conscientia
Latin
Etymology
From cōnsciēns (“conscious”) + -ia, a calque of Ancient Greek συνείδησις (suneídēsis).
Pronunciation
- (Classical Latin) (Classical Latin) IPA(key): [kõː.skiˈɛn.ti.a]
- (modern Italianate Ecclesiastical) IPA(key): [kon̠ʲ.ʃiˈɛn.t̪͡s̪i.a]
Noun
cōnscientia f (genitive cōnscientiae); first declension
- knowledge shared with others, being in the know or privy to, joint knowledge; complicity
- knowledge within oneself, consciousness, feeling
- knowledge within oneself of right or wrong; conscience; remorse
Declension
First-declension noun.
| singular | plural | |
|---|---|---|
| nominative | cōnscientia | cōnscientiae |
| genitive | cōnscientiae | cōnscientiārum |
| dative | cōnscientiae | cōnscientiīs |
| accusative | cōnscientiam | cōnscientiās |
| ablative | cōnscientiā | cōnscientiīs |
| vocative | cōnscientia | cōnscientiae |
Derived terms
- cōnscientiōsus
- subcōnscientia
Related terms
Descendants
- → Catalan: consciència
- → Friulian: cussience
- → Galician: conciencia, consciencia
- → Italian: coscienza
- → Ladin: cuscienza, coscïenza, cosciënza
- → Ligurian: conscensa, coscensa
- → Old French: conscience
- French: conscience
- → Middle English: conscience, consience, conciens
- English: conscience
- Yola: coshes, coshe, cosh
- → Irish: coinsias
- → Piedmontese: cossiensa, consiensa
- → Portuguese: consciência
- → Romanian: conștiință
- → Sicilian: cuscienza
- → Spanish: consciencia, conciencia
- Chavacano: conciencia
- → Basque: kontzientzia
- → Cebuano: konsensya
- → Galician: conciencia
- → Ilocano: konsiensia
- → Tagalog: konsiyensiya
- → Venetan: cosienza
- → Old High German: giwizzanī (calque)
- → Welsh: cydwybod (calque)
References
- “conscĭentĭa”, in Charlton T. Lewis and Charles Short (1879) A Latin Dictionary, Oxford: Clarendon Press
- “conscientia”, in Charlton T. Lewis (1891) An Elementary Latin Dictionary, New York: Harper & Brothers
- "conscientia", in Charles du Fresne du Cange’s Glossarium Mediæ et Infimæ Latinitatis (augmented edition with additions by D. P. Carpenterius, Adelungius and others, edited by Léopold Favre, 1883–1887)
- conscĭentĭa in Gaffiot, Félix (1934) Dictionnaire illustré latin-français, Hachette, pages 398–399.
- Carl Meißner, Henry William Auden (1894) Latin Phrase-Book[1], London: Macmillan and Co.
- a good conscience: conscientia recta, recte facti (factorum), virtutis, bene actae vitae, rectae voluntatis
- a guilty conscience: conscientia mala or peccatorum, culpae, sceleris, delicti
- to be conscience-stricken: conscientia morderi (Tusc. 4. 20. 45)
- his guilty conscience gives him no rest: conscientiae maleficiorum stimulant aliquem
- to be tormented by remorse: conscientia mala angi, excruciari
- to congratulate oneself on one's clear conscience: conscientia recte factorum erigi
- a good conscience: conscientia recta, recte facti (factorum), virtutis, bene actae vitae, rectae voluntatis
- conscientia in Ramminger, Johann (27 February 2003 (last accessed)) Neulateinische Wortliste: Ein Wörterbuch des Lateinischen von Petrarca bis 1700[2], pre-publication website, 2005-2016
- “conscientia” on page 411/1 of the Oxford Latin Dictionary (1st ed., 1968–82)