchar^†
conditional	bhreathnóinn; bhreathnóchainn^† / mbreathnóinn‡‡; mbreathnóchainn^†‡‡	bhreathnófá; bhreathnóchthá^† / mbreathnófá‡‡; mbreathnóchthá^†‡‡	bhreathnódh sé, sí; bhreathnóchadh sé, sí^† / mbreathnódh sé, sí‡‡; mbreathnóchadh sé, sí^†‡‡	bhreathnóimis; bhreathnódh muid; bhreathnóchaimis^†; bhreathnóchadh muid^† / mbreathnóimis‡‡; mbreathnódh muid‡‡; mbreathnóchaimis^†‡‡; mbreathnóchadh muid^†‡‡	bhreathnódh sibh; bhreathnóchadh sibh^† / mbreathnódh sibh‡‡; mbreathnóchadh sibh^†‡‡	bhreathnóidís; bhreathnódh siad; bhreathnóchadh siad^† / mbreathnóidís‡‡; mbreathnódh siad‡‡; mbreathnóchadh siad^†‡‡	a bhreathnódh; a bhreathnóchadh^† / a mbreathnódh; a mbreathnóchadh^†	bhreathnófaí; bhreathnóchthaí^† / mbreathnófaí‡‡; mbreathnóchthaí^†‡‡
subjunctive
present	go mbreathnaí mé; go mbreathnaíod^†	go mbreathnaí tú; go mbreathnaír^†	go mbreathnaí sé, sí	go mbreathnaímid; go mbreathnaí muid	go mbreathnaí sibh	go mbreathnaí siad; go mbreathnaíd^†	—	go mbreathnaítear
past	dá mbreathnaínn	dá mbreathnaíteá	dá mbreathnaíodh sé, sí	dá mbreathnaímis; dá mbreathnaíodh muid	dá mbreathnaíodh sibh	dá mbreathnaídís; dá mbreathnaíodh siad	—	dá mbreathnaítí
imperative
–	breathnaím	breathnaigh	breathnaíodh sé, sí	breathnaímis	breathnaígí; breathnaídh^†	breathnaídís	—	breathnaítear

* indirect relative
† archaic or dialect form
‡‡ dependent form used with particles that trigger eclipsis

Derived terms

aisbhreathnaigh (“look back”, verb)
breathnadóir m, breathnóir m (“observer, spectator”)
breathnaigh ó (“to look (idly) around (oneself)”, verb)
fadbhreathnaitheacht f (“far-sightedness”)

Mutation

Mutated forms of *breathnaigh*
radical	lenition	eclipsis
breathnaigh	bhreathnaigh	mbreathnaigh

Note: Certain mutated forms of some words can never occur in standard Modern Irish.
All possible mutated forms are displayed for convenience.

References

^ Gregory Toner, Sharon Arbuthnot, Máire Ní Mhaonaigh, Marie-Luise Theuerkauf, Dagmar Wodtko, editors (2019), “brethnaigid”, in eDIL: Electronic Dictionary of the Irish Language
^ Finck, F. N. (1899) Die araner mundart [The Aran Dialect] (in German), Zweiter Band: Wörterbuch [Second volume: Dictionary], Marburg: Elwert’sche Verlagsbuchhandlung, page 52
^ de Bhaldraithe, Tomás (1975) The Irish of Cois Fhairrge, Co. Galway: A Phonetic Study, revised edition, Dublin Institute for Advanced Studies, page 74, line 31
^ Quiggin, E. C. (1906) A Dialect of Donegal, Cambridge University Press, § 130, page 50